ΣΤΙΓΜΑΤΑ

(βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2022)
________

O ΤΕΛΙΚΟΣ KATAΛOΓOΣ

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για δεύτερη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Η διάκριση αυτή προέρχεται από μια ευρεία ομάδα τακτικών συνεργατών του περιοδικού που, χωρίς δεσμεύσεις ή προεπιλογές, πρότειναν έως τρία βιβλία ανά είδος λόγου (Ποίηση, Πεζογραφία, Δοκίμιο, Μετάφραση και Βιβλίο για παιδιά), τα οποία, έχουν εκδοθεί το 2022. Στις υποψηφιότητες δεν περιλαμβάνονται βιβλία των τακτικών συνεργατών του περιοδικού, δεν μεσολαβούν επιτροπές ή διαβουλεύσεις, κανένας δεν γνωρίζει τι ψηφίζουν οι άλλοι, ενώ ούτε η συντακτική ομάδα εμπλέκεται στις επιλογές. Οι κατάλογοι των βιβλίων που διακρίνονται προκύπτουν ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ από τις αρχικές προτάσεις των τακτικών χαρτογράφων.

——————

ο
ΤΕΛΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ
(Αλφαβητικά) για βιβλία του 2022

Ποίηση
Βασίλης Αμανατίδης, Αποκατάσταση, εκδ. Νεφέλη
Διονύσης Καψάλης, Καταρράκτης, εκδ. Άγρα
Δημήτρης Πέτρου, Εικοστός κόσμος, εκδ. Πόλις

Πεζογραφία
Τάσος Γουδέλης, Η γοητεία των υποσχέσεων, εκδ. Πατάκη
Άννα Γρίβα, Η Ελληνίδα σκλάβα, εκδ. Μελάνι
Κώστας Μαυρουδής, Το αλάτι του Bad Ischl, εκδ. Κίχλη

Δοκίμιο (μελέτη ή μαρτυρία)
Βενετία Αποστολίδου, Η λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο , εκδ. Πόλις
Άννα Μαρίνα Κατσιγιάννη, Η σχεδία του λόγου, μελέτες για την κινητικοτητα των λογοτεχνικών έργων, εκδ. Gutenberg
Αριστείδης Μπαλτάς, Ξεφλουδίζοντας πατάτες ή λειαίνοντας φακούς, Πανεπιστημιακες Εκδόσεις Κρήτης

Μετάφραση
Σωτήρης Σουλιώτης: Ίνγκερ Κρίστενσεν, Αλφάβητο, εκδ. Σαιξπηρικόν
Νίκη Σταυρίδη: Oguz Atay, Αποσυνάγωγοι, εκδ. Gutenberg
Κατερίνα Σχινά: Αντόνια Μπάιατ, Εμμονή, εκδ. Πόλις

Βιβλία για παιδιά
Μαρία Γιαγιάννου, Έχω έναν καλό Παππούα, εκδ. Σμίλη
Μαρία Κούρση, Ο μύθος του βασιλιά Ερυσίχθονα, Εκδοτική Αθηνών
Ζωρζ Σαρή/Κanellos Cob, Ο θησαυρός της Βαγίας / Graphic novel, εκδ. Πατάκη

ΠΟΙΗΣΗ:
Δημήτρης Πέτρου
Εικοστός κόσμος, εκδ. Πόλις

≈

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ (Ισοψηφία):
Τάσος Γουδέλης
Η γοητεία των υποσχέσεων, εκδ. Πατάκη
&
Κώστας Μαυρουδής
Το αλάτι του Bad Ischl, εκδ. Κίχλη

≈

ΔΟΚΙΜΙΟ:
Βενετία Αποστολίδου
Η λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο - Η συγκρότηση της επιστήμης της Νεοελληνικής Φιλολογίας (1942-1982), εκδ. Πόλις

≈

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:
Νίκη Σταυρίδη
Oguz Atay, Αποσυνάγωγοι, εκδ. Gutenberg

≈

ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ:
Μαρία Κούρση
Ο μύθος του βασιλιά Ερυσίχθονα, (εικονογράφηση Μιχάλης Κουντούρης), Εκδοτική Αθηνών

——————

Οι χαρτογράφοι που πρότειναν βιβλία για βράβευση είναι οι εξής:

