Σημειώσεις από το περιβάλλον
[ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ή ΠΕΡΑ ΑΠ᾽ ΑΥΤΗΝ ]
——————

ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΤΟΥ «ΧΑΡΤΗ» (2021)

Οι κατάλογοι των βιβλίων που διακρίνονται προκύπτουν ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ από τις αρχικές προτάσεις των τακτικών χαρτογράφων. Δεν μεσολαβούν επιτροπές ή διαβουλεύσεις, κανένας δεν γνωρίζει τι ψηφίζουν οι άλλοι, ενώ ούτε η συντακτική ομάδα εμπλέκεται στις επιλογές.
——————
ο
ΤΕΛΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ

Ποίηση:
Γιώργος Αλισάνογλου, Κυψέλες, εκδ. Κίχλη
Δήμητρα Κωτούλα, Θα ήσουν παντελώς ανυπεράσπιστος, εκδ. Πατάκη
Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου, Ευγενής ναυσιπλοΐα, εκδ. Μελάνι

Πεζογραφία (διηγήματα, νουβέλα, μυθιστόρημα):
Σωτήρης Δημητρίου, Ουρανός απ’ άλλους τόπους, εκδ. Πατάκη
Μαρία Μήτσορα, Η κυρία Τασία και ο Γουλιέλμος Καταβάθος, εκδ. Πατάκη
Φαίδων Ταμβακάκης, Το τελευταίο ποστάλι, εκδ. Εστία 

Δοκίμιο (μελέτη ή μαρτυρία):
Βασίλης Μακρυδήμας, Στον αστερισμό των αντιθέσεων, εκδ. Gutenberg
Χριστίνα Ντουνιά, Αργοναύτες και σύντροφοι, εκδ. Εστία
Συλλογικό: Πολίτες της Βαβυλωνίας (επιμ. Μαρία Παπαδήμα), εκδ. Νήσος

Μετάφραση:
Μαργαρίτα Ζαχαριάδου: Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ! του William Faulkner, εκδ. Gutenberg
Μπεάτα Ζούλκιεβιτς: Η ζωή εδώ και τώρα, της Βισουάβα Σιμπόρσκα, εκδ. Καστανιώτη
Γιάννης Κοιλής: Μαύροι καθρέφτες, του Arno Schmidt, εκδ. Κίχλη

Βιβλία για παιδιά
Μαρία Γιαγιάννου: Η κουνελόσκαλα, εκδ. Καλέντης
Θεοδώρα Κατσιφή: Γκούρι σημαίνει πέτρα, εκδ. Καλειδοσκόπιο
Κωστής Στήκας: Μηχανισμός των Αντικυθήρων – Το μαγικό ταξίδι. εκδ. Στήκας

Χάρτης της Ουτοπίας (έκδ. Λουβένης, 1516)


Τα
ΒΡΑΒΕΙΑ του Χάρτη (2021)

ΠΟΙΗΣΗ:
Δήμητρα Κωτούλα: Θα ήσουν παντελώς ανυπεράσπιστος, εκδ. Πατάκη

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ:
Μαρία Μήτσορα: Η κυρία Τασία και ο Γουλιέλμος Καταβάθος, εκδ. Πατάκη

ΔΟΚΙΜΙΟ:
Χριστίνα Ντουνιά, Αργοναύτες και σύντροφοι
, εκδ. Εστία

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:
Μαργαρίτα Ζαχαριάδου: Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!
του William Faulkner, εκδ. Gutenberg

ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ:
Θεοδώρα Κατσιφή: Γκούρι σημαίνει πέτρα
, εκδ. Καλειδοσκόπιο

——————

Οι χαρτογράφοι* που πρότειναν τα βιβλία για βράβευση είναι οι εξής:

Δημοσθένης Αγραφιώτης, Γιώργος Βέης, Χάρης Βλαβιανός, Αθηνά Βογιατζόγλου, Ιάκωβος Βούρτσης, Ευριπίδης Γαραντούδης, Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, Ανθούλα Δανιήλ, Αγαθή Δημητρούκα, Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής, Γιάννης Ζέρβας, Μιχαήλα Καραμπίνη-Ιατρού, Δημήτρης Κοσμόπουλος, Μάνος Κοντολέων, Βασίλης Λαμπρόπουλος, Βαγγέλης Λιβιεράτος, Αλέξιος Μάινας, Άρης Μαλανδράκης, Παυλίνα Μάρβιν, Μιχάλης Μοδινός, Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, Σοφία Νικολαΐδου, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Bασίλης Παπαγεωργίου, Σάββας Πατσαλίδης, Νίκος Πρατσίνης, Θεοδόσης Πυλαρινός, Αριστοτέλης Σαΐνης, Νικήτας Σινιόσογλου, Λάμπρος Σκουζάκης, Ανδρέας Τσάκας, Μίλτος Φραγκόπουλος, Άντεια Φραντζή, Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Δήμητρα Ι. Χριστοδούλου.

