Γουλιέλμος Μύλλερ ― ο Γερμανός Λόρδος Βύρωνας / Ελισάβετ Χαϊντενράιχ - Χάρτης

Γουλιέλμος Μύλλερ ― ο Γερμανός Λόρδος Βύρωνας

Ο Γουλιέλμος Μύλλερ
Ο Γουλιέλμος Μύλλερ

Στις 5 Οκτω­βρί­ου 2023 πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στον Ελ­λη­νο­γερ­μα­νι­κό Σύλ­λο­γο «Φι­λα­δέλ­φεια»* εκ­δή­λω­ση, η οποία συ­νέ­δε­σε με τρό­πο ιδα­νι­κό τον γερ­μα­νι­κό και τον ελ­λη­νι­κό πο­λι­τι­σμό. Συν­δε­τι­κός κρί­κος των δύο πο­λι­τι­σμών ήταν ο ποι­η­τής, με­τα­φρα­στής και δια­φω­τι­στής Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ (1794-1827), γνω­στός στην επο­χή του και ως «Μύλ­λερ των Ελ­λή­νων» («Griechenmüller»). Σε με­γά­λο βαθ­μό λη­σμο­νη­μέ­νος στη Γερ­μα­νία, αυ­τός, όπως και ο Λόρ­δος Βύ­ρων, πα­ρα­μέ­νει στην ελ­λη­νι­κή μνή­μη ως ένας από τους ση­μα­ντι­κούς Ευ­ρω­παί­ους φι­λέλ­λη­νες. Ιδιαί­τε­ρα τα τε­λευ­ταία χρό­νια, στο πλαί­σιο της επε­τεί­ου από τα 200 χρό­νια της Ελ­λη­νι­κής Επα­νά­στα­σης του 1821, με­τα­φρά­στη­καν πολ­λά ποι­ή­μα­τά του από τον κύ­κλο Τρα­γού­δια των Ελ­λή­νων (Griechenlieder). Αλ­λά και στη Γερ­μα­νία πέ­ρα­σε ―ανώ­νυ­μα― μέ­σα από τα τρα­γού­δια του Σού­μπερτ, τό­σο τα πα­σί­γνω­στα „Am Brunnen vor dem Tore”** όσο και τα λι­γό­τε­ρο γνω­στά. Υπήρ­ξαν δύο κύ­κλοι ποι­η­μά­των του Μύλ­λερ που με­λο­ποι­ή­θη­καν μο­να­δι­κά από τον Φραντς Σού­μπερτ, και συ­γκε­κρι­μέ­να Το χει­μω­νιά­τι­κο τα­ξί­δι και Η ωραία Μυ­λω­νού. Στην εκ­δή­λω­ση όλα αυ­τά τα στοι­χεία ενώ­θη­καν και εν­θου­σί­α­σαν τους επι­σκέ­πτες.
Η λα­μπρή διά­λε­ξη του κα­θη­γη­τή Αντρέ­ας Κέλ­λε­τατ (Andreas Kelletat), με την οποία συ­νυ­φάν­θη­καν τέσ­σε­ρα τρα­γού­δια των Σού­μπερτ/Μύλ­λερ, μας οδή­γη­σε στη ζωή και το έρ­γο του Μύλ­λερ. Γεν­νη­μέ­νος στο Ντέσ­σα­ου το 1794, γιος ρά­φτη, σπού­δα­σε κλα­σι­κή φι­λο­λο­γία, γερ­μα­νι­κά και αγ­γλι­κά στο Βε­ρο­λί­νο, πή­ρε μέ­ρος στους απε­λευ­θε­ρω­τι­κούς πο­λέ­μους κα­τά του Να­πο­λέ­ο­ντα το 1813-1814, έγρα­ψε ποί­η­ση και με­τέ­φρα­σε από τα με­σαιω­νι­κά, τα γερ­μα­νι­κά και τα αγ­γλι­κά. Στη Βιέν­νη, όπου διέ­μει­νε το 1817, ήρ­θε σε επα­φή με Έλ­λη­νες εξό­ρι­στους και έμα­θε τη νε­ο­ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα, ενώ λί­γο αρ­γό­τε­ρα έζη­σε για δύο χρό­νια στη Ρώ­μη. Στη συ­νέ­χεια έγι­νε κα­θη­γη­τής αρ­χαί­ων ελ­λη­νι­κών και λα­τι­νι­κών σε γυ­μνά­σιο στο Ντέσ­σα­ου. Όταν ξέ­σπα­σε η ελ­λη­νι­κή Επα­νά­στα­ση το 1821, εί­χε μό­λις πα­ντρευ­τεί και λυ­πό­ταν που δεν μπο­ρού­σε να πά­ρει τα όπλα. Όμως, αγω­νί­στη­κε σθε­να­ρά υπέρ των αγω­νι­ζό­με­νων Ελ­λή­νων με άλ­λους τρό­πους και δη­μο­σί­ευ­σε δια­δο­χι­κά τα φλο­γε­ρά Τρα­γού­δια των Ελ­λή­νων (Griechenlieder). Πα­ράλ­λη­λα, με­τέ­φρα­σε τα Νέα ελ­λη­νι­κά δη­μο­τι­κά τρα­γού­δια (Neugriechische Volkslieder), τα οποία εκ­δό­θη­καν στα γερ­μα­νι­κά το 1825, ένας θη­σαυ­ρός που δεν έχει ακό­μη απο­τι­μη­θεί. Το 1827, σε ηλι­κία μό­λις 33 ετών, πέ­θα­νε από καρ­δια­κή προ­σβο­λή στο Ντέσ­σα­ου αφή­νο­ντας πί­σω του ένα με­γά­λο έρ­γο.
Κα­τά τη διάρ­κεια της εκ­δή­λω­σης, ακού­στη­καν όχι μό­νο επι­λεγ­μέ­να τρα­γού­δια του Σού­μπερτ από τον Ντί­τριχ Φί­σερ-Ντί­σκα­ου (Dietrich Fischer-Dieskau), αλ­λά και ποι­ή­μα­τα με­τα­φρα­σμέ­να στα ελ­λη­νι­κά από τα Τρα­γού­δια των Ελ­λή­νων, τα οποία δια­βά­στη­καν από τον κ. Συ­με­ών Στα­μπου­λού, με­τα­φρα­στή και υπεύ­θυ­νο του με­τα­φρα­στι­κού προ­γράμ­μα­τος Γου­λιέλ­μος Μύλ­λερ, και τον κ. Ξάν­θο Μαϊ­ντά, πρό­ε­δρο του «Ιδρύ­μα­τος Νε­ο­ελ­λη­νι­κής Ποί­η­σης και Λο­γο­τε­χνί­ας Τά­κης Σι­νό­που­λος». Το ίδρυ­μα αυ­τό πρό­κει­ται να εκ­δώ­σει επί­σης τη συλ­λο­γι­κή με­τά­φρα­ση από το συ­νο­λι­κό έρ­γο του Μύλ­λερ, στην οποία συμ­με­τεί­χαν η κα­θη­γή­τρια κ. Ανα­στα­σία Αντω­νο­πού­λου και με­τα­πτυ­χια­κές-δι­δα­κτο­ρι­κές φοι­τή­τριες του Τμή­μα­τος Γερ­μα­νι­κής Φι­λο­λο­γί­ας του Πα­νε­πι­στη­μί­ου Αθη­νών, οι οποί­ες πα­ρευ­ρέ­θη­καν στην εκ­δή­λω­ση οι οποί­ες πα­ρευ­ρέ­θη­καν στην εκ­δή­λω­ση.  Ορι­σμέ­να από τα Τρα­γού­δια των Ελ­λή­νων έχουν ήδη εκ­δο­θεί το 2021 σε μια πο­λύ­τι­μη αν­θο­λο­γία με τί­τλο Ο Αγώ­νας του 1821 για την Ελευ­θε­ρία στην Ελ­λη­νι­κή και Ξέ­νη Ποί­η­ση [έκ­δο­ση του «Ιδρύ­μα­τος Τά­κης Σι­νό­που­λος»], η οποία προ­σφέρ­θη­κε στον Σύλ­λο­γό μας και βρί­σκε­ται στη βι­βλιο­θή­κη του Συλ­λό­γου.