Δημοσθένης Αγραφιώτης • Γιώργος Βέης • Γιώργος Βέλτσος • Χάρης Βλαβιανός • Αντιγόνη Βλαβιανού • Ιάκωβος Βούρτσης • Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος • Ανθούλα Δανιήλ • Χρήστος Δανιήλ • Γιάννης Δούκας • Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής • Γιάννης Ευσταθιάδης • Γιάννης Ζέρβας • Ioυλίτα Ηλιοπούλου • Βίκτωρ Ιβάνοβιτς • Mάνος Κοντολέων • Δήμητρα Κωτούλα • Δημήτρης Λεοντζάκος • Αλέξιος Μάινας • Παυλίνα Μάρβιν • Γιώργος Μονεμβασίτης • Γιώργος Μουλουδάκης • Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης • Χριστίνα Ντουνιά • Κωνσταντίνος Παλαιολόγος • Bασίλης Παπαγεωργίου • Νίκος Πρατσίνης • Θεοδόσης Πυλαρινός • Έλση Σαράτση • Λάμπρος Σκουζάκης • Ανδρέας Τσάκας • Μίλτος Φραγκόπουλος • Άντεια Φραντζή • Χριστόφορος Χαραλαμπάκης • Βαγγέλης Χατζηβασιλείου • Έλενα Χουζούρη • Δήμητρα Ι. Χριστοδούλου

Κάτω απ’ τις ράγες του τρένου Κάτω από τις γραμμές του βιβλίου Κάτω από τα βήματα των στρατιωτών Όταν όλα περάσουν — πάντα σε περιμένω. Πέρασαν από τότε πολλά τρένα Κι άλλα πολλά βιβλία θα διαβαστούν Κι άλλοι στρατιώτες το ίδιο θα πεθάνουν. Κάτω από καθετί που σου σκεπάζει τη ζωή Όταν όλα περάσουν— Σε περιμένω.

Μανόλης Αναγνωστάκης,  Η συνέχεια, 3

Το τρένο

Πήγα για σπουδές στο Παρίσι.
Σε γνώρισα μέσα στο τρένο.
Όταν τα βλέμματα μας συναντήθηκαν για πρώτη φορά, η ματιά σου έπειτα από λίγα δεύτερα άστραψε, σαν ένας τεράστιος ηλεκτρικός σπινθήρας. Κεραυνοβολήθηκα.
Η ταχύτητα με την οποία γίναμε ζευγάρι ιλιγγιώδη, όπως ακριβώς των βαγονιών πάνω στις ράγες εκείνη την στιγμή.
Από την αρχή είχες παράξενη συμπεριφορά, εγώ όμως βρισκόμουν μέσα σε μια θολερή ερωτική δίνη και δεν ήθελα με τίποτε να το παραδεχτώ.
Κατά καιρούς μου ’λεγες πως δεν αισθάνεσαι το κεφάλι σου και πως στον καθρέπτη βλέπεις πάνω από το κοστούμι να προεξέχει μόνο ο λαιμός τυλιγμένος με μια εφημερίδα που έχει ως πρωτοσέλιδο της ένα φρικιαστικό δυστύχημα.
Κάποια στιγμή με κούρασαν πολύ οι παραλογισμοί σου και σου ζήτησα να χωρίσουμε.
Ταράχθηκες, μου είπες ότι αυτό δεν θα συμβεί ποτέ και ότι από την πρώτη στιγμή που με είδες δεν μπορείς να φανταστείς την ζωή σου χωρίς την εικόνα μου.
Εκείνη την στιγμή φιληθήκαμε με πάθος. Είχες πολλά κέφια σήμερα. Μου ζήτησες να πάμε στην πλατεία της Μονμάρτρης και να ζητήσουμε από τους πλανόδιους ζωγράφους να κάνουν το πορτρέτο μας.
Δέχτηκα με χαρά.
Όταν φθάσαμε ήταν σούρουπο είχε μόνο ένα ζωγράφο στην πλατεία. Από μακριά μας χαμογέλασε και άναψε μια λάμπα για να βλέπει καλύτερα.
Όταν φθάσαμε όμως κοντά χλόμιασε. Προσπάθησε να το σκάσει αλλά εσύ τον σταμάτησες σχεδόν με την βία.
Ο ζωγράφος σχεδίασε τον πίνακα τρέμοντας, τον αναποδογύρισε στο έδαφος και εξαφανίστηκε τρέχοντας δίχως να πληρωθεί.
Εσύ γύρισες βιαστικά το ταμπλό χαρούμενος και βέβαιος ότι αυτός θα είχε σίγουρα το πρόσωπό σου.
Το χαμόγελό σου πάγωσε. Δίπλα σου, εγώ σκεπασμένη μ' ένα λευκό σεντόνι και τα μάτια μου δύο μαύρες κενές τρύπες.
Σ' εκείνο το δυστύχημα με το τρένο που προλάβαμε να κοιταχτούμε ερωτικά τα ονόματά μας ήταν στην λίστα των νεκρών.