( *Βιβλία τακτικών χαρτογράφων δεν μπορούν να είναι υποψήφια, ανεξαρτήτως του αν οι συγγραφείς τους στέλνουν προτάσεις ή όχι. )


Ο πόλεμος

( 1896, Δρέσδη,Πινακοθήκη των Νέων Δασκάλων )

Η πανουργία του λόγου


————
ENΔΟΝ ΔΗΓΜΑΤΑ

————


Υπάρχουν συγγραφείς ολκής, ανώτερης στάθμης, απλησίαστης : κανείς δεν μιλάει γι’ αυτούς. 'Oχι μόνον όσοι τους διαβάζουν για να γράψουν, αλλά και όσοι μιλάνε για τα κείμενα όσων τους διάβασαν για να γράψουν, αλλά, τσιμουδιά· δεν λένε λέξη γι΄ αυτούς.
Αυτοί που διαβάζονται, αλλά σπανίως ή ποτέ κανείς γραφιάς δεν τους αναφέρει, είναι παραδείγματα προς μίμηση. Οι άλλοι, που τους διάβασαν για να γράψουν κι όλοι μιλάνε για αυτούς, είναι παράδειγμα προς αποφυγήν. Αν παρέθεταν, αν παρέπεμπαν, αν έκαναν αναφορές, σχόλια, μνείες, αν απέτιαν, τέλος πάντων, φόρο τιμής στα έργα που διάβασαν προκειμένου να γράψουν, θα ήταν σαν νά ’βγαζαν τα μάτια τους, από μόνοι τους . Αντί να τους εγκωμιάζουν οι αναγνώστες τους, είναι πιθανό να τους χαρακτήριζαν σφετεριστές ή λογοκλόπους.
Για να αποφύγουν τέτοιους βαρείς, όσο να πεις, χαρακτηρισμούς, αναγκάζονται να μην επαινούν όσους παραποιούν, κλέβουν ή διασκευάζουν, ακόμη και αν ο έπαινος είναι σημάδι γενναιόδωρης φύσης. Επιλέγουν την σιωπή ιχθύος, αφού εννοείται, δεν παραποιείς ούτε ξεσηκώνεις κάποιον που δεν αξίζει να επαινέσεις.
Ο Σαίξπηρ παραποιούσε τις πηγές του, έκρυβε τα δάνεια διαγράμματα των πλοκών, παραβίαζε την αληθοφάνεια των δραματικών καταστάσεων όσον αφορά τις αιτίες τους ή τα κίνητρα των ηρώων. Για να διασκευάσει τον Βασιλιά Ληρ ενός προγενέστερου συγγραφέα, άγνωστου πλέον σε εμάς, φρόντισε να σβήσει τα ίχνη του κι αυτά, σαν να ήταν γραμμένα πάνω σε πάγο που λιώνει, χάθηκαν οριστικά και για πάντα. Ο Τολστόι έξω φρενών, δεν του συγχώρησε τους ενταφιασμούς που του χάρισαν την αθανασία.
Και σήμερα, είθισται να ενταφιάζουμε αυτούς που θα επαινούσαμε, αν δεν διασκευάζαμε ή δεν παραλλάζαμε ιδέες, πλοκές, χαρακτήρες που ανέπτυξαν στα γραπτά τους.

Η πανουργία του λόγου αρκεί για να βάλει πάνω από τους δημιουργούς και το έργο τους το ου ένεκα που αιώνες τώρα δρομολογεί.

