Οι Εφτά ιστορίες της άνοιξης του Νίκου Λυγγούρη είναι η δεύτερη συγγραφική του απόπειρα στον χώρο της πεζογραφίας. Πρόκειται για εφτά διηγήματα που το καθένα συνθέτει ένα αυτόνομο αφηγηματικό σύμπαν με διακριτά ειδολογικά, θεματικά και υφολογικά χαρακτηριστικά.
Το πρώτο αναφέρεται στην ιστορία ενός δραματικού έρωτα ανάμεσα στον αφηγητή και την ενδυματολόγο Φημονόη στο Βερολίνο. Το δεύτερο περιλαμβάνει τέσσερις επιστολές του ζωγράφου Κλοντ Λορέν προς τον Ρακίνα το 1674 και έχει τίτλο Λιμάνι κατά την Ανατολή του ήλιου από το ομότιτλο ζωγραφικό έργο του που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου. Το τρίτο με τίτλο Ασημένιος καθρέφτης νυχτερινού φωτός αναφέρεται στην περιπέτεια ενός Έλληνα φοιτητή που χάνει τη μνήμη του και την ξαναβρίσκει με τη βοήθεια φιλικών προσώπων, ενός μαγικού καθρέφτη και ενός Γερμανού βαρκάρη στο “νησί των Παγωνιών” στο Βερολίνο. Στο τέταρτο διήγημα με τον αινιγματικό τίτλο Χρυσοί ουρανοί, αντικείμενο αφήγησης είναι η ιστορία ενός Ρώσου μυστικιστή κατά τη δεκαετία του ’80 που, μετά από έναν διαψευσμένο έρωτα στο Βερολίνο, καταλήγει ιδιοφυής μαθηματικός στο πανεπιστήμιο της Πετρούπολης. Στο πέμπτο διήγημα με τίτλο Λεονάρντο Ντα Νοβάλις ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι και ο ποιητής Νοβάλις συναντιούνται με έναν παράδοξο τρόπο στη συζήτηση ενός Γερμανού καθηγητή Πανεπιστημίου φιλοσοφίας με τους φοιτητές του το 2014 στο Μόναχο. Στο έκτο διήγημα με τίτλο Το κορίτσι με την παπαρούνα ο αναγνώστης παρακολουθεί την επίσκεψη ενός Γερμανού ζωγράφου με τη γυναίκα του στην Αθήνα του 1904 εν μέσω αμφιβολιών για τον πρόσφατο γάμο του και απροσδόκητων συναντήσεων που σημαδεύουν αυτό το ταξίδι. Στο 7ο και τελευταίο διήγημα με τίτλο Το μαύρο τριαντάφυλλο ο αναγνώστης διαβάζει ένα γοητευτικό παραμύθι για τη συνάντηση ενός μαύρου τριαντάφυλλου με τον Χρόνο στις όχθες του Ευφράτη.
Όπως προκύπτει και από τις παραπάνω σύντομες αναφορές, οι υποθέσεις των περισσοτέρων ιστοριών διαδραματίζονται στην Γερμανία (Βερολίνο ή Μόναχο), χώρα διαμονής του συγγραφέα, και στην Ελλάδα, χώρα καταγωγής του, με εξαίρεση το επιστολικό διήγημα και το παραμύθι. Επίσης με εξαίρεση το επιστολικό διήγημα και Το κορίτσι με την παπαρούνα οι άλλες ιστορίες αναφέρονται στον σύγχρονο κόσμο από τη δεκαετία του ’80 μέχρι και σήμερα.
Κάθε διήγημα χωρίζεται σε επιμέρους κεφάλαια με αντίστοιχους τίτλους και η αφήγηση είναι συνήθως γραμμική με εγκιβωτισμούς παρένθετων διηγήσεων, συχνά πρωτοπρόσωπων, ή επιμέρους ιστοριών που αναπτύσσονται παράλληλα ή εντός της βασικής ιστορίας και φωτίζουν πλευρές των προσώπων ή εξηγούν σχέσεις και επιλογές τους. Η ροή της αφήγησης είναι κινηματογραφική, αφού η εστίαση σαν κάμερα πλησιάζει ή απομακρύνεται από τα πρόσωπα και τα γεγονότα κατά περίπτωσιν, και αξιοποιείται ο διάλογος, ως τρόπος αφήγησης, που επιμερίζει σε σκηνές και ενισχύει την δραματική ένταση. Ακόμη, η αφήγηση εμπεριέχει αφενός σαφή επισήμανση του χρόνου και της διαδοχής του, αφετέρου η κίνηση των προσώπων και η περιγραφή των χώρων οργανώνεται με σκηνογραφική πληρότητα. Οι εξωτερικοί χώροι, δηλαδή ιστορικοί δρόμοι πόλεων, δημόσια πάρκα, λίμνες, ποτάμια, φυσικά τοπία εξαιρετικής ομορφιάς εν μέσω άνοιξης, αρχιτεκτονικά κτίσματα ιστορικού χαρακτήρα ή ιδιαίτερης αισθητικής αξίας, περιγράφονται με ενάργεια και λυρική διάθεση. Αντίστοιχα οι εσωτερικοί χώροι, διαμερίσματα, δωμάτια, γραφεία ή χώροι συνάντησης και ψυχαγωγίας περιγράφονται με ακριβείς και λεπτομερείς αναφορές σε έπιπλα και αντικείμενα με ειδικό καλλιτεχνικό αλλά και συμβολικό χαρακτήρα, όπως μαγικοί καθρέφτες, κηροπήγια, βιβλία, κουτιά, υφάσματα, ιδιόμορφες διακοσμητικές κατασκευές, πολύτιμες πέτρες, υποβάλλοντας μια ανάλογη κάθε φορά περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
Εντός αυτών των χώρων κινούνται τα πρόσωπα, οι χαρακτήρες των ιστοριών, πρωτεύοντες ή δευτερεύοντες. Κάποιοι από αυτούς είναι επινοημένοι μέσω της μυθοπλαστικής διαδικασίας ή ενδεχομένως οικεία προς τον συγγραφέα πρόσωπα, και άλλοι είναι ιστορικά πρόσωπα και ο τρόπος συνάντησής τους συχνά στην ίδια αφήγηση είναι αριστοτεχνικός. Συνήθως είναι άνθρωποι ευάλωτοι ψυχολογικά, επιστήμονες ή καλλιτέχνες, σε κάθε περίπτωση πνευματώδεις και φιλότεχνοι, με ανησυχίες φιλοσοφικού ή και μεταφυσικού χαρακτήρα, προσηλωμένοι με πάθος σε ό,τι υπηρετούν ή αγαπούν. Δεν είναι τόσο οι ίδιοι όσο οι συναντήσεις τους που πρωταγωνιστούν και υποκινούν τη δράση ως πυρήνες της πλοκής και της εξέλιξης της υπόθεσης.