Σοφία Τριανταφυλλίδου

Των ζωντανών η τιμωρία

Όταν ο Ερμής έφτασε στων Τεμπών την ολόμαυρη ράχη, απόρησε που τόσες ψυχές εκεί τον περίμεναν, για να τις οδηγήσει στις πύλες του Βασιλείου του Πλούτωνα. Αφού περάσανε και φτάσανε στο θρόνο του Άδη, όταν αυτός τους είδε, ρώτησε:
«Πώς έγινε και όλους εσάς μαζί ο θάνατος σάς βρήκε; Και σαν το νήμα της ζωής σας να είναι κοντό, τι είχαν οι Μοίρες κατά νου;»
Κι ένας νέος απαντά: «Όλοι μαζί επιβαίναμε στο τρένο του χαμού, γεμάτη φως η ώρα που ξεκίνησε, μαύρη η ώρα που σταμάτησε.».
Έτυχε να περνά η Θέμιδα από εκεί, με το ζυγό στο χέρι. Τους κοίταξε για μια στιγμή, και ύστερα είπε: «Των ζωντανών η τιμωρία είναι ο δικός σας ο χαμός. Διότι εύκολα ξεχνούν και η σκέψη τους από τη σύνεση απέχει. Τους θεούς να μην κατηγορείτε, κι όσο για τους δυνατούς, κι αυτών το νήμα έχει αρχή και τέλος. Αλλά τούτοι οι ζωντανοί, τάχα απλοί κι αδύναμοι, αυτοί φέρουν βαριά ευθύνη, γιατί μόνον αυτοί σε λήθαργο βαθύ έχουνε πέσει. Κι όσο δεν ξυπνούν, τόσο το έρεβος τις ζωές τους θα σκεπάζει. Αλλά αν τις τύχες τους ξανά στα χέρια τους κρατήσουν, τότε μόνο θα γείρει ο ζυγός προς την ανάποδη. Ας είναι, λοιπόν, η απουσία, η δική σας, η σάλπιγγα η δυνατή για όσους είναι ακόμα στη ζωή…».
Η Θέμιδα έφυγε, κοιτώντας χαμηλά. Εντούτοις, ο Πλούτωνας, δείχνοντας τη συμπόνια του για τις ψυχές, όλες τις έστειλε στις νήσους των Μακάρων.
Όσο για τους ζωντανούς, απ’ ό,τι φαίνεται, καλά βογγούν πίσω από τα δίκαια της Νέμεσης δεσμά!
Οι βόγγοι του τέλους αδιαπραγμάτευτοι!

Κωνσταντίνος Κλωνάρας

Τους κάναμε σκόνη, λένε οι οπαδοί των δικών μας χωμάτων, όταν μετεωρολόγοι ή άλλοι μετέωροι λόγιοι αρχίζουν να προειδοποιούν ότι έρχεται αφρικανική σκόνη. Πρόκειται για κάτι σκοτεινό, αλλά εξαιρετικά λεπτό, σχεδόν επεξεργασμένο, όπως με μισό μάτι θεωρούν κάποια εκθέματα σε παγκόσμια μουσεία, που εκθειάζουν τελετουργήματα των ιθαγενών με τρόπο που οι ίδιοι θα αδυνατούσαν. Από το βάθος της κώφωσης αμυδρά ακούγονται ταμ ταμ και ήχοι από χείλη, καθώς βυζαίνουν τους λαιμούς αρχαίων αναψυκτικών. Μάο μάο, ακούγεται να ψιθυρίζουν Ζουλού ή στους αντίποδες Μαορί, λες και είναι Κινέζοι.
Έτσι όμως είναι οι πρωτογενείς πολιτισμοί. Κάποια στιγμή γίνονται σκόνη. Είναι τόσο λεπτή, που διεισδύει παντού. Κάτω από κλειστά παράθυρα και μπαλκονόπορτες στα καλύτερα σπίτια. Μέσα από μπλούζες, παντελόνια και φουστάνια, φτάνοντας έως τα άγδυτα της ευρωπαϊκής ψυχής, που αντικατοπτρίζονται στα άδυτα του σώματος. Μια τόσο επίμονη σκόνη, όπως η αφρικανική, συνεπάγεται νέες επιχωματώσεις, αντίστοιχες όσων Σοφοί Σάπιενς είχαν υποστεί με επί του χώματος ή σε σπηλιές διασταυρώσεις με ομοειδή όντα. Τι ζωώδες εκτόπισμα διαθέτει ο άνθρωπος, διαρκώς διαπιστώνουν οι χορτοφάγοι, ενώ αθόρυβα κανιβαλίζουν τους φυτικούς συγγενείς τους, που μπροστά σε τέτοια ζώα δεν θέλουν να έρπουν, ούτε καν οι κισσοί και οι κληματσίδες.
Υπάρχει ασφαλώς και η άλλη πλευρά, που πάντοτε υπάρχει, ακόμη και όταν δεν θέλεις να τη δεις, ακόμη και αν σε καταγγέλλουν ως αρνητή της ομάδας σου, όταν τη βλέπεις. Από τη σαβάνα μητέρες μαζεύουν τα παιδιά, που παίζουν παριστάνοντας τα μικρά λιοντάρια. Κλείνονται στις καλύβες τους, τρύπες βουλώνουν με άχυρο ή ό,τι άλλο βρουν και με ανένδυτα χέρια. Γυμνές μητέρες καλύπτουν τα μάτια στο κεφάλι τους με τη μπούρκα της εθελοτυφλίας και με τα κρεμασμένα στήθη τους τα πρόσωπα των παιδιών. Προσέξτε, ψιθυρίζουν, έρχεται. Έρχεται ευρωπαϊκή σκόνη.