ΤικΤοκΠοίηση


Το 5ο παράθυρο του συγγραφέως


«Ξέρεις τίποτε για το ΤικΤοκ;», ρώτησε τη 13χρονη κόρη του ο Καναδός ποιητής Ράσελ Θόρντον, που ζει στο Βόρειο Βανκούβερ στη Βρετανική Κολομβία. Τον είχε ειδοποιήσει ένας συνάδελφός του. Τι είχε συμβεί;
Μάρνι Webb (με επώνυμο που απέχει ένα b από τον ιστό του παγκόσμιου web, που αποσυγκολλείται με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία) ονομάζεται η Αμερικανίδα ΤικΤόκερ Ohmarni, που επικαλείται ιδιότητες μέντιουμ και αναφέρει όνειρα που έχει δει.
Σε ένα από αυτά κάποιος τη ρώτησε «Είναι το πέμπτο παράθυρο ανοιχτό;». Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκε την ομώνυμη συλλογή The Fifth Window του Θόρντον, που είχε εκδοθεί το 2000 από έναν μικρό εκδοτικό οίκο στην καναδική επαρχία Σασκατούν. Δεν ήταν διαθέσιμο σε βιβλιοπωλεία το βιβλίο ούτε εύκολο να το δανειστεί από πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη.
«Τώρα εξηγήστε μου, γιατί ένα βιβλίο για τον ψυχικό κόσμο και τον πραγματικό κόσμο που συναντώνται είναι εντελώς κλειδωμένο … Αυτό είναι περίεργο, αυτό είναι ύποπτο», έγραψε σε βίντεο που κοινοποίησε στις 31 Δεκεμβρίου 2021 στο ΤικΤοκ, όπου το είδαν περισσότερες από τρία εκατομμύρια φορές. [Yall, if my search for this mysterious book leads me across the world, netflix better create a series about it. #dreams #psychic (tiktok.com)]
Έχοντας ειδοποιηθεί, ο Θόρντον της έστειλε ένα από τα δύο τελευταία αντίτυπα του βιβλίου που είχε, ενώ εκείνη συνέχισε να κοινοποιεί βιντεοσκοπήσεις όπου αναφέρει ότι ονειρεύτηκε δύο από τα ποιήματα στη συλλογή.
Ο εκδότης φυσικά προχώρησε σε ανατύπωση, λέγοντας ότι παραγγελίες έρχονται όχι μόνον από τον Καναδά, αλλά από 33 πολιτείες των ΗΠΑ και από άλλες χώρες, όπως Ιρλανδία, Νορβηγία, Αυστραλία, Γερμανία, Βουλγαρία και Βερμούδες.

«Είναι τόσο δύσκολο να αποσπάσει την προσοχή οποιοδήποτε βιβλίο ποίησης στον Καναδά», δήλωσε ο Θόρντον. Στην αρχή νόμιζε ότι επρόκειτο για κάποιο αστείο. Τίτλοι επόμενων βιβλίων του: Οι εκατό ζωές και Απάντηση στο μπλε, που παραπέμπει στην ερώτηση του Ντ. Χ. Λώρενς «τι μπορεί μέσα σου να απαντήσει» σε αυτό που είναι μπλε.

Συνεχίστε να ονειρεύεστε.

Ανακαλώ και ένα αρχαίο ποίημα (από τα «Μυστικά του επαγγέλματος»):

ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗ

Διορίστηκε ποιητής


Ξύλινο κουτί

Jacob Maris, «Κορίτσι που ταϊζει πουλάκι σε κλουβί»· λάδι σε ξύλο, περ.1867. Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη

Το βράδυ μετά τη δουλειά επιστρέφαμε στο ξύλινο διαμέρισμα. Τρία πατώματα απείχε η σοφίτα από τη γη. Όσα ακριβώς χρειαζόταν για να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Δέναμε τα λόγια μας στο δέντρο της εισόδου, ώστε να τα ξαναβρούμε την επόμενη μέρα. Από το ασανσέρ ακόμα, είχαμε υπολογίσει τις αποστάσεις που θα κρατούσαμε. Στο γύρισμα του κλειδιού είχαμε κιόλας ισιώσει τις καμπύλες των χειλιών. Με το κλείσιμο της πόρτας, ξεκινούσαμε να αφαιρούμε ένα ένα τα ρούχα που μας τύλιγαν. Σε κάθε αφαίρεση υφάσματος κι άλλο στρώμα ξύλινου φλοιού προσθέτονταν. Ώσπου, τελικά, καθόμασταν αντίκρυ στο κρεβάτι με το ασπρόμαυρο καρό σεντόνι. Πιόνια δεν υπήρχαν. Κι όμως διψούσαμε να μπούμε στο παιχνίδι. Ξερίζωσες τότε τα λευκά πλήκτρα του ακορντεόν που μου έπαιζες μελωδίες παλιά. Εγώ, άνοιξα τον μικρό φεγγίτη και μάζεψα μαύρα φτερά. Κάθε φορά που πίεζες τα πιόνια σου, ακουγόταν άδειες νότες. Άπνοες χωρίς την φυσούνα. Αφηρημένη, έχανα τα φτερά μου σε κάθε σου κίνηση. Η παρτίδα σε βρήκε νικητή. Μάζεψα τα πιόνια μου από το πάτωμα και τα τύλιξα στο ασπρόμαυρο σεντόνι. Έκλεισα την πόρτα πίσω μου. Μάταια προσπαθούσα από μνήμης να ξαναπαίξω την παρτίδα μας, να ακούσω τις πρώτες μελωδίες. Αγόρασα ένα ξύλινο κλουβί κι έβαλα μέσα τα φτερά. Μέρα με τη μέρα τα κολλούσα μεταξύ τους. Τους έβαζα τροφή και νερό. Τα παρατηρούσα να συνδέονται με τον καιρό, να θεριεύουν. Σε δύο χρόνια το κατασκεύασμα πήρε μορφή. Έβγαλα το κλουβί στο μπαλκόνι. Στο πρώτο φύσημα του αέρα η πόρτα του άνοιξε. Τότε ακούστηκε η μουσική.

Διεθνής έκκληση για την προβολή δύο ταινιών του Σεργκέι Λοζνίτσα

Έκκληση για ταυτόχρονη προβολή διεθνώς των ταινιών Maidan και Donbass του Σεργκέι Λοζνίτσα (Sergei Loznitsa) στις 9 Μαϊου 2022, Ημέρα της Ευρώπης, υπογράφουν συγγραφείς από όλο τον κόσμο. Η έκκληση, την οποία συντονίζει το Διεθνές Φεστιβάλ Λογοτεχνίας Βερολίνου, για την προβολή των δύο ντοκιμαντέρ συνιστά διαμαρτυρία για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στηρίζει τον Λοζνίτσα που, έχοντας παραιτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου λόγω της άνευρης αντίδρασής της στην εισβολή, αποβλήθηκε από την Ουκρανική Ακαδημία Κινηματογράφου γιατί – επιβεβαιώνοντας τη συμμετοχή του σε φεστιβάλ στη Γαλλία, όπου έχουν κληθεί Ρώσοι σκηνοθέτες όπως ο Κιρίλ Σερεμπρένικοφ (Kirill Serebrennikov) – αρνείται να μποϊκοτάρει ταινίες Ρώσων σκηνοθετών που επίσης αποτελούν θύματα διώξεων. Περισσότερες πληροφορίες: 09.05.2022 Worldwide Screening: »MAIDAN« and »Donbass« by Sergei Loznitsa — internationales literaturfestival berlin

Γ.Χ.

Ετοιμάζονται τα αφιερώματα





Γιώργος Ιωάννου
(επιμ. Έλενα Χουζούρη)Μάιος 2022
Τζέιμς Τζόις
(επιμ. Άρης Μαραγκόπουλος)Ιούνιος 2022
 Αργύρης Χιόνης (επιμ. Κατερίνα Κωστίου) Ιούλιος 2022

Μάτση Χατζηλαζάρου (επιμ. Χρήστος Δανιήλ - Άντεια Φραντζή)
Έλλη Σκοπετέα
(επιμ. Δημήτρης Σταματόπουλος)
Χίλια ενιακόσια είκοσι δύο/2022
(επιμ. Χριστίνα Ντουνιά)
OULIPO (επιμ. Αχιλλέας Κυριακίδης)
Mορίς Μπλανσό (επιμ. Βασίλης Παπαγεωργίου)
Το Δημοτικό Τραγούδι
(επιμ. Παντελής Μπουκάλας)
Γλώσσα
(επιμ. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης)
ΨΧ (επιμ. Γιάννης Ζέρβας)
Σαπφώ (επιμ. Παναγιώτης Αντωνόπουλος)