Θεόφιλος Χατζημιχαήλ: «Ο Κουταλιανός»



Ο Μιχάλης Γολιάθ περιεργάζεται το χρυσό κύπελλο. Γελοίο όνομα, λέει, αλλά αυτό γράφει το κύπελλο, επομένως δεν μπορεί να το αρνηθεί. Ενώ λέει ότι είναι γελοίο, το περήφανο χαμόγελο που σχηματίζεται ασυναίσθητα στο πρόσωπο του εκφράζει μια διαφορετική άποψη. Δεν έχει χρόνο να το περιεργαστεί περισσότερο. Φοράει την πολύχρωμη στολή του, και οδεύει προς την πλατεία. Με λίγη τύχη, η αστυνομία δεν θα έχει πάρει τις πλαστικές καρέκλες που έστησε. Μέσα σε μισή ώρα, δεν υπάρχει καμία τους ελεύθερη, και οι υπόλοιποι θεατές στέκονται όρθιοι. Μέσα στην επόμενη μισή ώρα, ο Μιχάλης σπάει τούβλα με το μέτωπο του, και σηκώνει μηχανάκια με το ένα χέρι. Σαράντα χρόνια πριν, θα του ήταν και πάλι δύσκολο. Τώρα, κάθε μυς του πελώριου σώματος του ανεβαίνει τον δικό του Γολγοθά. Την πρώτη του επίδειξη την έκανε λίγες μέρες αφού είχε κλείσει τα δεκαέξι, για ένα τσούρμο από στρατιώτες. Επαρχιώτες που κατά πάσα πιθανότητα δεν είχαν ούτε περάσει έξω από κινηματογράφο, εντυπωσιάστηκαν από το θέαμα, σφύρισαν και χειροκρότησαν. Όταν τελείωσε, τον αντάμειψαν με λίγα κέρματα. Εκείνος διαμαρτυρήθηκε, ο κόπος του άξιζε περισσότερο. Οι περισσότεροι στρατιώτες τον αγνόησαν, εκτός από έναν. Εκείνος έβγαλε το όπλο από τη ζώνη του, και πυροβόλησε ένα άδειο μπουκάλι που κειτόταν στο πεζοδρόμιο, ούτε μισό μέτρο μακριά από τον Μιχάλη. Κάθε χτύπος της καρδιάς του είναι πιο έντονος, ακούγεται όμοιος με τον εκκωφαντικό θόρυβο του μπουκαλιού που θρυμματίστηκε μόλις το διαπέρασε βίαια η σφαίρα. Ποτέ δεν ξέχασε αυτόν τον θόρυβο, του θύμιζε ότι ανάμεσα στον ίδιο και στους θεατές του, εκείνος δεν είχε την παραμικρή διαπραγματευτική εξουσία. Η σημερινή επίδειξη φτάνει στο τέλος της αίσια, με την καρδιά του να παραμένει άθραυστη. Η πλειοψηφία των θεατών φεύγουν χωρίς να νιώσουν την ανάγκη να παραδώσουν κανενός είδους αντίτιμο. Όσοι μένουν λίγο ακόμα, αφήνουν πολλά αναμενόμενα κέρματα, και το περιστασιακό χαρμόσυνο χαρτονόμισμα. Μόλις επιστρέφει στο διαμέρισμα, καταρρέει στο κρεβάτι, δεν του έχει απομείνει δύναμη να σταθεί όρθιος. Με το ένα χέρι καταμετρά τις απολαβές της επίδειξης, ενώ με το άλλο κρατάει σφιχτά το κύπελλο. Είναι τυχερός, δεν θα χρειαστεί να το δώσει στο ενεχυροδανειστήριο, όχι σήμερα. Μπορεί να το κρατήσει για λίγο ακόμα.