Ελληνική βιβλιογραφία θεατρικών έργων

Το αρ­γό­τε­ρο με τη δι­δα­κτο­ρι­κή δια­τρι­βή της Βαρ­βά­ρας Γε­ωρ­γο­πού­λου για τη θε­α­τρι­κή κρι­τι­κή στον Με­σο­πό­λε­μο (Αθή­να 2008, 3 τόμ., και έντυ­πο Η θε­α­τρι­κή κρι­τι­κή στην Αθή­να του Με­σο­πο­λέ­μου, 2 τόμ., Αθή­να 2008/2009) η θε­α­τρο­λο­γι­κή κοι­νό­τη­τα της Ελ­λά­δας άρ­χι­σε να συ­νει­δη­το­ποιεί πως σε εκεί­νη η φά­ση του νε­ο­ελ­λη­νι­κού θε­ά­τρου, που ακο­λου­θεί με­τά το «θέ­α­τρο των ιδε­ών» (1895-1922), την ιδιό­τυ­πη πρό­σλη­ψη του ευ­ρω­παϊ­κού μο­ντερ­νι­σμού εκ μέ­ρους των ντό­πιων δρα­μα­το­γρά­φων και της εγ­χώ­ριας δια­νό­η­σης, λό­γω των ιστο­ρι­κών γε­γο­νό­των του 1922, η Ελ­λά­δα χά­νει την άμε­ση επα­φή με την ευ­ρω­παϊ­κή πρω­το­πο­ρία της επο­χής, μια απο­μό­νω­ση που θα απο­κα­τα­στα­θεί μό­λις στα πρώ­τα με­τα­πο­λε­μι­κά χρό­νια. Εί­ναι μια πε­ρί­ο­δος έντο­νου θε­ω­ρη­τι­κού προ­βλη­μα­τι­σμού και θε­α­τρι­κής κρι­τι­κής. Όμως η ει­κό­να που δί­νει η πα­ρα­στα­σιο­γρα­φία, ιδί­ως με­τά το 1922, όπου στις θε­α­τρι­κές σκη­νές κυ­ριαρ­χούν εν γέ­νει τα ελα­φρά εί­δη, το γαλ­λι­κό βου­λε­βάρ­το, η επι­θε­ώ­ρη­ση και η επι­θε­ώ­ρη­ση των συ­νοι­κιών, η οπε­ρέ­τα, το ηθο­γρα­φι­κό ει­δύλ­λιο και το ιστο­ρι­κό δρά­μα, δεν αντα­πο­κρί­νε­ται στην ει­κό­να που δί­νουν τα ίδια τα γρα­πτά, δη­μο­σιευ­μέ­να και μη, θε­α­τρι­κά κεί­με­να ,όπως απο­δει­κνύ­ει η μνη­μειώ­δης βι­βλιο­γρα­φία της Χρυ­σο­θέ­μι­δος Στα­μα­το­πού­λου-Βα­σι­λά­κου (βρα­βείο κα­λύ­τε­ρου θε­α­τρο­λο­γι­κού συγ­γράμ­μα­τος 2020/2021 από την Ένω­ση Ελ­λή­νων Θε­α­τρι­κών και Μου­σι­κών Κρι­τι­κών).

Το ότι η ει­κό­να των πα­ρι­στα­νό­με­νων θε­α­τρι­κών έρ­γων, συ­γκρι­νό­με­νη με αυ­τή των δη­μο­σιευ­μέ­νων, δεν συ­μπί­πτει, εί­ναι ένα γε­γο­νός που, για τον 20ό αιώ­να, έχει δια­γνω­σθεί από νω­ρίς (βλ. Β. Πού­χνερ, «Το δρά­μα στη με­τα­πο­λε­μι­κή Ελ­λά­δα», Ελ­λη­νι­κή Θε­α­τρο­λο­γία, Αθή­να 1988, σ. 419-433) και εί­ναι μια κα­τά­στα­ση που βελ­τιώ­νε­ται, μό­λις προς το τέ­λος του αιώ­να, με την κα­θο­λι­κή επι­κρά­τη­ση του ελ­λη­νι­κού έρ­γου στις σκη­νές. Όπως μαρ­τυ­ρεί αυ­τή η εκτε­νέ­στα­τη βι­βλιο­γρα­φία, το πρώ­το μι­σό του 20ού αιώ­να εί­ναι μια πε­ρί­ο­δος έντο­νης θε­α­τρο­γρα­φί­ας, διε­σπαρ­μέ­νης σε πε­ριο­δι­κά, εφη­με­ρί­δες και φυλ­λά­δες, έντο­νου δρα­μα­τι­κού πει­ρα­μα­τι­σμού και θε­ω­ρη­τι­κής και κρι­τι­κής σκέ­ψης, χω­ρίς αυ­τό να κα­θρε­φτί­ζε­ται με τρό­πο ευ­κρι­νή στο πα­ρα­στα­σιο­λό­γιο των θε­α­τρι­κών σκη­νών.