Αυτό, όμως, που σε συνδυασμό με τα παραπάνω προσδίδει ένα ιδιαίτερο στίγμα στην αφήγηση των συγκεκριμένων ιστοριών είναι η πλαισίωσή της με πληροφορίες που ο συγγραφέας αντλεί από την Ιστορία, τις Τέχνες, κυρίως μουσική, ζωγραφική, ποίηση, αρχιτεκτονική, από τις Θετικές Επιστήμες, από τη θρησκευτική και πολιτική Φιλοσοφία διαφορετικών εποχών, τη μυθολογία, κυρίως την αρχαία ελληνική, από την Ψυχανάλυση, από τη θρησκεία και τη Θεοσοφία, από την αλχημεία, αλλά και την προσωπική μνήμη των ηρώων του. Συχνά μάλιστα στη ροή της αφήγησης ενσωματώνονται αυτούσιες φράσεις ή χωρία ποιητών, λογοτεχνών ή φιλοσόφων, κείμενα εντός των κειμένων, που σαν βότσαλα σε υδάτινη επιφάνεια δημιουργούν ομόκεντρους κύκλους υπόρρητων υπαινιγμών και συμβολισμών. Όλο αυτό το υλικό, που πλαισιώνει είτε τη βασική είτε τις επιμέρους ιστορίες, μυεί τον αναγνώστη σε παράλληλους κόσμους εντός
των οποίων αναπτύσσονται τα θεματικά μοτίβα των ιστοριών.
Έτσι στις ιστορίες της άνοιξης το μοτίβο του φωτός, κυρίαρχο, ανιχνεύεται έμμεσα ή άμεσα με ποικίλους υπαινικτικούς ή εμφανείς τρόπους και μορφές. Άμεσα ως απολλώνεια μοίρα, ως ζωγραφικό ηλιακό φως, ως φλόγα σε ομιλούντα καθρέφτη, ως κατοπτρικό φως στη σκοτεινή νορβηγική κωμόπολη, ως εμμονικό φως του Ακενατόν και του Λεονάρντο ντα Βίντσι, ως μουσική ή ως ουράνια σοφία των αριθμών. Άμεσα ως κοσμική ύλη, άτομο μαζί και κυματισμός, ως Βόρειο Σέλας του Βορρά, ως μεταμορφωτική ηλιοφάνεια στο πάρκο των παγωνιών του Βερολίνου ή ως εκτυφλωτικός ήλιος στην Ακρόπολης των Αθηνών. Σε ένα δεύτερο επίπεδο ως γενεσιουργός δύναμη της ζωής, ενορατική εσωτερική φλόγα της νόησης και της ψυχής, μνήμη και αλήθεια. Απέναντί του το μοτίβο του σκότους και της σκιάς, ως βάρος της ανθρώπινης ύπαρξης, ως διάψευση, απόγνωση, φόβος κι ενοχή, πόνος και πένθος, λήθη, εκούσια ή ακούσια άρνηση της ζωής. Κι ανάμεσά τους ο έρωτας κι ο θάνατος, η σοφία και η πλάνη, το κοσμικό και το απόκοσμο, η ζωή και το όνειρο. Καταλύτης όλων ο χρόνος ως όριο ύπαρξης και ως αλληγορία.
Η ανάπτυξη αυτών των μοτίβων ουσιαστικά αναδεικνύει τις κύριες θεματικές των ιστοριών, με προεκτάσεις φιλοσοφικού, ψυχολογικού, ιστορικού χαρακτήρα. Διαμορφώνεται ένας αφηγηματικός καμβάς εντός του οποίου ο αναγνώστης, παράλληλα με την διερεύνηση στο πεδίο του ψυχολογικού υποστρώματος και των σχέσεων των ηρώων, γίνεται κοινωνός μιας «ποιητικής» μυθολογίας που ως κιβωτός διασώζει με τη μορφή πολύτιμων ψηφίδων ήχους και γραφές του ανθρώπινου πολιτισμού. Και, το σημαντικότερο, ιχνηλατεί ερωτήματα γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη και τη σχέση της με το οικείο και το ανοίκειο, το υλικό και το άυλο, το ορατό και το αόρατο, με τον κόσμο και με τον χρόνο. Με κάθε σκιά που βαραίνει, με κάθε φλόγα που καίει και μεταμορφώνει ως πεπρωμένο την ανθρώπινη ζωή.
