ΣΤΙΓΜΑΤΑ

6   Χ Ρ Ο Ν Ι Α   Χ Α Ρ Τ Η Σ

― 73 μηνιαία τεύχη, 68 αφιερώματα ―

Μια και λέμε για την ασυνεννοησία ανάμεσα σε ανθρώπους διαφορετικών εποχών: όταν κάποτε τα έργα του Μάνου Χατζιδάκι εκδόθηκαν πια και σε cd, όταν τα lp, οι μεγάλοι δίσκοι, πέθαιναν, αναπαράχθηκαν και τα εξώφυλλά τους σε σμίκρυνση, στο μέγεθος πια το νέο. 
Ο ζωγράφος Σταθόπουλος πήρε ένα cd τότε στα χέρια του και είδε πως σε δικά του εξώφυλλα κάποιος νέο γραφίστας τούς έβαζε πλακάτο γκρι, νομίζω, κάτω από το έργο, τα σήκωνε έτσι σε κάποιου είδους βάθρο, τ’ άλλαζε. Βρήκε από την εταιρεία το τηλέφωνό του. Τον πήρε. Τον ρώτησε γιατί το κάνει αυτό. Εκείνος του απάντησε: —Μα δεν είναι πιο ωραία έτσι; —Όχι, του είπε ο Γιώργος Σταθόπουλος. Γιατί αν ήταν να είναι πιο ωραία έτσι, θα το είχα κάνει εγώ από τότε αυτό που κάνεις εσύ τώρα, και δεν θα σε περίμενα.

( Μια μέρα στο ζωγραφείο, στο ατελιέ του Σταθόπουλου, ο Αλέκος ο Φασιανός κι ο Σταθόπουλος μου είπανε: —Για κάνε εδώ με το πινέλο μια γραμμή. Έκανα μία ισόπαχη πινελιά, ως συγγραφέας. Μετά, ο Φασιανός κι ο Σταθόπουλος έκαναν κι εκείνοι από μία. Στη γραμμή του καθενός τους μπορούσες να διακρίνεις, ν’ αναγνωρίσεις όλο τους το έργο.

Όπως όταν πέρασε στην αρχαιότητα, ποιος, ο Απελλής, ο Πολύγνωτος, από το εργαστήριο ο ένας τους ενός άλλου, κι όταν ο άλλος έλειπε, έκανε τότε μια γραμμή και είπε: —Πείτε του πως πέρασε αυτός. Κι όταν ο άλλος γύρισε και είδε τη γραμμή, είπε: —Πότε ήρθε ο Απελλής από ’δω;! ).

(Από το ανέκδοτο βιβλίο του Νουάρ στιγμές )

Το σχήμα από πλαστικό κύπελλο, που κατάπιε ένας ερωδιός και κόλλησε στον λαιμό του, φαίνεται σε φωτογραφίες που έβγαλε κτηνίατρος στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Πρόλαβε να σταματήσει το αυτοκίνητο μόλις είδε το πουλί, που πάει πέταξε. Σε δύσκολα προσβάσιμη περιοχή, το έψαχναν μήπως το σώσουν. Αν είχε φάει, θα άντεχε λίγες ημέρες, κινδυνεύοντας πάντοτε να γίνει φαγητό άλλων. Γι’ αυτό τα άγρια ​​ζώα κρύβουν τα τραύματά τους. Αλλιώς γρήγορα καταλήγουν θήραμα, εξήγησε ο κτηνίατρος, που πολλά ζώα με πλαστικά στο στομάχι τους είχε δει, αλλά ποτέ κολλημένο στον λαιμό τους. Τραυματισμένοι που τον άκουσαν θα σκέφτονται ότι πρέπει να κρύβονται από την άγρια οικογένεια των ανθρώπων.
Ούτε ένα στα δέκα πλαστικά αντικείμενα δεν ανακυκλώνεται. Δεν διασπώνται με φυσικό τρόπο. Ζώα και ψάρια καταβροχθίζουν σκουπίδια, που ποταμοί μεταφέρουν στους ωκεανούς. Πάνω σε βουνά από πλαστικό, που στην ακτή ξέβρασαν τυφώνες, ξυπόλυτα παιδιά παίζουν στις Φιλιππίνες. Σωροί απορριμμάτων εμποδίζουν την κυκλοφορία στην Τζακάρτα, το Νέο Δελχί, το Γιοχάνεσμπουργκ και σε πιο πλούσιες πόλεις. Το ηλιοβασίλεμα ακινητοποιεί ένα αγόρι σκαρφαλωμένο σε πλαστικά σκουπίδια στην Αϊτή.
Αν δεν αλλάξουν τα πράγματα, πάνω από 70% προβλέπεται να αυξηθεί η παραγωγή πλαστικών τα επόμενα είκοσι χρόνια. Το πρώτο πλαστικό πολυμερές συνέθεσε το 1855 ο Αλεξάντερ Παρκς. Το νάιλον επινόησε το 1935 ο Ουάλας Καράδερς. Σε αντίθεση προς το χαρτί, λόγου χάριν, το πλαστικό είναι ανθεκτικό στη φθορά, στο νερό και σε πολλές χημικές ουσίες. Δεν χάνει το σχήμα του. Χρησιμεύει σε συσκευασίες τροφίμων και ροφημάτων. Πολλά πλαστικά επιβραδύνουν τις φλόγες. Με χαμηλή πυκνότητα, είναι ελαφρά, μειώνοντας το κόστος μεταφοράς. Πρόκειται για πιο οικονομικό υλικό, που προσαρμόζεται σε διαφορετικά μεγέθη και σχήματα. Η αντοχή, η ασφάλεια, η οικονομία και η προσαρμοστικότητα είναι αρετές που μπορεί να σε καταστρέψουν.
Η εμβέλεια του πλαστικού κατοχυρώνεται το 1967, όταν η ρομκωμ ντραμεντί του Μάικ Νίκολς Ο πρωτάρης (The Graduate) αναδείχθηκε ως η πιο κερδοφόρα ταινία. Διευθυντής φωτογραφίας ήταν ο Ρόμπερτ Σέρτις, που είχε κινηματογραφήσει τον Μπεν Χουρ. Θέλω να σου μιλήσω, λέει ο κύριος ΜακΓκουάιρ, παίρνοντας κατά μέρος τον Ντάστιν Χόφμαν. Θέλω να σου πω μόνο μια λέξη. Πλαστικά. Υπάρχει σπουδαίο μέλλον στα πλαστικά. Θα το σκεφτείς, ρωτά τον απροσανατόλιστο απόφοιτο, τον οποίο έχει οριζοντιώσει η Ανν Μπάνκροφτ, σύζυγος συνεταίρου του πατέρα του σε δικηγορικό γραφείο. Μετά ασχολείται με την κόρη της Κάθριν Ρος, που γυμνή επί σκηνής ανύψωσε το Μπαλκόνι του Ζενέ. Η κυρία Ρόμπινσον γίνεται Μαρία Μαγδαληνή στον Ιησού από τη Ναζαρέτ του Τζεφιρέλι.
Από εκείνη τη χρονιά και για μεγάλο μέρος της δεκαετίας του 1970 συνεχώς ανεβαίνουν οι μετοχές εταιρειών παρασκευής πλαστικών. Σε πλαστικά θα είχα επενδύσει, αν φανταζόμουν τις επιπτώσεις του τι είπα στην ταινία, έχει εξομολογηθεί σε ανιψιό του ο Γουόλτερ Μπρουκ, που έπαιζε τον μεθυσμένο επιχειρηματία που αποκαλύπτει τη λέξη-κλειδί στον Μπεν (εκ του Βενιαμίν), όπως λεγόταν ο Ντάστιν Χόφμαν στον πρώτο του μεγάλο ρόλο.
Κάτι ψεύτικο που γυαλίζει, κίβδηλο, συνθετικό, τεχνητό, προκατασκευασμένο, φανταχτερό, άψυχο είναι συνώνυμα του πλαστικού για τη γενιά του Βιετνάμ, μέλος της οποίας υποδύεται ο Χόφμαν. Υπάρχει ασφαλώς μία στιλπνότητα στις πλαστικές επεμβάσεις, που τυφλώνει χειρουργούς και χειρουργημένους. Γλύπτες και όσοι πλαστικές τέχνες εκγλείφουν, αναπλάθοντας την πλάση, δεν παύουν να απορούν που σκληρά υλικά, όπως το μάρμαρο και τα μέταλλα, την πλαστικότητα των λέξεων μιμούνται. Τίποτε όμως δεν είναι αυτονόητο. Ας ήταν γιος του Αυτόνοου ο Ερωδιός, πριν μεταμορφωθεί σε πουλί.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Νεότερα για την [εγ]κληματική αλλαγή / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης
400 λέξεις / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης
Σχετικά με την κατάργηση του νέου έτους / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης