Παρά τον Πυθαγόρα με τις ουράνιες σφαίρες και τα σφαιριστήρια (που σφετερίστηκαν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια), παρά την υδρόγειο σφαίρα, όπου σφυρίζουν οι σφαίρες της αποικιοκρατίας, παρ’ όλα αυτά, τα λόγια δεν έγιναν πιο στρογγυλά. Όσοι ερωτεύθηκαν τον κυβισμό εξακολουθούν να θεωρούν ότι ο σφαιρισμός αργεί να περικυκλώσει ένα εικαστικό και πλαστικό σύμπαν.
Πρόκειται για άποψη την οποία έρχεται να δοκιμάσει ομάδα αρχαιολόγων από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, που εξέτασε 150 σφαιρικά αντικείμενα από ασβεστόλιθο που βρέθηκαν σε ανασκαφή στο βόρειο τμήμα της χώρας. Χρησιμοποιώντας 3 διαστάσεων ανάλυση για την αναπαράσταση της γεωμετρίας που χαρακτηρίζει τις σφαίρες αυτές, αποφάνθηκαν ότι πιθανότατα πρόκειται για εσκεμμένη διαδικασία, κατά την οποία οι πέτρες δεν γίνονται πιο λείες, αλλά «αξιοσημείωτα πιο σφαιρικές», ενώ τα νερά ενός ποταμού, φερ’ ειπείν, λειαίνουν τα βότσαλα χωρίς σχεδόν ποτέ να προσδίδουν ένα πραγματικά σφαιρικό σχήμα.
Οι σφαιροειδείς πέτρες, μεγέθους μιας μπάλας του τένις, δεν φαίνεται να προέκυψαν ως τυχαίο αποτέλεσμα κάποιας χρήσης τους ως σφυριά. Η σφαιρικότητά τους φαίνεται ηθελημένη. Κάποιοι πρέπει να έγλυφαν τις πέτρες για να προκύψει το σχήμα. Οι κατασκευαστές τους «επιχείρησαν να επιτελέσουν το πλατωνικό ιδεώδες μιας σφαίρας», καταλήγουν οι Ισραηλινοί αρχαιολόγοι.
Αυτό σημαίνει, σημειώνει Γάλλος αρχαιολόγος που δεν συμμετείχε στην έρευνα, ότι οι σφαιροποιοί είχαν ένα σχέδιο, μια ιδέα, στο μυαλό τους για το τι ήθελαν να επιτύχουν. Είχαν την πνευματική ικανότητα δηλαδή, η οποία θεωρείται ότι ξεχωρίζει ανθρώπινα όντα από αξιοθαύμαστους κατασκευαστές στη φύση, όπως οι μέλισσες, που δεν διαθέτουν φαντασία αρχιτέκτονα.
Δεν έχει εξακριβωθεί ποιοι ακριβώς ήταν αυτοί οι συγγενείς μας, αρχαίοι πρόγονοι των ανθρώπων, οι οποίοι μετασχημάτιζαν πέτρες σε σφαίρες, με χρονολογίες κατασκευής πριν από 1,4 εκ. χρόνια. Παρόμοιες τεχνικές έρευνας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μελέτη και των πιο αρχαίων σφαιροειδών, ηλικίας 2 εκ. ετών, που έχουν βρεθεί στη σημερινή Τανζανία.
Όποιοι και αν ήταν οι κατασκευαστές τους, παραμένει μυστήριο η χρήση των σφαιρικών αντικειμένων. Πρόκειται για βλήματα ή εργαλεία που βγάζουν το μεδούλι από τα κόκκαλα ή κονιορτοποιούν φυτά; Μήπως ο σκοπός τους είναι συμβολικός ή καλλιτεχνικός; Συγκρούονται εικασίες επιστημόνων, που στο γήπεδο των υποθέσεων ντριμπλάρουν τη στρογγυλή θεά της περιέργειας.
[ εικαστικές εικασίες ]
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1 λέξη / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)
Ποίηση & ζωγραφική / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)
Σκούπα, κλειδιά, κερί: Samuel van Hoogstraten / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)
Χωρογραφίες: υπέρλογος / Γιώργος Χουλιάρας - Χάρτης (hartismag.gr)
