ΣΤΙΓΜΑΤΑ

Ευχαριστούμε τους συνεργάτες, τους αναγνώστες, τους χορηγούς και τον εκδοτικό κόσμο και ευχόμαστε

————————————
Κ Α Λ Η   Χ Ρ Ο Ν Ι Α
————————————

Από το τεύχος αυτό αρχίζει η αναβάθμιση και ο επανασχεδιασμός σελίδων του Χάρτη: στην «Αρχική σελίδα», γίνεται προβολή τόσο των μεγάλων όσο και των μικρών αφιερωμάτων (Σελίδων) με εκτεταμένη αναφορά στο εξώφυλλο κάθε τεύχους. Συγκεντρώνονται τα ηχητικά ντοκουμέντα («Ηχηρά παρόμοια») με κατευθείαν πρόσβαση από την αρχική σελίδα. Άμεση πρόσβαση στις επιμέρους υποενότητες γίνεται και από την κυλιόμενη μπάρα. Στο «Ευρετήριο» τα ονόματα των χαρτογράφων ομαδοποιούνται τώρα ανά γράμμα. Παράλληλα ετοιμάζεται ο επανασχεδιασμός του «Αρχείου» τευχών, των «Αφιερωμάτων» και των «Σελίδων» του Χάρτη.

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ (επιμ. Γιώργος Βέης) • Φεβρουάριος 2022
Τζον Άσμπερι (επιμ. Βασίλης Παπαγεωργίου) • Μάρτιος 2022
Άγγελος Σικελιανός (επιμ. Αθηνά Βογιατζόγλου) • Απρίλιος 2022
Γιώργος Ιωάννου (επιμ. Έλενα Χουζούρη) • Μάιος 2022
Τζέιμς Τζόις (επιμ. Άρης Μαραγκόπουλος) • Ιούνιος 2022

Μάτση Χατζηλαζάρου (επιμ. Χρήστος Δανιήλ - Άντεια Φραντζή)
Έλλη Σκοπετέα (επιμ. Δημήτρης Σταματόπουλος)
Χίλια ενιακόσια είκοσι δύο/2022 (επιμ. Χριστίνα Ντουνιά)
OULIPO (επιμ. Αχιλλέας Κυριακίδης)
Μορίς Μπλανσό (Δημήτρης Δημητριάδης-Βασίλης Παπαγεωργίου)
Το Δημοτικό Τραγούδι (επιμ. Παντελής Μπουκάλας)
Αργύρης Χιόνης (επιμ. Κατερίνα Κωστίου)
Γλώσσα (επιμ. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης)
ΨΧ (επιμ. Γιάννης Ζέρβας)