[ Χειρόγραφο και φωτογραφία του Λάκη Παπαστάθη από το Αρχείο του Γιώργου Σγουράκη ]

Βλ. περισσότερα: https://lakispapastathis.gr/

Εισερχόμενοι ως είθισται ασκεπείς σε παρεκκλήσι, γνωρίζουμε πως α καπέλα ονομάζονται τα μεγάλα καπέλα που καλύπτουν τα όργανα των γυμνών χορωδών, οι οποίοι δια λόγους ευλαβείας δεν παίζουν με αυτά, αλλά με τη φωνή τους, σύμφωνα με τους προβλεπόμενους χαιρετισμούς, μεγαλυνάρια, τροπάρια και άλλες ευωδίες των ωδείων. Διότι καλά τα όργανα, αλλά, όταν τα παίζεις δίχως την κάλυψη καπέλου, ουδείς σκέφτεται εκείνες τις στιγμές ηδονής τη σωτηρία της ψυχής του, λόγω του ότι ο διαιρετέος είναι μεγαλύτερος του διαιρέτη και κάτι μένει στο πηλίκον.
Εν τω μεταξύ, επειδή ουδέν καπέλο είναι καλιμαύχι, παρόλο που το καλυμμαύκι κάνει τον παπά και όχι ο παπάς το καμηλαύκι, διατηρώντας έτσι το χαρτοπαιγνιώδες περί φύλλου ή φύλου ερώτημα «πού είναι ο παπάς;», επίσκοποι αναγνωρίζονται από την τιάρα τους και καπνοδόχοι πατριάρχες από τη μίτρα τους, ενώ πρώην εστεμμένοι προς την εξορία καθ’ οδόν αφοδεύουν καθήμενοι στο στέμμα τους, οπότε ο διαιρετέος ισούται με τον διαιρέτη, ήτοι μηδέν εις το πηλίκιον.
Προς αποφυγήν λάθους, διευκρινίζουμε ότι πηλίκον και όχι πηλήκιον φέρουν εις την κεφαλήν οι βαθμοφόροι των αξιωματικών μαθηματικών ενώ, μετά από κάποια ηλικία, οι πλέον πηλικιωμένοι υποδέχονται τους ακάλυπτους, δηλαδή χωρίς σκούφο νοσηλευτές ή νοσηλεύτριες, καλύπτοντας τα νοσήλια (ιδίως σε αρρωστημένα ηλιόλουστες περιοχές) με ακάλυπτες επιταγές που άλλαξαν χέρια στον ακάλυπτο πολυκατοικιών, ώστε να επικαλύπτεται το καπέλο που προστίθεται στο ποσόν της επιταγής, οπότε διαιρετέος και διαιρέτης ορίζονται κατά περίπτωση.
Ούτως ή άλλως, ουδείς ακάλυπτος κατά την Αποκάλυψιν, διότι όσο καπέλο και αν προσθέσουμε στις ακάλυπτες επιταγές πάντα θα υπάρχουν διαφωνίες, αν και οι προκαλούμενες εξ αυτών μονομαχίες διεκόπησαν όταν, αντί για γάντι, οι παρ’ ολίγον μονομάχοι άρχισαν να πετούν το καπέλο τους στο ρινγκ, όπου έπαιζε ο Ρίνγκο Σταρ, ενώ οι ΑΒΒΑ αναλφάβητοι και ασκεπείς τραγουδούσαν Ring, ring, ring me, αφού κανείς δεν τηλεφωνούσε, δηλαδή τα καπέλα δεν αποτελούσαν πλέον οργανικό τμήμα της καθημερινής ενδυμασίας, αν και, σύμφωνα με πληροφορίες για πιλοφορίες, στις ιπποδρομίες οι θεατές φορούσαν τα πιο εξεζητημένα, στοιχηματίζοντας ότι η εγκεφαλική νόσος των τρελών αγελάδων συνιστά προοίμιο για μεταγενέστερες πανδημίες, με τον κάθε παγκολίνο στον πάγκο του.
Από τον πάγκο, όπως είναι φυσικό, ξεκίνησε η συνήθεια α καπέλα, η παραγγελία φέρε άλλο ένα καπέλο και η προσφώνηση «α, κάπελα», ο οποίος χωρίς καπέλο χρέωνε την επιτόπια κατάποση, διότι αυτό ήταν το μπίζνες μόντελ που μεταξύ των αιώνων ανέπτυξε ο Μεσαίων, με επιχειρηματική βεβαιότητα οδηγώντας σε καπελαδούρες, πηλοφόρια και (καμ)πιλοτές, στις στενές κολώνες των οποίων προσκρούουν μεθυσμένοι πιλότοι, που έχουν εθιστεί σε ανοιχτούς αιθέρες, ενώ πλατυποδία και πλατυκαπηλεία είναι δύο λόγοι (ισογείου και ρετιρέ) που καθιστούν δύσκολη τη συμμετοχή σε αεροπορικές επιχειρήσεις.