Στο ση­μείο αυ­τό πρέ­πει να προ­σθέ­σω και ένα άλ­λο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό γνώ­ρι­σμα, το οποίο με προ­βλη­μά­τι­σε προ­σω­πι­κά, όταν άρ­χι­σα να προ­ε­τοι­μά­ζω τον τρί­το τό­μο της Αν­θο­λο­γί­ας νε­ο­ελ­λη­νι­κής δρα­μα­τουρ­γί­ας, της οποί­ας οι δύο τό­μοι εί­χαν στα­μα­τή­σει στη Μι­κρα­σια­τι­κή Κα­τα­στρο­φή.^[1] Και αυ­τό ήταν η δια­σπο­ρά των ει­δών και κα­τη­γο­ριών της δρα­μα­το­γρα­φί­ας, από την επι­θε­ώ­ρη­ση και τα λι­μπρέ­τα της οπε­ρέ­τας έως το ιστο­ρι­κό δρά­μα, που έχει τέ­τοια έκτα­ση και έντα­ση, ώστε να δυ­σχε­ραί­νει την ανεύ­ρε­ση κρι­τη­ρί­ων ομα­δο­ποί­η­σης των δρα­μα­τι­κών συν­θε­μά­των και, μά­λι­στα, σε τέ­τοιο βαθ­μό που στα­μά­τη­σε και μα­ταί­ω­σε τις πε­ραι­τέ­ρω προ­σπά­θειές μου να βρω δρα­μα­τι­κές κα­τη­γο­ρί­ες για θε­α­τρι­κά έρ­γα μο­να­δι­κά στο εί­δος τους και να κα­τα­λή­ξω στη δη­μιουρ­γία κα­τη­γο­ριών, που εκ­προ­σω­πού­νταν μό­νο με ένα ή δύο έρ­γα. Δη­λα­δή θα συ­γκε­ντρώ­νο­νταν πε­ρί τις εί­κο­σι δρα­μα­τι­κές κα­τη­γο­ρί­ες για ένα corpus δρα­μα­τι­κών έρ­γων που ήταν σχε­τι­κά πο­λύ μι­κρό, το οποίο θα εί­χε και την ανά­λο­γη βα­ρύ­τη­τα στον πνευ­μα­τι­κό βίο της χώ­ρας εκεί­νη την επο­χή ή στο υφο­λο­γι­κό εύ­ρος της δρα­μα­το­γρα­φί­ας. Σε μια αν­θο­λο­γία δεν μπο­ρεί να μπει οποιο­δή­πο­τε κεί­με­νο. Τέ­τοιος ήταν ο βαθ­μός του δρα­μα­τι­κού πει­ρα­μα­τι­σμού, που κα­θι­στού­σε δύ­σκο­λο τον σχη­μα­τι­σμό μιας συ­νε­τής και αντι­προ­σω­πευ­τι­κής αν­θο­λό­γη­σης.^[2] Οι τί­τλοι των με­λε­τη­μά­των που ασχο­λού­νται με τη λο­γο­τε­χνι­κή και τη δρα­μα­τι­κή πα­ρα­γω­γή της πε­ριό­δου, εί­ναι εν­δει­κτι­κοί: Με­τα­ξύ πα­ρά­δο­σης και νε­ω­τε­ρι­σμού. Πα­ρά­δο­ση ή εκ­συγ­χρο­νι­σμός;^[3]
Η πα­ρού­σα βι­βλιο­γρα­φία εντεί­νει ακό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρο την εντύ­πω­ση αυ­τή του υφο­λο­γι­κά, θε­μα­τι­κά, ιδε­ο­λο­γι­κά και δρα­μα­τουρ­γι­κά υβρι­δι­κού το­πί­ου, που δύ­σκο­λα συ­νο­ψί­ζε­ται αι­σθη­τι­κά και ποιο­τι­κά. Πο­λυ­τι­μό­τα­τη εί­ναι η εξα­ντλη­τι­κή προ­σπά­θεια της συ­να­δέλ­φου θε­α­τρο­λό­γου Χρυ­σο­θέ­μι­δος Στα­μα­το­πού­λου-Βα­σι­λά­κου, έμπει­ρης βι­βλιο­γρά­φου με βι­βλιο­θη­κο­νο­μι­κές