ΣΤΙΓΜΑΤΑ

Στις 10 Δεκεμβρίου

Σελίδες: Μιχάλης Γκανάς
(επιμέλεια: Δημήτρης Κοσμόπουλος)

_______

Στις 20 Δεκεμβρίου:

Αφιέρωμα: Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες
(επιμέλεια: Γιώργος Ζεβελάκης)

Πίσω του κάθεται μια γυναίκα με μακριά ξανθά μαλλιά. [...] Εκείνη στρέφει το κεφάλι, κι ενώ λόγω του ανέμου το μαύρο σκούρο, από λαχούρι, φόρεμά της κυματίζει δαιμονιωδώς, κάνει κάπως αόριστα μια αβέβαιη κίνηση, σαν να με χαιρετά. Ύστερα, καθώς με το δεξί της χέρι κρατιέται σφιχτά από τη ζώνη τού μοτοσικλετιστή, σκύβει λίγο προς τα εμπρός και με το αριστερό τού δίνει να μυρίσει ένα ματσάκι άγριες ανεμώνες. ― «Το βάραθρο» (1994) [Ροζαμούνδη, 1995]

Ο πρωταθλητής

Ένα πουλί από αυτά που δεν φοβούνται τον άνθρωπο κρατώντας λυχνία στο ράμφος θα ‘ρθει με πίκρα στα μάτια, λεπτομέρειες από φυτά που αγαπούσες θα προβάλλονται στις παλάμες μας, σκιές από άνθη ανάγλυφες στον αγέρα. Πρώτα το δεξί, μετά το αριστερό χέρι κι όλο θα ανεβαίνεις, θα ξεμακραίνεις, ένα παιχνίδι ήταν, αυτή δεν ήταν η συμφωνία μας; Το είχες πει, βέβαια, ότι ήσουν πρωταθλητής στο σκαρφάλωμα.

Σιωπή

Σιωπή, ένα βατράχι, μια γκαραζόπορτα και μετά τίποτα, στο δρόμο ερημιά. Φυσούσε και κυμάτιζαν τα καλαμπόκια κι ανέβαιναν τα κύματα και οι τσουκνίδες κατακόκκινες με ανθό μεγάλο, έτριζαν τα χρόνια, ψηλά βουνά, οι κορυφές έλιωναν σαν παγωτό, λίγη σαντιγί. Ένα φορτηγό πέρασε με φόρα, ήταν γεμάτο παλιοσίδερα, ανάμεσά τους ξεχώριζε μια ορχιδέα στα χέρια μιας μικρής και δίπλα μια αρκούδα νεογέννητη με γυαλιά ηλίου. Κανείς δεν περνούσε ξημέρωμα από αυτά τα μέρη, μόνο αν χρημάτιζες τον φύλακα ή αν άδειαζες όλο το σακί των υποσχέσεων που δεν πραγματοποιήθηκαν. Διάλεξε ότι θέλεις, κανείς δεν πρόκειται να πιστέψει ότι όλα αυτά συμβαίνουν και σε ζώντες και σε νεκρούς. Τρανταχτό παράδειγμα η Μαρία η Μαγδαληνή, αυτή με τον γύρο του θανάτου, ένα σκόντα μηχανάκι είχε, έβγαζε φωτιά η εξάτμιση κι όμως, τα πιο ωραία ακροβατικά κόλπα έκανε, όλοι το παραδέχονταν και τι δεν πετούσαν μέσα στο γύρο του θανάτου όταν το νούμερο τέλειωνε, αργίες ολόκληρες, εθνικές γιορτές, καθημερινές, με τι μετράτε το χρόνο παρακαλώ; Εδώ, εδώ χωράνε τα πάντα, πάντα όλα μεταναστεύουν και μετά σιωπή. Θα ξανάρθεις; Απλά ένα ερώτημα έκανα, δεν χρειάζεται να αναστατώνεται κανείς, ούτε να απαντήσει.

ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ  ΓΥΡΩ  ΑΠΟ  ΤΟ  ΚΕΦΑΛΙ  ΜΟΥ 