Με άηχα επιφωνήματα έγινε δεκτή η ακύρωση πυροτεχνημάτων και εκδηλώσεων για την Πρωτοχρονιά στην Αθήνα, το Βερολίνο, τη Νέα Υόρκη, το Νέο Δελχί, το Παρίσι, τη Ρώμη και αλλού. Τίποτε δεν ακουγόταν πίσω από διπλές μάσκες, σε σχήμα όμικρον με ένα ωμέγα από πάνω, ή συσκευές και αντλίες οξυγόνου για διασωληνωμένους. Οι πιο προνοητικοί είχαν ήδη επιδοκιμάσει την κατάργηση του νέου έτους. Έναν χρόνο μικρότεροι θα υπολογίζονταν όλοι, με τους ώριμους για σύνταξη όμως να διαμαρτύρονται ότι καμία απώλεια δεν αποτελεί δώρο.
Συντηρητές ανελκυστήρων σε υψηλά κτήρια, από τα κουμπιά των οποίων έλειπε ο αριθμός 13, αφαιρούσαν τώρα και το 22. Εργολάβοι ολοκλήρωναν την απάλειψη του εικοστού δεύτερου ορόφου, διαμορφώνοντας μεζονέτες. Επισπεύδοντας εκταφές, εργολάβοι κηδειών αποδέσμευαν χώρους για όσους δεν ήθελαν να αποτεφρωθούν σε πυρκαγιές ή να καταλήξουν στη θάλασσα παρασυρόμενοι από πλημμύρες, καθώς η επιτόπου ταφή σε κατοικίες, χώρους εργασίας και καταστήματα ψυχυγειονομικού ενδιαφέροντος δεν είχε ακόμη επιτραπεί, έστω και αν κανείς δεν τηρούσε τους νόμους, παρά μόνον κατέθετε ως πρόστιμα τα επιδόματα έκτακτης ενίσχυσης που του αναλογούσαν.
«Ευτυχισμένοι, ελεύθεροι, μπερδεμένοι και μοναχικοί», τραγουδούσαν για την ηλικία των «22» ετών, με την Τέιλορ Σουίφτ, ιδίως όσοι δεν γνώριζαν άλλους στροβιλισμούς γύρω από τον ίδιο αριθμό, όπως το «22 Two's» του Jay-Z, με τις λέξεις too, to και two στην πρώτη στροφή να ομοιοκαταληκτούν. Συνδυάζοντας στοιχεία ποπ, ντίσκο και τσίχλα-ποπ (bubblegum pop), με τέμπο 104 κτύπων το λεπτό και με πωλήσεις άνω των τριών εκατομμυρίων στις ΗΠΑ, σε βίντεο για το τραγούδι της η Σουίφτ γρήγορα ανεβοκατεβαίνει σε τραμπολίνο, που θεραπεύει και τη γαστρεντερική δυσφορία.
Ταυτόχρονα άρχιζε να αμφισβητείται η πρωτοκαθεδρία των όπλων διαμετρήματος των 22, που καθιερώθηκαν το 1857 με το πρώτο περίστροφο με τυποποιημένα φυσίγγια της εταιρείας Σμιθ & Γουέσον. Μια αμερικανική πατέντα από το 1831 είχε τελειοποιήσει ο Γάλλος οπλουργός Φλομπέρ (Louis Nicolas Auguste Flobert), με διεισδυτικές παρηχήσεις για όσους τρύπα στον εγκέφαλο έχουν από βλήμα της γαλλικής λογοτεχνίας.
Με ατομικό αριθμό για το τιτάνιο το 22, στην αριθμολογία οι ισχυροί κραδασμοί του «κύριου αριθμού» (Master Number) 22 δηλώνουν την παρουσία του αγγέλου σου που λέει πως είσαι στον σωστό δρόμο. 22 παίκτες συνυπάρχουν σε δύο ομάδες στο ποδόσφαιρο. 22 μονοπάτια συνδέουν τις εκπορεύσεις (σεφιρότ) στην Καμπαλά, όσα και τα γράμματα στο εβραϊκό αλφάβητο. 22 αστέρια υπάρχουν στο λογότυπο της κινηματογραφικής εταιρείας Παραμάουντ. Τράπουλες Ταρό έχουν 22 φύλλα με αλληγορικά θέματα. 22 είναι το μικρότερο εστιακό διάφραγμα σε αντανακλαστικές φωτογραφικές μηχανές με έναν φακό.
Τα δύο παπάκια (los dos patitos) ονομάζεται, λόγω του σχήματός του, το 22 σε ισπανικές λοταρίες. Στη γαλλική αργκό, το 22 προειδοποιεί ότι έρχεται η αστυνομία (22, v’là les flics). Ο χρήστης ηλεκτρονικών υπηρεσιών μπορεί να επιλέξει μη αυτοματοποιημένη επεξεργασία των προσωπικών στοιχείων του, σύμφωνα με το άρθρο 22 του γενικού κανονισμού προστασίας δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένας ψυχίατρος των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο εξηγεί το παράδοξο που ονομάζεται «catch-22» στο ομώνυμο μυθιστόρημα (1961) του Τζόζεφ Χέλερ. Θα ήταν αδύνατον να απαλλαγεί ένας πιλότος, αν ζητούσε απαλλαγή για ψυχολογικούς λόγους, γιατί το αίτημά του θα αποτελούσε απόδειξη ότι ενεργεί λογικά. Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από αντιφατικούς κανόνες, αντίθεση στους οποίους θα έδειχνε αποδοχή τους. Πώς να πάρει κάποιος δάνειο, αν χρειάζεται φερεγγυότητα, που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται δάνειο; Πώς για πρώτη φορά να προσληφθεί κάποιος, αν χρειάζεται εμπειρία, που θα του είχε δώσει μια δουλειά; Τις ψυχολογικά ασυμβίβαστες απαιτήσεις «διπλό δεσμό» (double bind) είχε αποκαλέσει ο Γκρέγκορι Μπέιτμαν, προσπαθώντας να κατανοήσει τη σχιζοφρένεια.

