Χίλια καλωσορίσατε
χίλια και δυο χιλιάδες
στη γραφική τη Χώρα μας
που έχει εμορφάδες
Στη Μεσσαριά, που είναι η Χώρα της Κύθνου, η υποδοχή σηματοδοτείται με ένα τετράστιχο αναρτημένο σε κάποιο καλντερίμι. Δεν είναι το μόνο, καθώς σε πολλά άλλα σημεία της πρωτεύουσας του κυκλαδίτικου νησιού υπάρχουν ταμπελίτσες με στίχους του δρόμου -κυριολεκτικά. Το ίδιο συμβαίνει και σε έναν άλλο παραδοσιακό οικισμό του νησιού, τη Δρυοπίδα:
Η Δρυοπίδα είν’ όμορφη
έχει πολλά σοκάκια
έχει αξιοθέατα
και γραφικά ’κκλησάκια
Ένας ο Δήμος, της Κύθνου, δύο τα τοπικά διαμερίσματα, Χώρας και Δρυοπίδας, δεκάδες τα ποιηματάκια στις άκρες των δρόμων. Το φαινόμενο της στιχουργικής πανσπερμίας στους δύο οικισμούς οφείλεται σε πρωτοβουλία των πολιτιστικών συλλόγων Χώρας και Δρυοπίδας, με την ενεργή συμμετοχή και τις στιχουργικές εμπνεύσεις των κατοίκων. Συνεχίζουν μια παλαιά παράδοση με αυτοσχέδιες στιχοπλοκές στα χνάρια της δημώδους ποίησης:
Το Μάη κ’ το θεριστή
ποτέ δεντρί δεν πιάνει
μον’ της αγάπης το δεντρί
καρπούς κ’ φύλλα κάνει
Όποιοι μπορούν να σκαρώσουν στιχάκια δίνουν, ενυπόγραφα ή ανυπόγραφα, το «παρών» στην πρωτότυπη διακόσμηση των δύο οικισμών και οι πολιτιστικοί σύλλογοι επιλέγουν τα σημεία ανάρτησης. Οι στίχοι ποικίλλουν. Αναφέρονται στο παρελθόν, αλλά προβάλλουν και το ζωντανό παρόν. Περιγράφουν γιορτές και έθιμα, υπενθυμίζοντας τη ζωντανή παρουσία τους στην κοινωνική ζωή του τόπου. Ένα από αυτά είναι το δρώμενο της Κούνιας, που γίνεται τη Δευτέρα του Πάσχα στην κεντρική πλατεία της Χώρας. Εκεί, στήνουν μια μεγάλη κούνια φτιαγμένη από ξύλα που μαζεύουν οι νέοι φορώντας παραδοσιακές στολές. Σύμφωνα με το έθιμο, όποιο νεαρό ζευγάρι ανέβει στην κούνια δεσμεύεται ενώπιον του Θεού για το γάμο του. Το πασχαλινό έθιμο και οι –διαχρονικές- αφορμές για προσέγγιση και φλερτ συνοψίζονται σε ένα άλλο τετράστιχο:
Ωραία που ’ναι τη Λαμπρή
που δένουνε τσι κούνιες
όταν κουνιούνται οι ξανθές
κ’ οι μελαχρινούλες
Εκτός από τα στοιχεία της παράδοσης, στα στιχάκια της Κύθνου θάλλει επίσης ο νεωτερισμός, με ανάλογη χρήση της γλώσσας:
Στη Δρυοπίδα σαν βρεθείς
και τύχει να ’σαι σόλο
θα ζήσεις έναν έρωτα
ζεστό, κεραυνοβόλο
Σε κάποιο άλλο τετράστιχο που μνημονεύει ένα παλαιό στέκι της Δρυοπίδας. το ιστορικό Μαρμαράκι, εκτός της στιχοπλοκής προσφέρει, όπου χρειάζεται, την ταυτόχρονη διερμηνεία. Η αναφορά μιας λέξης στη ντοπιολαλιά μεταφράζεται, εντός παρενθέσεως, προς χάρη των αδαών:
Σ’ αυτό το μέρος ύπαρχε
παλιά ένα μαρμαράκι
που η νεολαία ψώμωνε (φλέρταρε)
νύχτα με φεγγαράκι
Παλαιότερη και σύγχρονη εποχή αντιπαρατίθενται σε δύο τετράστιχα που μιλούν για εκείνο που χάθηκε και για αυτό που αναβιώνει. Το ένα γράφει:
Ερήμωσε πια το χωριό
αδειάσαν οι πεζούλες
η νεολαία φύγανε
πεθάναν οι γριούλες
Το άλλο αντιλέγει:
Στην πιάτσα όταν πέρασα
είδα βιολιά να παίζουν
νέοι και νέες του χωριού
το μπάλο να χορεύουν.