και αρ­χεια­κές σπου­δές, η οποία έχει προ­σφέ­ρει μια σει­ρά από βι­βλιο­γρα­φί­ες για την ελ­λη­νι­κή θε­α­τρο­λο­γία, πο­λύ­τι­μες και κο­πιώ­δεις,^[4] η οποία τεκ­μη­ριώ­νει, με τη μνη­μειώ­δη αυ­τή βι­βλιο­γρα­φία, την υπάρ­χου­σα εντύ­πω­ση και υπο­ψία πως το πρώ­το μι­σό του 20ού αιώ­να κρύ­βει ακό­μα δε­δο­μέ­να, τα οποία γνω­ρί­ζου­με μό­νο κά­πως εμπει­ρι­κά (π. χ. με τα δε­κά­δες ονό­μα­τα των «μέ­σων» φω­νών της δρα­μα­το­γρα­φί­ας, που τεί­νουν, πλέ­ον, να ξε­χα­στούν). Μια άλ­λη έν­δει­ξη για την κα­τά­στα­ση αυ­τή ήταν και η βι­βλιο­γρα­φία των λο­γο­τε­χνι­κών πε­ριο­δι­κών της επο­χής, ο αριθ­μός των οποί­ων ανέρ­χε­ται σε ασυ­νή­θι­στα ύψη. Η ίδια η συ­ντά­κτρια του έρ­γου και η ερευ­νη­τι­κή ομά­δα της έχουν απο­δελ­τιώ­σει 170 τέ­τοια πε­ριο­δι­κά, χω­ρίς να έχουν εξα­ντλή­σει απο­λύ­τως το εύ­ρος των εντύ­πων αυ­τών.
Βι­βλιο­γρα­φι­κά έρ­γα τέ­τοια πνο­ής χρειά­ζο­νται ένα επι­τε­λείο συ­νερ­γα­τών. Και στο θέ­μα αυ­τό η κ. Βα­σι­λά­κου εί­ναι πο­λύ πε­πει­ρα­μέ­νη : με ανά­λο­γη ομά­δα συ­νερ­γα­τών έχει εκ­δώ­σει το ιστο­ρι­κό του Σω­μα­τεί­ου Ελ­λή­νων Ηθο­ποιών και με αντί­στοι­χη ομά­δα έχει συ­ντά­ξει τον πε­ρι­γρα­φι­κό κα­τά­λο­γο του αρ­χεί­ου της Ραλ­λούς Μά­νου.^[5] Στη συ­γκε­κρι­μέ­νη πε­ρί­πτω­ση, τα μέ­λη αυ­τής της ομά­δας ήταν ο Πέ­τρος Βρα­χιώ­της, που εί­χε και την επι­μέ­λεια της έκ­δο­σης, και η Κα­τε­ρί­να Δια­κου­μο­πού­λου, κα­θώς και οι βι­βλιο­θη­κο­νό­μοι Μι­χά­λης Βγόν­τζας, Αγ­γε­λι­κή Γα­λα­νο­πού­λου και Μα­ρία Λου­μπά­κη. Την τυ­πο­γρα­φι­κή επι­μέ­λεια εί­χε η Αν­δρια­νή Τρια­ντα­φύλ­λου, έμπει­ρη διορ­θώ­τρια στο Ίδρυ­μα Ου­ρά­νη, με την οποία έχω εκ­δώ­σει στη σει­ρά Θε­α­τρι­κή Βι­βλιο­θή­κη, που δι­ηύ­θυ­να από το 2000, μια σει­ρά από θε­α­τρι­κά κεί­με­να του 18ου και 19ου αιώ­να. Αυ­τή η έκ­δο­ση εί­ναι η τε­λευ­ταία της σει­ράς αυ­τής, για­τί το Ίδρυ­μα Ου­ρά­νη, που υπό­κει­ται στο διοι­κη­τι­κό έλεγ­χο της Ακα­δη­μί­ας Αθη­νών, έχει στα­μα­τή­σει τις εκ­δό­σεις, που εί­χε ξε­κι­νή­σει ο Από­στο­λος Σα­χί­νης στον προη­γού­με­νο αιώ­να. Η βι­βλιο­γρα­φία αυ­τή αφιε­ρώ­νε­ται στη μνή­μη του Σπύ­ρου Α. Ευαγ­γε­λά­του που εί­χε στη­ρί­ξει την έκ­δο­σή της.
