Τους κά­να­με σκό­νη, λέ­νε οι οπα­δοί των δι­κών μας χω­μά­των, όταν με­τε­ω­ρο­λό­γοι ή άλ­λοι με­τέ­ω­ροι λό­γιοι αρ­χί­ζουν να προει­δο­ποιούν ότι έρ­χε­ται αφρι­κα­νι­κή σκό­νη. Πρό­κει­ται για κά­τι σκο­τει­νό, αλ­λά εξαι­ρε­τι­κά λε­πτό, σχε­δόν επε­ξερ­γα­σμέ­νο, όπως με μι­σό μά­τι θε­ω­ρούν κά­ποια εκ­θέ­μα­τα σε πα­γκό­σμια μου­σεία, που εκ­θειά­ζουν τε­λε­τουρ­γή­μα­τα των ιθα­γε­νών με τρό­πο που οι ίδιοι θα αδυ­να­τού­σαν. Από το βά­θος της κώ­φω­σης αμυ­δρά ακού­γο­νται ταμ ταμ και ήχοι από χεί­λη, κα­θώς βυ­ζαί­νουν τους λαι­μούς αρ­χαί­ων ανα­ψυ­κτι­κών. Μάο μάο, ακού­γε­ται να ψι­θυ­ρί­ζουν Ζου­λού ή στους αντί­πο­δες Μα­ο­ρί, λες και εί­ναι Κι­νέ­ζοι.
Έτσι όμως εί­ναι οι πρω­το­γε­νείς πο­λι­τι­σμοί. Κά­ποια στιγ­μή γί­νο­νται σκό­νη. Εί­ναι τό­σο λε­πτή, που διεισ­δύ­ει πα­ντού. Κά­τω από κλει­στά πα­ρά­θυ­ρα και μπαλ­κο­νό­πορ­τες στα κα­λύ­τε­ρα σπί­τια. Μέ­σα από μπλού­ζες, πα­ντε­λό­νια και φου­στά­νια, φτά­νο­ντας έως τα άγδυ­τα της ευ­ρω­παϊ­κής ψυ­χής, που αντι­κα­το­πτρί­ζο­νται στα άδυ­τα του σώ­μα­τος. Μια τό­σο επί­μο­νη σκό­νη, όπως η αφρι­κα­νι­κή, συ­νε­πά­γε­ται νέ­ες επι­χω­μα­τώ­σεις, αντί­στοι­χες όσων Σο­φοί Σά­πιενς εί­χαν υπο­στεί με επί του χώ­μα­τος ή σε σπη­λιές δια­σταυ­ρώ­σεις με ομοει­δή όντα. Τι ζω­ώ­δες εκτό­πι­σμα δια­θέ­τει ο άν­θρω­πος, διαρ­κώς δια­πι­στώ­νουν οι χορ­το­φά­γοι, ενώ αθό­ρυ­βα κα­νι­βα­λί­ζουν τους φυ­τι­κούς συγ­γε­νείς τους, που μπρο­στά σε τέ­τοια ζώα δεν θέ­λουν να έρ­πουν, ού­τε καν οι κισ­σοί και οι κλη­μα­τσί­δες.
Υπάρ­χει ασφα­λώς και η άλ­λη πλευ­ρά, που πά­ντο­τε υπάρ­χει, ακό­μη και όταν δεν θέ­λεις να τη δεις, ακό­μη και αν σε κα­ταγ­γέλ­λουν ως αρ­νη­τή της ομά­δας σου, όταν τη βλέ­πεις. Από τη σα­βά­να μη­τέ­ρες μα­ζεύ­ουν τα παι­διά, που παί­ζουν πα­ρι­στά­νο­ντας τα μι­κρά λιο­ντά­ρια. Κλεί­νο­νται στις κα­λύ­βες τους, τρύ­πες βου­λώ­νουν με άχυ­ρο ή ό,τι άλ­λο βρουν και με ανέν­δυ­τα χέ­ρια. Γυ­μνές μη­τέ­ρες κα­λύ­πτουν τα μά­τια στο κε­φά­λι τους με τη μπούρ­κα της εθε­λο­τυ­φλί­ας και με τα κρε­μα­σμέ­να στή­θη τους τα πρό­σω­πα των παι­διών. Προ­σέξ­τε, ψι­θυ­ρί­ζουν, έρ­χε­ται. Έρ­χε­ται ευ­ρω­παϊ­κή σκό­νη.