Κοντά στην Μητρόπολη των Αθηνών, στην καρδιά του εμπορικού κέντρου, βρίσκεται ο ιστορικός ναός της Παναγίας Ρόμβης στη φερώνυμη οδό. Κτίσμα των βυζαντινών χρόνων που ανακαινίστηκε μεταγενέστερα, πήρε το σημερινό όνομα «Ρόμβη» από τον παλαιό κτήτορά της ―προφανώς― που ανήκε στην οικογένεια Ρόμπη, ή η Ρούμπα (σε παλαιά αθηναϊκά συμβόλαια απαντάται, το 1622, ο νοτάριος Ρούμπας). Στην είσοδο του ναού, μια μεταλλική πινακίδα πληροφορεί τους περαστικούς: «Ρόμβη, Ρόμπη, Ρόμπα, Ρούμπα: Παραφθορά του επωνύμου αθηναϊκής αρχοντικής οικογένειας κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας (Ρόμπης), η οποία είχε τον οικογενειακό ναό (Παναγία του Ρόμπη) που σώζεται στις σημερινές οδούς Ευαγγελιστρίας και Ρόμβης. Είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει στις 15 Αυγούστου. Η οδός πήρε την ονομασία από την παρακείμενη εκκλησία». Η αναφορά ολοκληρώνεται με την εντός παρενθέσεως οφειλόμενη παραπομπή: «(βλ. Οδωνυμικά, Μ. Βουγιούκα - Β. Μεγαρίδη)». Πρόκειται για το τρίτομο βιβλίο των Μάρως Βουγιούκα και Βασίλη Μεγαρίδη για τη σημασία των ονομάτων των οδών της Αθήνας, που εκδόθηκε από τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων.

Μεταφράζοντας μια φορά κι έναν καιρό, μετά τη Σαπφώ, παράλληλα σχεδόν, και τα ποιήματα όλα του Αλκαίου θυμάμαι: προηγήθηκε λίγο η έκδοση του Αλκαίου στην «Εστία», πριν τη Σαπφώ στον «Κέδρο». Η «Εστία» χρησιμοποιούσε τότε το μεγάλο τυπογραφείο των αδελφών Ρόδη. Εκεί είχαν δοθεί τα κείμενά μου.

( Τα αιολικά, η γλώσσα και των δύο Λέσβιων μεγάλων, είναι η Κόλαση των δασέων. Δεν έμπαιναν δασείες στα φωνήεντά τους, όπως και το καθεύδω τους κατεύδω ήταν, βέβαια).

Στο απόσπασμα που ξεκινάει με τη φράση «ὔει μὲν ὀ Ζεῦς», «βρέχει ο Δίας», το πρώτο δοκίμιό μου γύρισε με δασείες. Το ξαναέστειλα με ψιλές. Με δασείες ξαναγύρισε. Το ξανάστειλα διορθωμένο εκ νέου. Ξανάρθε με δασείες. Αναγκάστηκα να τους τηλεφωνήσω. Προσπάθησα να τους εξηγήσω, ψιλή επέμεινα.

Ο τυπογράφος, που όλη του τη ζωή έβαζε στο άρθρο δασεία, ούτε τότε καταλάβαινε, ούτε τότε το χέρι του άντεξε να το κάνει. Το ξανάστειλε με …απόστροφο: «ο᾽ Ζεῦς»! Όπως λέμε δηλαδή, Ο᾽ Χάρα, Ο᾽ Λέρι, ιρλανδικά ονόματα.

Νομίζω πως ανέβηκα πια ο ίδιος στο Μαρούσι, για να λυθεί επιτέλους κι αυτή η παρεξήγηση.

( Από το ανέκδοτο βιβλίο Νουάρ στιγμές )