Για την πε­ρι­γρα­φή του έρ­γου μπο­ρώ να πα­ρα­πέμ­ψω στον πρό­λο­γό μου, από τον οποίο πα­ρα­θέ­τω ορι­σμέ­να απο­σπά­σμα­τα. Η βι­βλιο­γρα­φία αυ­τή «εί­ναι ένα μνη­μειώ­δες έρ­γο, ανα­φαί­ρε­το βο­ή­θη­μα και θε­με­λιώ­δες ερευ­νη­τι­κό ερ­γα­λείο της μελ­λο­ντι­κής Ελ­λη­νι­κής Θε­α­τρο­λο­γί­ας. Συ­γκε­ντρώ­νει 5.344 ανα­γρα­φές, πολ­λές εκ των οποί­ων αφο­ρούν σε, εν πολ­λοίς, άγνω­στα θε­α­τρι­κά έρ­γα και ανα­δει­κνύ­ει την επο­χή του “Θε­ά­τρου των Ιδέ­ων” (1895-1922, δη­λα­δή του ελ­λη­νι­κού μο­ντερ­νι­σμού), κα­θώς και το χρο­νι­κό διά­στη­μα του Με­σο­πο­λέ­μου ως μια από τις πιο γό­νι­μες πε­ριό­δους της δρα­μα­το­γρα­φί­ας του 20ού αιώ­να. Με αυ­τή την έκ­δο­ση της βι­βλιο­γρα­φί­ας των θε­α­τρι­κών έρ­γων (1900-1940), η σει­ρά της Θε­α­τρι­κής Βι­βλιο­θή­κης του Ιδρύ­μα­τος Κώ­στα & Ελέ­νης Ου­ρά­νη δεν πε­ριο­ρί­στη­κε στη φι­λο­λο­γι­κή έκ­δο­ση πα­λαιών θε­α­τρι­κών έρ­γων του 18ου και του 19ου αιώ­να, ανέκ­δο­των και εκ­δε­δο­μέ­νων, τα οποία θε­ω­ρού­νται αξιό­λο­γα και ση­μα­ντι­κά, για­τί εί­τε εί­χαν με­γά­λη επι­τυ­χία στην επο­χή τους, εί­τε προ­κα­λούν την προ­σο­χή λό­γω της δρα­μα­τουρ­γι­κής ιδιαι­τε­ρό­τη­τάς τους ή και για το θέ­μα τους, εί­τε ξε­χω­ρί­ζουν ως κα­θρέ­φτες της κοι­νω­νί­ας και του πο­λι­τι­σμού της επο­χής τους, αλ­λά προ­χώ­ρη­σε στην έκ­δο­ση μιας βι­βλιο­γρα­φί­ας θε­α­τρι­κών έρ­γων του πρώ­του μι­σού του 20ού αιώ­να, όχι μό­νο όσων έχουν εκ­δο­θεί, αλ­λά και δα­κτυ­λό­γρα­φων ή ακό­μα και έρ­γων σε χει­ρό­γρα­φη μορ­φή. Η συ­γκέ­ντρω­ση των λημ­μά­των αυ­τών εί­ναι εντυ­πω­σια­κή, τό­σο λό­γω του αριθ­μού τους όσο και λό­γω του εύ­ρους των θε­μά­των τους και των δρα­μα­τι­κών ει­δών που κα­λύ­πτουν. Ιδιαί­τε­ρη εντύ­πω­ση προ­κα­λεί ο αριθ­μός των δια­λό­γων και μο­νο­λό­γων, που μαρ­τυ­ρούν τη διείσ­δυ­ση της δρα­μα­τι­κής γρα­φής και του σκη­νι­κού λό­γου και σε άλ­λες μορ­φές της λο­γο­τε­χνί­ας και της γραμ­μα­το­λο­γί­ας εν γέ­νει.