Με την κατάργηση του έτους 2022 ακυρώθηκαν χιλιάδες πτήσεις. Οι ηλεκτρονικές συσκευές σταμάτησαν να αναγνωρίζουν κωδικούς και δακτυλικά αποτυπώματα, οπότε καταργήθηκε και η τηλεργασία. Σε καταστήματα που είχαν κλείσει στην οδό της Οξφόρδης στο Λονδίνο μεταφέρθηκε το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης: τμήματα αρχιτεκτόνων και μηχανικών σε εκθέσεις επίπλων, τμήματα ιατρικής και χημείας σε γκαλερί καλλυντικών, τμήματα ψυχολογίας και λογοτεχνίας σε μπουτίκ με εσώρουχα, οι υπόλοιπες σχολές σε καταστήματα ρουχισμού, υπόδησης και ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
Επιδιώκοντας την ολιγοκοσμία, οι πιο προσεκτικοί αναζητούν εστιατόρια όπου μαγειρεύουν άνοστα φαγητά και παραστάσεις με ατάλαντους συντελεστές. Η νοσταλγία δεν είναι αυτή που ήταν άλλοτε. Από τις αναθυμιάσεις των αναμνήσεων, ζευγάρια λιποθυμούν ο ένας στη μαγκάλη του άλλου. Με τόση ζωή, οι νεκροί δυσφορούν, ενώ όλα θα αντιμετωπιστούν μόλις επέλθει κορεσμός στη σχέση αριθμημένων εκλιπόντων και αρνητών της απογραφής. Συνεχίζεται η σύγκρουση μεταξύ Χθεσινών ή έμπειρων, όπως βαυκαλίζονται, και Αυριανιστών, όπως αποκαλούνται όσοι προσβλέπουν στο μέλλον.

_{Σχετικά κείμενα}

_{21+ επέτειοι / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)
Kαλοκαίρι καθήμενο, ύπτιος χειμώνας, ακάθιστη άνοιξη; / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)}