Καλύψου για να μη δεις: μηδείς ακαπέλωτος εισίτω

_{ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΣ}

Τρέχοντας επιτόπου / Δράχου Χούδρα - Χάρτης (hartismag.gr)
Παράπονα που μας περιήλθαν / Δράχου Χούδρα - Χάρτης (hartismag.gr)
Πώς περπατά η νύχτα (συμβουλές) / Δράχου Χούδρα - Χάρτης (hartismag.gr)
Ατυχή συμβάντα και θεραπείες / Δράχου Χούδρα - Χάρτης (hartismag.gr)
Oρθώς: ενός λεπτού σιγή / Δράχου Χούδρα - Χάρτης (hartismag.gr)
Εγκιβωτισμοί (από Κιβωτό σε Κιβωτό) / Δράχου Χούδρα - Χάρτης (hartismag.gr)
Μη φάτε πόρτα, εκτός αν επιμένετε / Δράχου Χούδρα - Χάρτης (hartismag.gr)
Κόρνα είναι και κορνάρει / Δράχου Χούδρα - Χάρτης (hartismag.gr)

Γύριζε, λέει, η ΑΕΚ από το Λίβερπουλ, να συνεχίσουν μετά για την Αθήνα, από εκείνη την 3-0 ήττα το 1972, όπου ακόμα μέσα μου υπάρχει η φωνή πάλι του Βασίλη Γεωργίου που μετέδιδε το παιχνίδι, να λέει στην αρχή του:
— Ξεκινάει ο αγών. Κάνουμε εμείς σέντρα, τη μπάλα την έχει ο Παπαϊωάννου. Μέχρι στιγμής πάμε πολύ καλά…
Στο Χίθροου μάλλον, μου έλεγε ο Μίμης Παπαϊωάννου συναντήθηκαν τότε με την «Μπενφίκα» του τρομερού Εουσέμπιο. Ο Εουσέμπιο τον έψαχνε, ήθελε να ξαναδεί τον Λευκό Πελέ, όπως τον αποκαλούσε.
— Εσείς πώς πήγατε;, τον ρώτησε ο Παπαϊωάννου.
— Ε, φεύγει κανείς από αυτό το νησί με λιγότερα από τρία;, του απάντησε εκείνος.
— Γιατί, Μίμη, ο μεγάλος αυτός παίκτης σ’ έλεγε «Λευκό Πελέ»;
— Γιατί είχαμε συναντηθεί με την Πορτογαλία σ’ ένα ματς Ενόπλων του ΣΙΣΜ. Θυμάσαι που ο Ουρουγουανός Κουμπίλια, αυτός με την κοιλίτσα πια, στο Καραϊσκάκη είχε κάνει μια κεφαλιά-ψαράκι στη ρίζα της δοκού, κι όπως γύριζε η μπάλα από πάνω του προσπάθησε να την ξαναχτυπήσει έτσι όπως ήταν μπρούμυτα, σηκώνοντας και τα δυο του πόδια ανάποδα σε «σκορπιό»;
— Ε, ναι. Ξεχνιούνται τέτοια πράγματα; Δεν τα ’χε καταφέρει όμως…
— Ε, εγώ όμως το είχα πετύχει αυτό σε ίδια φάση σ’ εκείνο το ματς με την Πορτογαλία…