Με τη βι­βλιο­γρα­φία αυ­τή συ­μπλη­ρώ­νε­ται ένα με­γά­λο κε­νό που υπήρ­χε στην ερ­γο­γρα­φία του ελ­λη­νι­κού δρά­μα­τος (πρω­τό­τυ­που και με­τα­φρα­σμέ­νου). Η συ­στη­μα­τι­κή κα­τα­γρα­φή τό­σο των αυ­το­τε­λώς εκ­δε­δο­μέ­νων έρ­γων ή δη­μο­σιευ­μέ­νων σε πε­ριο­δι­κά ημε­ρο­λό­για, λευ­κώ­μα­τα και συλ­λο­γι­κούς τό­μους, όσο και των ανέκ­δο­των πα­ρου­σιά­ζε­ται κα­τά χρο­νο­λο­γία και συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει πρω­τό­τυ­πα έρ­γα και με­τα­φρά­σεις (κα­τά χώ­ρα και γλώσ­σες, με την ανα­φο­ρά του πρω­τό­τυ­που τί­τλου), με στοι­χεία επί­σης για την εγ­γύ­τε­ρη χρο­νο­λο­γι­κά ελ­λη­νι­κή πα­ρά­στα­ση (στις με­τα­φρά­σεις και την αντί­στοι­χη πρε­μιέ­ρα στο πρω­τό­τυ­πο), κα­θώς και ανα­φο­ρά των βι­βλιο­θη­κών όπου βρί­σκο­νται αντί­τυ­πα της έκ­δο­σης. Σε ξε­χω­ρι­στή ενό­τη­τα κα­τα­γρά­φο­νται αχρο­νο­λό­γη­τα έρ­γα που εντάσ­σο­νται στην υπό εξέ­τα­ση χρο­νι­κή πε­ρί­ο­δο. Η βι­βλιο­γρα­φία συ­μπλη­ρώ­νε­ται με τις συ­ντο­μο­γρα­φί­ες (κα­τά­λο­γο των βι­βλιο­θη­κών που έχουν ερευ­νη­θεί, ει­δι­κή βι­βλιο­γρα­φία και λοι­πές συ­ντο­μο­γρα­φί­ες) στο τέ­λος του δεύ­τε­ρου τό­μου (γε­νι­κή βι­βλιο­γρα­φία, πε­ριο­δι­κά, εφη­με­ρί­δες, ημε­ρο­λό­για, επε­τη­ρί­δες και λευ­κώ­μα­τα που έχουν απο­δελ­τιω­θεί, αρ­χεία και ιστο­σε­λί­δες) και τα ευ­ρε­τή­ρια, τα οποία επι­τρέ­πουν την επι­λε­κτι­κή χρή­ση και την ανα­ζή­τη­ση στοι­χεί­ων και πλη­ρο­φο­ριών.