Ένα τέλος μπορεί να είναι επίσης μια αρχή
^{Heather Phillipson}

Στην καρδιά του Λονδίνου στη πλατεία Tραφάλγκαρ, ένα τεράστιο λαχταριστό παγωτό με ένα κατακόκκινο κερασάκι επισφαλώς τοποθετημένο στην κορυφή του απλώνεται ελικοειδώς επάνω στην τέταρτη πλίνθο.
Δίνει την εντύπωση ότι είναι στα πρόθυρα της διάλυσης έτοιμο να λιώσει, να περιχύσει με λευκή κρέμα τον τόπο και τους περαστικούς γύρω του.
Φτιαγμένο από πολυστυρένιο και χάλυβα το προκλητικό παγωτό, δημόσιο γλυπτό μίνιμαλ αρτ της Heather Phillipson με τον εξ ίσου προκλητικό τίτλο «The end», ξεπηδά απρόβλεπτα με παιγνιώδη τονικότητα, στο αχανές σενάριο της πόλης.
Βλέποντάς το, με την πρώτη ματιά δεν μπορείς να μην χαμογελάσεις, το μπανάλ καταναλωτικό αγαθό σού κλείνει το μάτι τσαχπίνικα, μιλάει ευθέως για γιορτή, για διασκέδαση, στιγμιαία ανεμελιά και απόσπαση, έκτροπη από το πραγματικό.
Παρουσιάζεται εκεί σαν τρόπαιο ευημερίας, ως σημαίνον επιθυμίας και σαν παιδιάστικη μυθοπλασία μας παλινδρομεί σε μια παιδικότητα. Ο χιουμοριστικός του κώδικας με διακριτικές αλληγορικές αναφορές παράγει έναν διαδραστικό χώρο γύρω του, διεγείρει έναν ποπ μαζικό ηδονισμό, απελευθερώνει τον πόθο και τη νοσταλγία για το χαμένο αντικείμενο.
Όλοι επιθυμούμε και αγαπάμε το παγωτό, που έστω στιγμιαία με μια διάρκεια ρευστή σαν την κρέμα του, απαλύνει τις άκαμπτες καταναγκαστικές δομές και με καρναβαλική ευφορία, μας κάνει να ξεχνάμε. Σήμερα ειδικά που το επιλήσμον σύμπαν της συντριπτικής παρουσίας του κορονοϊού ενοχοποιεί και εξοστρακίζει την επιθυμία.
Και ξάφνου με μια δεύτερη ματιά συμβαίνει κάτι τελείως διαφορετικό. Μια παράδοξη απειλή, μια υπόνοια ανασφάλειας διεμβολίζεται από το γλυπτό και ξεσπά επάνω μας. Νιώθουμε ένα κρουστικό πανούργο φλας και αμφιταλαντευόμαστε.
Μια μεγάλη μαύρη μύγα κολλημένη στο πλάι της απολαυστικής κρέμας μολύνει την λευκότητα της, μας κοιτάζει ειρωνικά και μας θυμίζει τι μας περιμένει. Η αναπάντεχη παρουσία της δρα με τροχιακό άλμα ευθέως στο νευρικό μας σύστημα, μας ηλεκτρίζει και μας αιφνιδιάζει.
Πρόκειται για μια εικόνα που δημιουργεί δυο παράλληλους κόσμους που μας γοητεύουν, μας αηδιάζουν και μας τρομοκρατούν συγχρόνως· εδώ ευρίσκεται το διακύβευμα.
Το όραμα της καλλιτέχνιδας με την δυικότητα του, σκανδαλίζει, αντιφάσκει, παρεισφρέει μέσα μας σαν διφορούμενο κρυπτογραφημένο μήνυμα, σαν αναβλύζουσα ενόρμηση, σαν έδαφος αποσταθεροποίησης.
Αυτή η πελώρια, κατάμαυρη μιαρή μύγα, προκαλεί ένα συμβάν μέσα στο μυαλό, μια αμηχανία, μια σκόπιμη δυστοπική γεύση όπως παραδέχεται η H. Phillipson. Πυροδοτεί αμφιθυμία ή και αποστροφή που φέρει όμως και αυτή την σφραγίδα της επιθυμίας, ανήκει στην τάξη της. Χαροποιεί και θλίβει ταυτόχρονα μετατρέποντας το χαμόγελο σε πικρό μορφασμό ενός μισάνοιχτου άκαμπτου στόματος, λες και όλα εδώ κάτω είναι ένα σκάνδαλο, μια φάρσα, μια τραγική σάτιρα. Ο θεατής ιντριγκάρεται έτσι να αντιδράσει, να εκφράσει μορφή διαμαρτυρίας για αυτό που ανέκαθεν διασαλεύει την τάξη του κόσμου. Για την εντροπία του πραγματικού, την παραδοξότητα, την ανικανοποίητη επιθυμία, την βία του επείγοντος, την αστάθεια, το πεπρωμένο απώλειας που κυριαρχεί.
Το διαχρονικό γλυπτό γίνεται τόσο μάρτυρας της ανταγωνιστικής συνύπαρξης - σύντμησης όλων αυτών όσο και μάρτυρας της εποχής μας, η εικαστική του δυνητικότητα ολισθαίνει στο σημερινό γίγνεσθαι, στο συνεχές και απρόβλεπτο παρόν που ζούμε. Μολονότι η H. Phillipson συνέλαβε την ιδέα του γλυπτού τέσσερα χρόνια προ της πανδημίας ο προφητικός λόγος κατάρρευσης και απώλειας έλεγχου που εκφράζει αποτελεί μετωνυμία της υποκείμενης κακουχίας του πολιτισμού όπως και της σύγχρονης κοινωνικής σκηνής που ψυχορραγεί.
Δίνοντας έμφαση στο φλέγον θέμα της ασώματης επικοινωνίας μας, στην παρουσία-εξαφάνισή μας μέσα στα δίκτυα και την επαγόμενη συρρίκνωση τού δημόσιου χώρου, η Phillipson μεταμορφώνει τα πράγματα, μένοντας ανοιχτή στις δελεαστικές προκλήσεις της τεχνολογίας. Αναρωτιέται αν το ψηφιακό σύμπαν εξασθενίζει τον ανθρωπισμό ή εμπεριέχει επίσης δυνατότητες χειραφέτησης μας. Πειραματίζεται και τοποθετεί στην κορυφή του αινιγματικού γλυπτού ένα μηχανικό μάτι –κάμερα [drone] μεταμορφώνοντας το εικαστικό θέμα σε καθρέφτη μας. Πρόκειται για παιχνίδι ανταλλαγής, συνενοχής αλλά και διχασμού. Ενώ το κοιτάζουμε μας κοιτάζει και εκείνο, περιελισσόμαστε ελικοειδώς ο εις πέριξ του άλλου. Η κάμερα μας παρακολουθεί και μας καταγράφει ενώ εμείς δε βλέπουμε ότι μας βλέπουν, ότι μας βλέπει αυτό που βλέπουμε. Γινόμαστε το ορατό υποκείμενο και αυτό είναι ο αόρατος άλλος που μας εποπτεύει σαν να είμαστε εμείς οι πρωταγωνιστές του καλλιτεχνικού γεγονότος.
Το έργο κατεβαίνει στους δρόμους σαν τοπόσημο, πολιτική πράξη και δήλωση τονίζοντας ιδιαίτερα το εύρος νοήματος του δημόσιου χώρου, εκεί όπου ανέκαθεν εκτυλίσσεται η τελετουργία, το θέαμα, το παιχνίδι, le discours.
Διεκδικεί μια θέση στην δημόσια σφαίρα σατιρίζοντας διακριτικά την αντίθεση «σοβαρού – μη σοβαρού» έργου τέχνης, ενώ μετατρέπει τον χώρο της πλατείας Tραφάλγκαρ σε genius loci, σημείο αγκίστρωσης, ένα way finding στους νοητικούς μας χάρτες. Δεν υπόσχεται κατανόηση, ούτε συναίνεση, ούτε σωτηρία, είναι μαχητικό και «διεστραμμένο».
Έτοιμο για λήθη και εκμηδένιση το παγωτό της H. Phillipson μας κοιτάζει και λιώνει.
Αλήθεια, σας αρέσουν τα παγωτά;