Το σκεφτόμουνα, την είδα αυτή τη σκηνή στον χώρο του αοράτου πολλές φορές, την ξαναβλέπω και τώρα. Με τον Μίμη Παπαϊωάννου, τον γλυκό δικό μας πρόδρομο του Μέσι, να τα πετυχαίνει όλα μέσα στο γήπεδο, πολλά παραπάνω απ’ όλους, σ’ εποχή δύσκολη αλλά καθόλου περιχαρακωμένη, καθόλου όπως συχνά σήμερα πρετ-α-πορτέ.

_{( Από το ανέκδοτο βιβλίο του Σωτήρη Κακίση «Νουάρ Στιγμές» )}

_{στον ΦΔΔ}

«Λαμβάνοντας όλες τις παραμέτρους ασφαλείας, η ίλη Ιππικού δεν θα συμμετάσχει στη στρατιωτική παρέλαση της 25ης Μαρτίου, καθόσον κρίθηκε σκόπιμο να δοθεί περισσότερος χρόνος για την εξοικείωση των ίππων», σύμφωνα με πηγές του Γενικού Επιτελείου. Μετά από πενήντα χρόνια συγκροτήθηκε πάλι ιππικό στην Ελλάδα, με διοικητή απόστρατο ταξίαρχο, που έχει φοιτήσει στην Εθνική Σχολή Ιππασίας της Γαλλίας και υπηρέτησε στο σύνταγμα της Γαλλικής Προεδρικής Φρουράς. Τα ξημερώματα της 20^ής Μαρτίου, ο καθ’ ύλην διοικητής και πρώην δήμαρχος ήταν μεταξύ εκείνων των λίγων που παρακολούθησαν έφιππη πρόβα, η οποία πραγματοποιήθηκε μπροστά από τη Βουλή, στην Πανεπιστημίου και την Βασιλίσσης Αμαλίας.
Οι εξελίξεις άφησαν εμβρόντητους τους αναγνώστες όσων υπηρέτησαν στο ιππικό, όπως ο Νίκος Εγγονόπουλος το 1927, σε περίοδο αβασίλευτης δημοκρατίας. Ενώ υπηρετούσε τη θητεία του, από κεντρικούς δρόμους της Αθήνας είχε οδηγήσει τα άλογα στους στρατιωτικούς στάβλους, σύμφωνα με δήλωσή του, καθώς δεν γνώριζε παρακαμπτήριους, έχοντας σπουδάσει εσωτερικός σε Λύκειο στο Παρίσι.
Παρά τα όσα εξακολουθούν να τραβάνε γάτες, σκύλοι και άλλοι, ζούμε σε μια εποχή διακηρυγμένης ζωοφιλίας. Πώς είναι δυνατόν τότε ένας λόγος φιλιππικός, όπως η επανίδρυση ιππικού, να μην εξισούται με στάση φιλική προς τα άλογα, αλλά με κατηγορητήριο εναντίον τους; Όχι εναντίον των φίλων των ίππων, αλλά του Φιλίππου, απηύθυνε τους Φιλιππικούς του ο Δημοσθένης. Όχι εναντίον του Αλέξανδ[ρ]ου, καθώς θα τον δυσκόλευε ίσως το ρο. Και τι σημαίνει εξοικείωση των ίππων; Θα τους πάρουν οι αναβάτες σπίτι τους; Και πώς θα τους μοιράσουν, αφού το ιππικό που έχει συσταθεί αποτελείται από 6 άλογα και 13 αξιωματικούς;
Φταίνε τα άλογα για την αφροσύνη των ανθρώπων; Ή προς την ευφροσύνη καλπάζουν τα παράλογα; «Πράσσειν ἄλογα» μήπως συνεπάγεται ότι σε οικολογικά ασορτί πράσινα άλογα αναδεικνύονται ανέφιππες ή καβαλημένες υποσχέσεις υπέρ του περιβάλλοντος; Αν μηχανές αδυνατούν να σύρουν αμαξοστοιχίες, δεν θα βρεθούν άλογα να τραβούν άμαξες, αντικαθιστώντας τα τρένα στις πιο σινεφίλ περιοχές μιας χώρας, που δεν επιθυμεί να ενταχθεί στη Δύση, αλλά στο Φαρ Ουέστ; Και τώρα χωρίς άλογα, ποιοι θα παρελάσουν; Τι το απροσδόκητο μπορεί να προταθεί; Εν ενεργεία απόστρατοι στους ώμους αναπήρων; Διέλευση υποβρυχίων από πλημμυρισμένους σταθμούς του Μετρό; Μη επανδρωμένα (και χωρίς γυναίκες) αεροσκάφη, που δίκην ντρόουνς θα κινούνται μέσα σε κατοικίες, ενημερώνοντας οικογενειάρχες με το τι ασχολούνται άλλα μέλη του σπιτικού τους;