Για όλα αυ­τά τα θέ­μα­τα και τα προ­βλή­μα­τα της βι­βλιο­γρά­φη­σης πλη­ρο­φο­ρεί η λε­πτο­με­ρεια­κή Ει­σα­γω­γή της συγ­γρα­φέ­ως. Έχουν συ­μπε­ρι­λη­φθεί έρ­γα από το θέ­α­τρο πρό­ζας (τρα­γω­δία, δρά­μα, κω­μω­δία), το λυ­ρι­κό θέ­α­τρο (όπε­ρα, με­λό­δρα­μα, οπε­ρέ­τα), το παι­δι­κό-σχο­λι­κό θέ­α­τρο, κα­θώς και πε­ριο­ρι­σμέ­νος αριθ­μός κει­μέ­νων επι­θε­ώ­ρη­σης. Ανά­με­σα στα δη­μο­σιευ­μέ­να έρ­γα συ­γκα­τα­λέ­γο­νται κεί­με­να που έχουν δη­μο­σιευ­τεί σε πε­ριο­δι­κά, ή ημε­ρο­λό­για, σε εφη­με­ρί­δες και σχο­λι­κά εγ­χει­ρί­δια, ενώ τα αδη­μο­σί­ευ­τα, χει­ρό­γρα­φα και δα­κτυ­λό­γρα­φα, συ­γκρο­τούν ξε­χω­ρι­στό κε­φά­λαιο. Πρό­κει­ται για έναν συν­δυα­σμό πε­ρι­γρα­φι­κής, ανα­λυ­τι­κής και συ­στη­μα­τι­κής βι­βλιο­γρα­φί­ας» (σ. 17-19).
Με τον τε­ρά­στιο πλού­το του νέ­ου υλι­κού, η βι­βλιο­γρα­φία αυ­τή δεί­χνει ξε­κά­θα­ρα την αξιο­ση­μεί­ω­τη πρό­ο­δο που έχει επι­τευ­χθεί στη θε­α­τρο­λο­γι­κή βι­βλιο­γρά­φη­ση των δρα­μα­τι­κών έρ­γων (βλ. προη­γου­μέ­νως Β. Πού­χνερ, Η Επι­στή­μη του θε­ά­τρου στον 21ο αιώ­να, Αθή­να 2014, σ. 104-109). Η συ­γκέ­ντρω­ση και έκ­δο­ση μιας βι­βλιο­γρα­φί­ας εί­ναι έρ­γο κο­πιώ­δες, πο­τέ εκα­τό τοις εκα­τό εξα­ντλη­τι­κό, υπο­κρύ­πτει πο­λύ­χρο­νο μό­χθο για τη συλ­λο­γή, επε­ξερ­γα­σία, ορ­γά­νω­ση και τεκ­μη­ρί­ω­ση των λημ­μά­των, που δεν μπο­ρεί να εκτι­μη­θεί από τους μη μυ­η­μέ­νους στην έρευ­να. Αντι­θέ­τως, για τους συ­στη­μα­τι­κούς ερευ­νη­τές το έρ­γο αυ­τό αξιο­λο­γεί­ται ως ανε­κτί­μη­το ερ­γα­λείο έρευ­νας. Χω­ρίς τέ­τοια βα­σι­κά ερ­γα­λεία, όπως εί­ναι η ερ­γο­γρα­φία, η πα­ρα­στα­σιο­γρα­φία, η βι­βλιο­γρα­φία των σχε­τι­κών με­λε­τη­μά­των και η κρι­τι­κο­γρα­φία των πα­ρα­στά­σε­ων, η θε­α­τρο­λο­γι­κή έρευ­να δεν μπο­ρεί να προ­χω­ρή­σει.
Μέ­νει να δώ­σου­με μια ιδέα για τη διάρ­θρω­ση του έρ­γου: με­τά τον πρό­λο­γό μου (σ. 17-21), ακο­λου­θεί η Ει­σα­γω­γή της συγ­γρα­φέ­ως: Μέ­ρος Α΄: Πη­γές της έρευ­νας στην Ελ­λη­νι­κή Θε­α­τρο­λο­γία. Βι­βλιο­γρα­φία – ερ­γο­γρα­φία 1900-1940: Συ­νο­πτι­κή θε­ώ­ρη­ση (σ. 23-39), Μέ­ρος Β΄: Ελ­λη­νι­κή θε­α­τρι­κή βι­βλιο­γρα­φία 1900-1940 (σ. 40-56), Μέ­ρος Γ΄: Τα­ξι­νό­μη­ση του υλι­κού (σ. 