Eργάστηκε για πολλά χρόνια ως δάσκαλος στην εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες, μαθαίνοντας ήδη από την δεκαετία του '70 τη νοηματική γλώσσα και ολοκληρώνοντας μεταπτυχιακό στην αποκατάσταση κωφών στο New York University. Σπούδασε επίσης κινηματογράφο και τηλεόραση στη Σχολή Σταυράκου. Με την ιδιότητα τού δασκάλου-εμψυχωτή δημιούργησε το 2013 για το Μουσείο Ιατρικής Κρήτης (συντονίζοντας ομάδα εκπαιδευτικών), το εξαιρετικά πετυχημένο πρόγραμμα γνωριμίας με την Λαϊκή Ιατρική «Γητειές και Γιατροσόφια», ένα πρόγραμμα για παιδιά Δημοτικού που ενσωματώνει με παιγνιώδη τρόπο κρητικές «γηθειές» και συνταγές από Ιατροσόφια, εισάγοντας τα παιδιά στο νόημα της Λαϊκής Ιατρικής.
Ο Στάθης,  σπούδασε παλαιογραφία με τον Αγαμέμνονα Τσελίκα και υπήρξε στενός συνεργάτης του για 20 χρόνια στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ. Η αγάπη του για τα χειρόγραφα εκδηλωνόταν και με την άσκηση της αντιγραφικής τέχνης. Πριν από λίγα χρόνια, ολοκλήρωσε την φωτογράφιση σε υψηλή ανάλυση, ενώ ξεκίνησε και τη μεταγραφή του χειρόγραφου Ιατροσοφίου του Ιωάννου Αθανασίου από το Πάπιγκο (1821), εργασία που έμεινε ανολοκλήρωτη.
Στις δεκαετίες '70-'90 ο Στάθης τράβηξε τεράστιο αριθμό φωτογραφιών (κυρίως φυτών). Από μια τέτοια εκδρομή με φωτογράφηση στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης στη δεκαετία του '70 είναι και το παρακάτω στιγμιότυπο με τον συγγραφέα και ζωγράφο Ν.Γ. Πεντζίκη.

Τα τελευταία τρία χρόνια, αγωνίστηκε με έναν δύσκολο καρκίνο. Έγραψε: «Συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από την εμφάνισή του. Αντέχουμε! Πολύ ενδιαφέρουσες εμπειρίες. Κρίμα που δεν έχω τη δυνατότητα να τις γράψω! Το πόσα μπορεί να αντέξει κανείς δεν μπορούμε ούτε να το φανταστούμε!» (9 Μαΐου 2021). Την Παρασκευή 17 Δεκεμβρίου έγινε στην Αργαλαστή του Πηλίου η κηδεία του Στάθη Τσεκούρα.