Φιλιππικός ήταν το όνομα που υιοθέτησε, όταν το 711 ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο στρατηγός Βαρδάνης, Τριαντάφυλλος στα αρμενικά. Από την Κεφαλονιά, όπου τον είχε εξορίσει ο Τιβέριος Γ΄, τον ανακάλεσε ο Ιουστινιανός Β΄ ο Ρινότμητος για να καταστείλει στάση στη Χερσώνα της Κριμαίας, όπου προσεταιρίστηκε προκρίτους, Χαζάρους και τον στόλο, με τον οποίο κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη. Όπως και ο Ηράκλειος, στη δυναστεία του οποίου έβαλε τέλος θανατώνοντας τον Ιουστινιανό και τον εξάχρονο γιο του, ο Φιλιππικός επιχείρησε, υπό την απειλή των Αράβων του χαλιφάτου των Ομεϋαδών, να ανασυγκολλήσει την αυτοκρατορία μέσω του μονοθελητισμού, προσπάθειας συμφιλίωσης Ορθοδοξίας και μονοφυσιτισμού, ανατρέποντας τις αποφάσεις της Στ΄ Οικουμενικής Συνόδου, ότι, αφού στην υπόσταση του Χριστού υπάρχουν δύο φύσεις, η θεία και η ανθρώπινη, υπάρχουν και δύο θελήσεις που ενεργούν «αδιαιρέτως, ατρέπτως, αμερίστως, ασυγχύτως». Τα στρατεύματα, που είχε μεταφέρει για να αντιμετωπίσει βουλγαρική επιδρομή, εξεγέρθηκαν όμως στη Θράκη.
Υπό τον πρωτοστράτορα Ρούφο, στρατιωτικό απόσπασμα τον αιφνιδίασε στα ανάκτορα μεσημβρίζοντα, όπου σιέστα είχε επακολουθήσει πανηγυρικού γεύματος για τη νίκη στον ιππόδρομο των (Βυζαντινών οικολόγων;) Πρασίνων. Στον ιππόδρομο ο Ρούφος μετέφερε και τύφλωσε τον Φιλιππικό. Την επόμενη ημέρα αυτοκράτορας με το όνομα Αναστάσιος Β΄ ανέλαβε ο Αρτέμιος, αρχιγραμματέας των ανακτόρων, που εξόρισε τον τυφλό προκάτοχό του σε μοναστήρι στη Δαλματία, όπου πέθανε ένα χρόνο αργότερα, το 714.
Όπως συμβαίνει με όσους μπερδεύουν τα ζώα, μπλέκοντας τράγους και άλογα, κάποιοι θεωρούν οτιδήποτε Φιλιππικό μια τραγωδία. Γεγονός παραμένει ότι την εντολή του Φιλιππικού να καταστραφεί η εικόνα της Στ΄ Οικουμενικής Συνόδου στα ανάκτορα, που συνόδευσε την ανατροπή των αποφάσεων της, πολλοί θεωρούν απαρχή της εικονομαχίας. Χωρίς εικόνες όμως πόλεμο είναι δύσκολο να κάνεις. Δεν δουλεύουν τα ραντάρ. Χωρίς εικόνες ούτε καν παρέλαση στην τηλεόραση δεν μπορείς να δεις.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Σημειώσεις για έναν ζωο(λεξι)λογικό κήπο / Χ. Ψ. Ωρολόγιος - Χάρτης (hartismag.gr)
Ορεξολογία / Χ. Ψ. Ωρολόγιος - Χάρτης (hartismag.gr)