57-64), Μέ­ρος Δ΄: Δο­μή του λήμ­μα­τος (σ. 65-99), Μέ­ρος Ε΄: Χαρ­το­γρά­φη­ση του υλι­κού – Πί­να­κες πο­σο­τι­κών δε­δο­μέ­νων (του Πέ­τρου Βρα­χιώ­τη) (σ. 100-112). Πριν από την ανα­γρα­φή των λημ­μά­των υπάρ­χουν ακό­μα οι Συ­ντο­μο­γρα­φί­ες: Βι­βλιο­θή­κες, Ει­δι­κή Βι­βλιο­γρα­φία, Λοι­πές Συ­ντο­μο­γρα­φί­ες (σ. 113-150). Στη συ­νέ­χεια ακο­λου­θούν οι Αυ­το­τε­λείς Εκ­δό­σεις – Δη­μο­σιεύ­σεις: 1900-1929 (σ. 151-878), που συ­νε­χί­ζουν και στον δεύ­τε­ρο τό­μο: Αυ­το­τε­λείς Εκ­δό­σεις – Δη­μο­σιεύ­σεις: 1930-1940 (σ. 9-364). Στη συ­νέ­χεια: Ανέκ­δο­τα Θε­α­τρι­κά Έρ­γα (Δα­κτυ­λό­γρα­φα – Χει­ρό­γρα­φα: 1900-1940) (σ. 365-577), Αχρο­νο­λό­γη­τα Θε­α­τρι­κά Έρ­γα (εκ­δό­σεις και δα­κτυ­λό­γρα­φα-χει­ρό­γρα­φα σ. 581-624). Και στο τέ­λος, το συ­στη­μα­τι­κό μέ­ρος: Πη­γές της Έρευ­νας (σ. 627-663, Γε­νι­κή Βι­βλιο­γρα­φία, Πε­ριο­δι­κά-Εφη­με­ρί­δες, Ημε­ρο­λό­για-Επε­τη­ρί­δες-Λευ­κώ­μα­τα, Αρ­χεία, Ιστο­σε­λί­δες), English summary (σ. 665-668) και τα Ευ­ρε­τή­ρια (σ. 671-865 κύ­ρια ονό­μα­τα, θε­α­τρι­κά έρ­γα, κύ­ρια ονό­μα­τα της Ει­σα­γω­γής).
Δύ­σκο­λα θα υπάρ­ξει στην Ελ­λη­νι­κή Θε­α­τρο­λο­γία συ­στη­μα­τι­κό­τε­ρη και εξα­ντλη­τι­κό­τε­ρη βι­βλιο­γρα­φία. Εί­ναι ευ­τύ­χη­μα που ακρι­βώς αυ­τή εί­ναι η τε­λευ­ταία ερ­γα­σία που ει­ση­γή­θη­κα στο Ίδρυ­μα Ου­ρά­νη ως διευ­θυ­ντής της σει­ράς της Θε­α­τρι­κής Βι­βλιο­θή­κης. Το ότι αυ­τό το έρ­γο θα μεί­νει ση­μείο ανα­φο­ράς και σ’ ένα απώ­τε­ρο μέλ­λον και ως βι­βλιο­γρα­φία θε­α­τρι­κών έρ­γων και ως πρό­τυ­πο συ­γκρό­τη­σης μιας τέ­τοιας βι­βλιο­γρα­φί­ας, εί­ναι αυ­το­νό­η­το και δεν χρειά­ζε­ται να το­νι­σθεί ιδιαί­τε­ρα. Οι βι­βλιο­γρα­φί­ες δεν έχουν την ευ­ρύ­τε­ρη ανα­γνώ­ρι­ση του κό­σμου, δεν γνω­ρί­ζουν τα φώ­τα της ρά­μπας και τα χει­ρο­κρο­τή­μα­τα, αλ­λά υπάρ­χουν πά­ντα στο βά­θος όλων των βι­βλιο­θη­κών και εί­ναι μα­κρό­βια όντα, που ζουν μια αθό­ρυ­βη ζωή, αλ­λά ευ­ερ­γε­τι­κή και βοη­θη­τι­κή. Έτσι μοιά­ζουν με δύ­σκο­λες επεν­δύ­σεις της στιγ­μής αλ­λά απο­φέ­ρουν μα­κρο­πρό­θε­σμα και στα­θε­ρά κέρ­δη και στον βι­βλιο­γρά­φο υπο­κλί­νο­νται όλοι οι επι­στή­μο­νες, για­τί στη δου­λειά του βα­σί­ζο­νται και από αυ­τήν εξαρ­τώ­νται.