Άφησα το σπίτι ακατάστατο. Βρώμικο τ’ άφησα κι έφυγα. Φτερούγισα, πώς το λένε. Μια εικόνα έλαμψε: το κουβάρι η μάλλινη κλωστή καθώς κυλά κι αρχινά να ξετυλίσσεται σάμπως ιστορία που προσπαθεί ν’ αρθρωθεί… Βρώμικος ώς το κόκκαλο. Νεκρός, που όζει το σώμα του. Βρώμικος. Και ψυχή που φτερούγισε διάφανη. Καθαρή. Καθάρια. Κοιτώ από ψηλά ένα σπίτι ακατάστατο. Βρώμικο. Ένα σάπιο σώμα αφημένο στη βρωμιά. Είναι το σώμα το δικό μου. Αφημένο αυτού. Όζει και ζέχνει κι εγώ το κοιτώ. Από πάνω, ψηλά, το κοιτώ, σώμα δικό μου εισέτι, προεπαναστατικό. Σελήνιτσα, Αμπελάκι και Μπούρα! Μακριά απ' του ’21 τα διακόσια χρόνια!
Πώς θα ένοιωθε ένας Μυκηναίος όταν θα επρόφερε την λέξη «παράρτημα»;
Θα δίναμε σήμερα τον όρκο του Ρήγα ξανά;
Τι παράδειγμα έδωσε ο Μάρκος ο Μπότσαρης; Γιατί έσκισε τον διορισμό του; 
Αυτός δεν ήτανε μέχρι τέλους ο αρχηγός; Έσκισε το χαρτί και πήγε στην πρώτη γραμμή να πολεμήσει και χτυπήθηκε. Κι εκεί έπεσε. Ανδρείος. Ήρως. Φτερούγισε — πώς το λένε...
με το κοράσιο εκ Γαλλίας επιτάφιο να γέρνει γδυμνό πάνω στο μνήμα
κι εγώ με το βλέμμα στην άσφαλτο όπου ερ-
ριμμένος δίκην θησαυρός ζύθου καπακιών
αυγάζει

[ 25.12.2020, 13.6.2021 Έγραφα στον απόηχο των εορτασμών των διακοσίων ετών ]

22 Γέννηση της Μεσσαλίνας, τρίτης συζύγου του αυτοκράτορα Κλαύδιου, εξαδέλφης του Νέρωνα και του Καλιγούλα και, μετά την εκτέλεσή της για συνωμοσία, αρχαίου θύματος εκδικητικής πορνογραφίας των ιστορικών Τάκιτου και Σουητώνιου.
122 Αρχίζει η οικοδόμηση του τείχους του Αδριανού, που εγκαταλείπει εδάφη της Σκωτίας, σε ρωμαϊκή πρόβλεψη ενός Brexit.
222 Οι Πραιτωριανοί σύρουν στους δρόμους τα ακρωτηριασμένα πτώματα του Ηλιογάβαλου και της μητέρας του πριν τα πετάξουν στον Τίβερη, ενώ το πλήθος δολοφονεί τον Πάπα Κάλλιστο Α΄, που είχε επιχειρηματολογήσει υπέρ μετανοίας.
322 Σε τάφο της Δυναστείας των Τζιν στην Κίνα η πρώτη αξιόπιστη αναπαράσταση αναβάτη με σπιρούνια σε άλογο.
422 Γέννηση του ηγεμόνα, από ηλικία 13 ετών και για 52 χρόνια, της πόλης των Μάγια Παλένκε στο Μεξικό, γνωστού ως 11 Κόνικλος (11 Rabbit), καθώς δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί ο γλύφος του ονόματός του, που θύμιζε σε αρχαιολόγο το καρτούν Κάσπερ (το Φιλικό Φαντασματάκι) και γι’ αυτό τον αποκάλεσε Casper.