Αρ­χι­κός τί­τλος του κει­μέ­νου: Heidenreich, Elisabeth: Vortragsabend „Wilhelm Müller – der deutsche Lord Byron“. Rundschau, 2023, 9, 8-9.

_____________
* Ο Ελ­λη­νο­γερ­μα­νι­κός Σύλ­λο­γος «Φι­λα­δέλ­φεια» ιδρύ­θη­κε στις 16 Σε­πτεμ­βρί­ου 1837 από μια ομά­δα Βαυα­ρών αξιω­μα­τι­κών, δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων, επι­χει­ρη­μα­τιών και τε­χνι­τών, που εί­χαν έρ­θει με τον νε­α­ρό βα­σι­λιά Όθω­να στην Ελ­λά­δα. Το αρ­χι­κό όνο­μα του συλ­λό­γου ήταν «Γερ­μα­νι­κή Εται­ρεία Φι­λα­δέλ­φεια στην Αθή­να» (Deutsche Gesellschaft Philadelphia in Athen). Οι δύο πα­γκό­σμιοι πό­λε­μοι έφε­ραν βα­θιές το­μές στην ιστο­ρία της κοι­νω­νί­ας του συλ­λό­γου. Σή­με­ρα, ο Σύλ­λο­γος «Φι­λα­δέλ­φεια» εί­ναι το πα­λαιό­τε­ρο εγ­γε­γραμ­μέ­νο σω­μα­τείο στην Ελ­λά­δα, αφού άλ­λω­στε για σχε­δόν δια­κό­σια χρό­νια, εί­ναι ο χώ­ρος στην Αθή­να, όπου καλ­λιερ­γού­νται γερ­μα­νο­ελ­λη­νι­κές πο­λι­τι­στι­κές ανταλ­λα­γές και όπου τα μέ­λη και οι φί­λοι/ες μπο­ρούν να συ­να­ντιού­νται και να ανταλ­λάσ­σουν ιδέ­ες σε ένα γερ­μα­νό­φω­νο πε­ρι­βάλ­λον. Πε­ραι­τέ­ρω πλη­ρο­φο­ρί­ες για την ιστο­ρία του συλ­λό­γου, για τη δρά­ση του και τις εκ­δη­λώ­σεις που λαμ­βά­νουν χώ­ρα στην ιστο­σε­λί­δα του: https://​phi​lade​lphi​a183​7.​gr/​istoria-​tou-​syl​logo​u/ (Σ.τ.Μ)
**Πρό­κει­ται για τον πρώ­το στί­χο του ποι­ή­μα­τος «Η φλα­μου­ριά» («Der Lindenbaum») που πε­ρι­λαμ­βά­νε­ται στο Χει­μω­νιά­τι­κο τα­ξί­δι (Σ.τ.Μ.)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: