Μαρία Γιαννακάκη: «Beauty»

Ένα εί­δος ει­κα­στι­κών απο­μνη­μο­νευ­μά­των καλ­λι­τε­χνι­κών και βιω­μα­τι­κών δια­δρο­μών, μια με­του­σί­ω­ση της δι­κής της φι­λο­σο­φι­κής της θέ­α­σης του κό­σμου μας πα­ρα­δί­δει η Μα­ρία Γιαν­να­κά­κη με τη νέα της έκ­θε­ση στη Γκα­λε­ρί Σκου­φά με τί­τλο «Beauty».

Μα­θή­τρια του Π. Τέ­τση και με βα­θιά γνώ­ση της πα­ρα­δο­σια­κής κι­νε­ζι­κής ζω­γρα­φι­κής και καλ­λι­γρα­φί­ας, έχο­ντας ζή­σει στην Κί­να, δη­μιουρ­γεί ένα σύ­μπαν στο­λι­σμέ­νο με άν­θη, φί­νες κι­νε­ζι­κές πορ­σε­λά­νες, βά­ζα και αγαλ­μα­τί­δια, βι­βλία, ευ­τυ­χι­σμέ­να παι­διά, ρα­δι­νές γυ­ναι­κεί­ες μορ­φές, σκυ­λιά, με επί­κε­ντρο το βλέμ­μα· διεισ­δυ­τι­κό στον θε­α­τή, πρό­κλη­ση στην εσω­τε­ρι­κή του όρα­ση. Με χρω­μα­τι­κές παν­δαι­σί­ες, όπου το χρώ­μα εν­δύ­ει ή απε­λευ­θε­ρώ­νει το συ­ναί­σθη­μα.

Χρη­σι­μο­ποιεί τη δια­φά­νεια σε κά­θε σχε­δόν μορ­φή, ανα­φο­ρά στην ανά­γκη του αν­θρώ­πι­νου βλέμ­μα­τος να δια­πε­ρά­σει το αι­σθη­τό. Έτσι, περ­νά από το υλι­κό στο άυ­λο, από το πα­ρόν στο πα­ρελ­θόν, από τον τό­πο στον μη-τό­πο. Ανά­μνη­ση του κό­σμου των σκιών της Οδύσ­σειας που, στο έρ­γο της Γιαν­να­κά­κη επα­νέρ­χε­ται χω­ρίς φθο­ρά, χω­ρίς μα­ταί­ω­ση και πό­νο της απώ­λειας, κα­θώς οι φι­γού­ρες της δεν χά­νουν την υλι­κό­τη­τα τους και ζουν στο φως και το χρώ­μα.

Τα πα­ρα­δο­σια­κά κι­νε­ζι­κά βά­ζα εμ­φα­νί­ζο­νται στις συν­θέ­σεις άλ­λο­τε κυ­ρί­αρ­χα, άλ­λο­τε ως υπό­μνη­ση και άλ­λο­τε ως μο­να­δι­κό θέ­μα. Όπως και οι παιώ­νιες, δεν λει­τουρ­γούν απλά ως μια βιω­μα­τι­κή ή πο­λι­τι­σμι­κή ανα­φο­ρά στην τέ­χνη ενός αρ­χαί­ου πο­λι­τι­σμού, αλ­λά απο­τε­λούν δι­πλό­ση­μα σύμ­βο­λα της αιω­νιό­τη­τας μέ­σα από τη γυ­ναι­κεία φύ­ση που γεν­νά τη ζωή.

Η ανα­πα­ρά­στα­ση της γυ­ναί­κας εί­τε μέ­σα από το γυ­μνό σώ­μα εί­τε μέ­σα από ποι­κί­λους συμ­βο­λι­σμούς μας πα­ρα­δί­δε­ται με με­γά­λη ευαι­σθη­σία και αι­σθα­ντι­κό­τη­τα. Γυ­ναί­κες γε­μά­τες κάλ­λος, ερω­τι­κές αλ­λά και αυ­τάρ­κεις, που απο­πνέ­ουν μα­κα­ριό­τη­τα, εν­σαρ­κώ­σεις της αρε­τής. Ορι­σμέ­να από τα έρ­γα της έκ­θε­σης αγ­γί­ζουν την πεμ­πτου­σία της σαπ­φι­κής ποί­η­σης, τη θέ­ω­ση της αν­θρώ­πι­νης ψυ­χής μέ­σα από τον έρω­τα του αιώ­νιου, της αλή­θειας και της ομορ­φιάς. Κοι­νά σύμ­βο­λα και αι­σθή­σεις προ­σφέ­ρουν μια σχε­δόν συ­ναι­σθη­τι­κή εμπει­ρία στον θε­α­τή, όπως και οι σαπ­φι­κοί στί­χοι: η μέ­θε­ξη, η γιορ­τή, η χα­λά­ρω­ση των αι­σθή­σε­ων, η χα­ρά, το βλέμ­μα, τα άν­θη, ο χρυ­σός, η δια­φά­νεια των εν­δυ­μά­των, αλ­λά και της ύπαρ­ξης, η κα­λαι­σθη­σία, τα χρώ­μα­τα, η ανά­μνη­ση και η επι­θυ­μία.

Οι ευ­δαί­μο­νες μορ­φές της Μ. Γιαν­να­κά­κη εί­τε προ­έρ­χο­νται από την «αυ­τάρ­κη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα» (ταό) του Κομ­φου­κια­νι­σμού, εί­τε από τον πλα­τω­νι­κό κό­σμο των Ιδε­ών, προ­κα­λούν την αι­σιο­δο­ξία. Από τον υπερ­βα­τι­κό, αλ­λά και τό­σο απτό τους κό­σμο, δεν απο­τε­λούν πα­ρά έναν ύμνο στην τρυ­φε­ρό­τη­τα, στην αφθαρ­σία της μνή­μης του κα­λού, της ανά­μνη­σης ενός άφθαρ­του κό­σμου.