522 Θάνατος του συγγραφέα του εγχειριδίου αισθητικής Χαράσσοντας δράκους και το λογοτεχνικό μυαλό Liú Xié. Σε ψυχολογικό πείραμα ζητούσε ταυτόχρονα να ζωγραφίσουν έναν κύκλο με το ένα χέρι και ένα τετράγωνο με το άλλο. «Προσπαθώντας να κάνετε και τα δύο», έλεγε στους μαθητές του, «δεν κάνετε τίποτε σωστά».
622 Έτος 1 του μουσουλμανικού ημερολογίου, όταν ο προφήτης Μωάμεθ ολοκληρώνει την Εγίρα (φυγή) από τη Μέκκα στη Μεδίνα. Ισλάμ σημαίνει «υποταγή (στον Θεό)» και Μουσουλμάνοι σημαίνει «υποταγμένοι».
722 Αρχίζει η περίοδος 770 ετών της επανάκτησης της ιβηρικής χερσονήσου, με την πρώτη νίκη του Βησιγότθου Δον Πελάγιου κοντά στο Σπήλαιο της Παναγίας (Covadonga).
822 Θανατώνεται ο Βυζαντινός στρατηγός Γρηγόριος Πτερωτός.
922 Χιλιάδες παρακολουθούν από τις όχθες την εκτέλεση του αιρετικού ποιητή και δάσκαλου του Σουφισμού Al-Hallaj. Ο δήμιος πρώτα τον γρονθοκοπεί στο πρόσωπο. Έπειτα τον μαστιγώνει μέχρι να λιποθυμήσει. Μετά τον αποκεφαλισμό το σώμα του αλείφεται με καύσιμα και καίγεται, ενώ οι στάχτες σκορπίζονται στα νερά του ποταμού Τίγρη.
1022 Για πρώτη φορά στη μεσαιωνική Ευρώπη καίγονται 13 αιρετικοί, με εντολή του βασιλιά Ροβέρτου Β΄ του Ευσεβούς, μετά το πέρας των εργασιών της Συνόδου της Ορλεάνης. Ασκητισμός, αγαμία, χορτοφαγία, αποστολική δράση, άρνηση τέλεσης εκκλησιαστικών μυστηρίων αναφέρονται ως πρακτικές της «αίρεσης της Ορλεάνης». Αντίπαλοι μιλούν για λατρεία του Σατανά και ερωτικά όργια.
1122 Σε παρακαμπτήριο αποστολή, καθ’ οδόν προς τους Αγίους Τόπους, ενετικός στόλος εκατό πλοίων με δεκαπέντε χιλιάδες άντρες πολιορκεί για έξι μήνες τη βυζαντινή Κέρκυρα ≈ Γέννηση του κοκκινογένη αυτοκράτορα Φρειδερίκου Α΄ Βαρβαρόσα.
1222 Ίδρυση του Πανεπιστημίου της Πάδοβας ≈ Επιστρέφοντας και τον επόμενο χρόνο, οι Μογγόλοι εξαλείφουν από τον χάρτη την πόλη Φιρόζκο, θερινή πρωτεύουσα του σουλτανάτου των Γκουρίντ στο κεντρικό Αφγανιστάν.
1322 Ήττα των Άγγλων στον Πρώτο Πόλεμο για την ανεξαρτησία της Σκωτίας.
1422 Ανταρσία του Κιουτσούκ Μουσταφά αναγκάζει τον σουλτάνο Μουράτ Β΄ να λύσει την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης .
1522 Κόστα Ρίκα (Πλούσια ακτή) ονομάζει Ισπανός κονκισταδόρος τη χώρα που αργότερα περιγράφεται ως η πιο φτωχή ισπανική αποικία στην Αμερική. Δεν πρόκειται μόνο για απουσία ορυκτού πλούτου. Η απουσία αξιάριθμου πληθυσμού αυτοχθόνων δεν αφήνει περιθώρια για φυτείες με καταναγκαστική εργασία. Αναπτύσσεται μεγαλύτερη ισότητα από ότι σε γειτονικές χώρες. Έλλειψη πόρων και έλλειμμα διακυβέρνησης συνιστούν ανεξύμνητες αρετές ≈ Στην Ισπανία επιστρέφει το πρώτο σκάφος που έχει κάνει τον περίπλου του κόσμου, η «Victoria», ένα από τα πλοία του Μαγγελάνου που διασώθηκαν ≈ Στη Γερμανία πωλούνται χιλιάδες αντίτυπα της μετάφρασης της Καινής Διαθήκης από τον Λούθηρο, ενώ στη Βασιλεία κυκλοφορεί τρίτη έκδοση της Καινής Διαθήκης, στο πρωτότυπο με παράλληλο κείμενο στα λατινικά, που επιμελήθηκε ο Έρασμος ≈ Γέννηση της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας. Ήταν 17 ετών όταν χήρεψε από τριετή γάμο στον οποίο είχε εξαναγκαστεί. Επιλέγοντας τη μοναχική ζωή, η Ρεβούλα Μπενιζέλου διέθεσε την οικογενειακή περιουσία σε φιλανθρωπίες και εξαγορές γυναικών που προορίζονταν για χαρέμι. Ίδρυσε και δεύτερο, πιο απομονωμένο, μοναστήρι στα Πατήσια ≈ Γέννηση του Μωυσή μπεν Γιακόμπ Κορνοβέρο, γνωστού με το ακρώνυμο Ραμάκ, που συστηματικά παρουσίασε τις καβαλιστικές διδαχές στο πρώτο του βιβλίο Pardes Rimonim (Περιβόλι με ροδιές), ενώ σχολίασε την έως τότε βιβλιογραφία σε 16τομη πραγματεία που ακολούθησε.
1622 Θρησκευτικοί πόλεμοι, εξεγέρσεις και σφαγές Ουγενότων, ο Ρισελιέ γίνεται Καρδινάλιος ≈ Μυστηριώδεις αφίσες των Ροδόσταυρων στους τοίχους των Παρισίων ≈ Παγώνει ο Κεράτιος Κόλπος (ή Χρυσόν Κέρας) στον Βόσπορο ≈ Στην Αγγλία παγκοσμίως για πρώτη φορά καταγράφεται εμφιαλωμένο νερό από πηγή ≈ Γέννηση του Μολιέρου.
1722 Ολλανδός ναύαρχος αποβιβάζεται ημέρα του Πάσχα (5 Απριλίου) στη Νήσο του Πάσχα ≈ Κυκλοφορεί ανώνυμα στο Λονδίνο το μυθιστόρημα Μολ Φλάντερς του Ντάνιελ Ντεφόου ≈ Ο Μπαχ συνθέτει «Το καλοσυγκερασμένο κλειδοκύμβαλο».
1822 Στην Επίδαυρο υιοθετείται σύνταγμα. Κατάληψη της Ακροκορίνθου και σφαγή της Χίου. Πυρπολείται η τουρκική ναυαρχίδα. Νίκη στις Θερμοπύλες ≈ Φτάνει στην Αφρική η πρώτη ομάδα απελεύθερων δούλων από τις ΗΠΑ, που ιδρύουν τη Μονρόβια, μετέπειτα πρωτεύουσα της Λιβερίας ≈ Στην Αϊτή προσαρτάται η Δομινικανή Δημοκρατία από τον Ζαν-Πιέρ Μπουαγέ, «πρόεδρο του Χαϊτίου», σύμφωνα με τη μετάφραση στα ελληνικά, στο Δοκίμιον του Ιωάννη Φιλήμονος, της επιστολής που είχε απευθύνει «προς τους Πολίτας της Ελλάδος Α. Κοραήν, Κ. Πολυχρονιάδην, Α. Βογορίδην και Κ. Κλωνάρην εις τα Παρίσια» χαιρετίζοντας την Ελληνική Επανάσταση ≈ Κατάληψη του Κίτο, αργότερα πρωτεύουσας του Ισημερινού, από δυνάμεις του Μπολίβαρ, με συμμετοχή αυτόχθονων, Αργεντινών, Εκουαδοριανών, Κολομβιανών, Περουβιανών, Χιλιανών και του τάγματος Αλβιών (από Σκωτσέζους, Ιρλανδούς και Άγγλους) ≈ Παρατήρηση της πεπτικής διαδικασίας μετά από ατύχημα με όπλο, που δημιούργησε γαστρικό συρίγγιο στον νεαρό που πυροβολήθηκε, τον οποίο προσέλαβε ως υπηρέτη, με σκοπό πολυετή πειράματα, ο γιατρός που τον διέσωσε. Όταν ο νεαρός πέθανε, η οικογένεια άφησε το σώμα του να σαπίσει πριν ταφεί, από τον φόβο μήπως τον «αναστήσουν» γιατροί που τους πολιορκούσαν για να τον εξετάσουν ≈ Γέννηση του Παστέρ, του Μέντελ και του Μάθιου Άρνολντ ≈ Πρόταση του Τσαρλς Μπάμπατζ για μια διαφορική μηχανή, προπομπό των υπολογιστών ≈ Η Καθολική Εκκλησία επιτρέπει την έκδοση του Διαλόγου (1632) του Γαλιλαίου ≈ Τελευταία δημόσια μαστίγωση στο Εδιμβούργο ≈ Αίρεται η απαγόρευση του καφέ στη Σουηδία ≈ Με στήριγμα το έργο του Γιανγκ και αξιοποιώντας τη στήλη της Ροζέτας, ο Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν [ ελληνιστί Χαμπολλίων! ] διαβάζει αιγυπτιακά ιερογλυφικά ≈ Νεκροί ο Αλή Πασάς, ο Σέλλεϋ και η κόρη του Μπάιρον Αλέγκρα, ο γλύπτης Κανόβα και η ελληνικής καταγωγής κατάσκοπος της Ρωσίας και ερωμένη του Ποτέμκιν Zofia Potocka.
1922 Η σύγχρονη Ελλάδα στη μεγαλύτερη έκτασή της (πριν από την καταστροφή)· αγωγή διαβητικών με ινσουλίνη για πρώτη φορά· στις ΗΠΑ κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του περιοδικού Reader’s Digest, ενώ στο Παρίσι εκδίδεται ο Οδυσσέας του Τζόις. Ο Γκάντι συλλαμβάνεται στη Βομβάη και εκτίει δύο από τα έξι χρόνια φυλάκισης στα οποία καταδικάζεται. Ο Στάλιν αναλαμβάνει Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΣΕ. Πρεμιέρα του «Νοσφεράτου» στη Γερμανία.