Πριν από κάμποσα χρόνια, περίπου 14, μετέφρασα μερικές στροφές από το μέγα ιταλικό έπος Orlando Furioso, το αναγεννησιακό αριστούργημα του Ludovico Ariosto (Φεράρα 1516). Ήταν το 2009, όταν ο αείμνηστος Ανταίος Χρυσοστομίδης ετοίμαζε την ελληνική έκδοση του έργου του Ουμπέρτο Έκο Η Ομορφιά της Λίστας που μόλις είχε εκδοθεί στην Ιταλία. Προς έκπληξή μου ο Ανταίος με κάλεσε στο γραφείο του και μου ζήτησε να μεταφράσω ένα απόσπασμα αυτού του έπους που είχε συμπεριλάβει ο Έκο στο βιβλίο αυτό (το οποίο αποτελείται από μια συλλογή παραθεμάτων από την παγκόσμια λογοτεχνία που περιλαμβάνουν μακροσκελείς καταλόγους πραγμάτων). Πραγματικά απόρησα που ένας από τους πιο καταξιωμένους μεταφραστές της ιταλικής λογοτεχνίας απευθυνόταν σε μένα, που γνωρίζω ελάχιστα ιταλικά, να μεταφράσω από τη γλώσσα αυτή και μάλιστα από τον Orlando. «Έλα, άσ’ τα αυτά,» μου είπε «μια χαρά θα το κάνεις». Ήταν σαν να ήξερε την κρυφή μου σχέση με το έργο αυτό –ένα όργιο της γλώσσας– που μ’ έκανε επί χρόνια, κάθε τόσο, να επιχειρώ να διαβάσω κομμάτια του στο πρωτότυπο. Πιο πιθανό βέβαια ήταν η πεποίθησή του αυτή να στηριζόταν στο γεγονός ότι λίγους μήνες πριν είχα δημοσιεύσει μια μετάφραση ενός σχετικά σύντομου ποιήματος του Λεοπάρντι (στον μικρή ανθολογία ρομαντικής ποίησης με τίτλο Άγνωστες γλώσσες [Άγρα 2009]), που είχε γίνει δεκτή με ευμενή σχόλια. Κι έτσι έγινα και μεταφραστής του Ariosto… (εννοείται, με τη βοήθεια λεξικών και αγγλικών και γαλλικών μεταφράσεων).
Πρόσφατα ξαναδιάβασα τη μετάφραση εκείνη και, όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, είδα ότι σε κάποια σημεία χρειαζόταν αλλαγές. Ξαναδούλεψα, λοιπόν, λίγο το κείμενο και είπα «γατί να μην το βγάλω στο μεϊντάνι να πάρει λίγο αέρα;» Αλλά κι επειδή πολλά από όσα καυτηριάζει ο ποιητής για την μωρία, την απληστία, την μικρότητα και την κακία των ανθρώπων ισχύουν και σήμερα –όπως τα βιώνουμε και μέσα από τις καθημερινές ειδήσεις– θαρρώ πως δεν θα ήταν άχρηστο να ακούσουμε να μας τα ψέλνουν γι’ άλλη μια φορά.
Το εδάφιο από το βιβλίο του Έκο μας πηγαίνει στο σημείο όπου ο Ορλάνδος έχει χάσει τα λογικά του και είναι πλέον «μαινόμενος» και εξουδετερωμένος ως πρόμαχος της Χριστιανοσύνης. Ο φίλος και εξάδελφός του Αστόλφο αποφασίζει να τον βοηθήσει να επανέλθει. Συναντά τον Άγιο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή (και Απόστολο) ο οποίος του εξηγεί πώς να επαναφέρει τον Ορλάνδο στα λογικά του. Μεταβαίνουν στη Σελήνη, στην «κοιλάδα των χαμένων πραγμάτων», δηλαδή εκεί όπου καταλήγει ό,τι χάνεται στη γη, και ο Αστόλφο εντοπίζει το «νου του Ορλάνδου», για να το φέρει ξανά στον φίλο του.
[Σημειώνεται ότι ο Έκο παραλείπει την στροφή 74.]