Για υποστηρικτές όσων απέτυχαν στις εκλογές, ταξιδιωτικό γραφείο οργανώνει κρουαζιέρα τετραετίας. Απευθύνεται σε ιθαγενείς, που θέλουν να παραμείνουν μακριά από τη χώρα τους, καθώς δωρεάν ρετούρ προβλέπεται για μετανάστες χωρίς χαρίσματα, που επιτρέπουν έγγραφα παραμονής. Δεν θα υπάρχουν άστεγοι, αν άδειες μείνουν οι χώρες, έχοντας φύγει όλοι. Οι λιγότερο φτωχοί θα είναι επιβάτες σε ταξιθετημένες θέσεις, που ξεκινούν από 256.000 $ για μονόκλινη καμπίνα. Η τιμή περιλαμβάνει φαγητό, ποτά, σύνδεση στο διαδίκτυο και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Λιγότερο πλούσιοι μπορούν να καμαρώνουν ως καμαρότοι.
Έως 600 επιβάτες φιλοξενεί η εν λόγω Κιβωτός σε μία Οδύσσεια, κατά την οποία το κρουαζιερόπλοιο Villa Vie Odyssey θα προσεγγίσει επτά ηπείρους και περισσότερα από εκατό τροπικά νησιά. Προσφέρονται τέσσερις επιμέρους κρουαζιέρες, διάρκειας ενός, δύο, τριών ή τεσσάρων ετών αντιστοίχως: Διαφυγή από την Πραγματικότητα (Escape from Reality), Ενδιάμεση Επιλογή (Mid-Term Selection), Παντού Εκτός από το Σπίτι (Everywhere But Home) και Παράλειψη προς τα Εμπρός (Skip Forward).
Στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές διαπιστώθηκε, αν δεν ήταν γνωστό, ότι οι ίνφλουενσερς, που επέλεξαν τη χαμένη, είναι λιγότεροι από τους οπαδούς τους, που επέλεξαν τον κερδισμένο. Σε πολιτείες με διεκδικούμενους εκλέκτορες, ρόλο στην ψήφο φαίνεται να έπαιξε η ανερχόμενη τιμή της βενζίνης, που τώρα πέφτει. Διεθνείς ισορροπίες μετακινήθηκαν λόγω ακριβότερης μετακίνησης σε επτά αμερικανικές πολιτείες. Γιατί άραγε ψηφίζουν αλλού, αν για όλους επιλέγουν στα σπλάχνα της αυτοκρατορίας; Η εταιρεία, που διοργανώνει τη θαλάσσια απόδραση, έχει επίσης προβλέψει ότι άτομα, που θα κρουαζιερίζονται στις προεδρικές εκλογές του 2028, θα μπορούν να ψηφίσουν μέσω επιστολικής ψήφου.
Εν τω μεταξύ αναζητούνται πολιτικοί, που χάθηκαν στον Αμαζόνιο, μετά από συνεντεύξεις που έδωσαν καταγγέλλοντας τις τροπικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Το βαθύ κράτος είναι πολύ ρηχό, θα σκέφτεται ο Τζο, στρογγυλεύοντας τη σκέψη του σε γραφείο, που γι’ αυτό ονομάζεται οβάλ. Πού πάνε όλοι, αναρωτιούνται όσοι στο διαδίκτυο βλέπουν βιντεοσκοπήσεις αποχώρησης, σε μία επίδειξη ανεξαρτητοποίησης των εξαρτημένων. Αναλυτές εκτιμούν ότι διαμορφώνεται νέα φυλή πρωτόγονων πολιτικών, που έχοντας διαγραφεί από τα κόμματά τους επιχειρούν να ανακτήσουν τον κόσμο.
Επικρατεί ένας θαυμασμός για την αθλιότητα των ανθρώπων, μεταξύ τουλάχιστον όσων έχουν ακούσει για τους Αθλίους του Ουγκό. Κανείς όμως δεν είναι ικανοποιημένος. Στιχουργοί θέλουν να μείνουν γνωστοί ως ποιητές, πολιτικοί ως φιλόσοφοι, φτωχοί ως πετυχημένοι και πλούσιοι ως ευεργέτες. Θα προτιμούσα να συνομιλώ με ποιητές και όχι στιχουργούς, δήλωσε πολιτικός για επικριτή του. Μοίρα των όπισθεν είναι να βρίσκονται από πίσω.
Η ζωή είναι μπελάς (La vie est belle), λένε οι Γάλλοι, που μετά βίας φιλοσοφούν, καθώς τον βίο και την πολιτεία τους βιαιότητες βαραίνουν. Η ζωή είναι Ελλάς, λέμε εδώ, όπου μία Μπέλλου Σωτηρία μας έχει τάξει. Μπελάς, Γαλλία, συμμαχία αποτελεί σύνθημα για όσους παράσημα φέρουν στο στήθος, συνήθως από λαδερά. Τίποτε δεν ξεπλένει τη λαιμαργία του ηρωισμού.

_{ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ}
Στις ακτές της Μεσογείων • Οι βλαβερές συνέπειες της ανάγνωσης • Προσωπικός συγγραφέας

Στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ 01 για τον ποιητή Νάνο Βαλαωρίτη και τη ζωγράφο Μαρί Γουίλσον. 
Τα τελευταία χρόνια της ζωής τους, ο ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης και η ζωγράφος Marie Wilson συζούσαν σε ένα διαμέρισμα στο κέντρο της Αθήνας. Ο Νάνος Βαλαωρίτης ψάχνει, ανακαλύπτει, ανασύρει φωτογραφίες, γραπτά, σχέδια, εκδόσεις. Ανακλάται στον κινηματογραφικό φακό υφαίνοντας την προσωπική μνήμη στον χώρο και στον χρόνο. Η κινηματογραφική μηχανή είναιεκεί καθώς σχεδιάζει και μιλά για ζωή, τέχνη, λογοτεχνία, όνειρα, φόβους και επιθυμίες. Ένας προσωπικός μικρόκοσμος όπου ξεδιπλώνονται οι πολύπλευρες εκφάνσεις της ζωής.

Σενάριο – Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μουζακίτης
Ημερομηνίες προβολής:
21, 22 / 12
28, 29 / 12
4, 5 / 1
στις 17:30