Μονάχα μια γυναίκα έχει στο νού σου απομείνει,
Ίδια όπως όλες, μα που είναι εκείνη

^{ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕΣ
(Μτφρ. Δημήτρης Καλοκύρης)}

Η Μαρία Κοδάμα έσβησε μετά από σιωπηλή και επίμονη μάχη με τον καρκίνο.
Ήταν σύζυγος και μοναδική κληρονόμος του Αργεντινού συγγραφέα Χ.Λ. Μπόρχες. Το ηλιόλουστο απόγευμα τής Δευτέρας, 27 Μαρτίου 2023, την αποχαιρέτησαν με αληθινή θλίψη μερικοί καλοί της φίλοι (που η ίδια τους είχε επιλέξει) — έχοντας αρνηθεί την κηδεία με δημόσια δαπάνη— στο «Πάρκο Μνήμης», το κοιμητήριο της πόλης Πιλάρ, κοντά στο Μπουένος Άιρες. Έφυγε απ' τη ζωή την Κυριακή 26 Μαρτίου, σε ηλικία 86 ετών.
Ήταν καθηγήτρια, μεταφράστρια και συγγραφέας. Ίδρυσε το 1988, σε κεντρικό σημείο της πόλης τού Μπουένος Άιρες, το «Διεθνές Ίδρυμα Χόρχε Λουίς Μπόρχες», στο οποίο εκτίθενται: η βιβλιοθήκη του συγγραφέα, προσωπικά του αντικείμενα, φυλαχτά, πίνακες ζωγραφικής και τα μπαστούνια που χρησιμοποιούσε από τότε που έχασε την όρασή του. Εκεί διοργανώνονται σεμινάρια σχετικά με θέματα πολιτιστικά, παρουσιάσεις βιβλίων, διαλέξεις, διαγωνισμοί και βραβεία.
Η Μαρία Κοδάμα, σε πολύ νεαρή ηλικία, γνώρισε τον συγγραφέα του Άλεφ και από τότε δεν χωρίστηκαν σχεδόν ποτέ. Μαζί στα ταξίδια στο εξωτερικό, μαζί στη μελέτη τής αγγλοσαξωνικής και ισλανδικής γλώσσας. Μαζί συνέταξαν την Ανθολογία αγγλοσαξωνικής ποίησης και το βιβλίο Άτλας, με κείμενα και φωτογραφίες από ταξίδια τους. Διαφύλαξε και τίμησε το έργο τού συζύγου της με παραδειγματικό και αξιοθαύμαστο τρόπο.

Με την Μαρία γνωριστήκαμε, όταν μαζί με τον σύζυγό μου Κάρλος Σπινέδι, προσκαλέσαμε στο σπίτι μας τον Μπόρχες κι εκείνη, μια και οι δυο τους είχαν προτίμηση στην ελληνική κουζίνα. Ήταν μια πολύ ζεστή βραδιά, τον Νοέμβρη του 1984, μετά την απονομή ενός ακόμα τιμητικού βραβείου στον Αργεντινό συγγραφέα. Από τότε, με την Μαρία, βρισκόμασταν συχνά σε κάποιο καφέ τού Μπουένος Άιρες, σε παρουσιάσεις βιβλίων, σε βιβλιοπωλεία, σε σπίτια φίλων. Φυσικά, μετά τη μόνιμη εγκατάστασή μου στην Αθήνα, οι συναντήσεις μας έγιναν πιο αραιές· παρ΄ όλα αυτά είχαμε την ευκαιρία να ειδωθούμε πολλές φορές, κυρίως σε εκδηλώσεις αφιερωμένες σ' εκείνη (οργανωμένες από την Πρεσβεία τής Αργεντινής, το Ινστιτούτο Θερβάντες ή από το σύλλογο Argentinos.gr). Εκείνη πάντα πρόσχαρη, χαρισματική, της άρεσε να περπατάμε στην Πλάκα ή σε κάποια παραθαλάσσια περιοχή κοντά στην Αθήνα.
Θα μου λείψουν τα ξαφνικά τηλεφωνήματά της από κάποια χώρα της Ευρώπης και οι σύντομες αλλά ουσιαστικές συναντήσεις μας στην Αθήνα. Η φυσική της απουσία μου προξενεί ένα πολύ δυσάρεστο συναίσθημα θλίψης, όμως, θέλω να πιστεύω πως θα είναι χαρούμενη, τώρα που διασχίζει αυτή την «άλλη θάλασσα» (όπως θα έλεγε ο Μπόρχες), στην αρχή ενός καινούργιου ταξιδιού μαζί του.