Μιχαήλ Μήτρας: Ραδιοφωνικός παραγωγός - διασώστης φωνών

Υπήρ­ξε ένας από εκεί­νους που συ­νέ­χι­σαν και ανα­νέ­ω­σαν τις λο­γο­τε­χνι­κές εκ­πο­μπές του ρα­διο­φώ­νου, εί­κο­σι χρό­νια με­τά τον Ντί­μη Απο­στο­λό­που­λο (1909-1962). Όποιοι/ες πα­ρου­σί­α­σαν στοι­χειω­δώς αξιό­λο­γο έρ­γο στις τέ­χνες και τα γράμ­μα­τα ή εί­χαν κά­ποιο γε­νι­κό­τε­ρου εν­δια­φέ­ρο­ντος στοι­χείο να κα­τα­θέ­σουν, μί­λη­σαν στο μι­κρό­φω­νο των εκ­πο­μπών του. Την σχε­δόν ει­κο­σα­ε­τή δρα­στη­ριό­τη­τά του στα στού­ντιο της ΕΡΤ (1980-2000) ήταν πα­ρα­γω­γός πολ­λών σει­ρών με ευ­ρη­μα­τι­κούς τί­τλους όπως «Τε­λε­τές προ­ε­τοι­μα­σί­ας», «Κα­λει­δο­σκό­πιο», «Ανω­νύ­μου του Έλ­λη­νος».
Επει­δή μ’ εν­δια­φέ­ρει και θέ­λω να μά­θω με ποια εξάρ­τυ­ση προ­σήλ­θε στον πνευ­μα­τι­κό στί­βο ο Μι­χα­ήλ Μή­τρας, απέ­σπα­σα τις απα­ντή­σεις του στα σχε­τι­κά ερω­τή­μα­τα που του έθε­σαν οι συ­ντε­λε­στές της εκ­πο­μπής «Νε­ό­τε­ροι πε­ζο­γρά­φοι» Γιάν­νης Κο­ντός και Κώ­στας Πα­πα­γε­ωρ­γί­ου (Α΄ Πρό­γραμ­μα 27-5-1986).

Πριν από τα βιο­γρα­φι­κά πες μας για­τί στα βι­βλία σου βά­ζεις Μι­χα­ήλ και όχι Μι­χά­λης;

Στην αρ­χή δεν το έκα­να πο­λύ συ­νει­δη­το­ποι­η­μέ­να. Αρ­γό­τε­ρα όμως κα­τά­λα­βα αυ­τή τη δια­φο­ρο­ποί­η­ση. Ο άν­θρω­πος που γρά­φει τα βι­βλία κι αυ­τός που ζει μια κα­θη­με­ρι­νή ζωή εί­ναι λί­γο δια­φο­ρε­τι­κά πράγ­μα­τα. Το ένα λοι­πόν Μι­χα­ήλ και το άλ­λο Μι­χά­λης, οι δύο δια­φο­ρε­τι­κές μου ιδιό­τη­τες.

Πού γεν­νή­θη­κες και ποια ήταν τα πρώ­τα σου δια­βά­σμα­τα;

Γεν­νή­θη­κα στον Βό­λο, με­τά πή­γα­με στην Κα­βά­λα όπου με­τα­τέ­θη­κε ο πα­τέ­ρας μου και κα­τα­λή­ξα­με στη Θεσ­σα­λο­νί­κη. Το πρώ­το εξω­σχο­λι­κό βι­βλίο που έπε­σε στα χέ­ρια μου ήταν του Ιου­λί­ου Βερν, δώ­ρο του πα­τέ­ρα κά­ποια Χρι­στού­γεν­να. Στο Γυ­μνά­σιο διά­βα­σα Λου­ντέ­μη, Κα­ζαν­τζά­κη , Μυ­ρι­βή­λη και Κα­ρα­γά­τση που ήταν για εμάς λί­γο τολ­μη­ρός. Ήμουν κα­κός μα­θη­τής, εί­χα όμως μια κλί­ση στην έκ­θε­ση, αλ­λά μό­νι­μα οι κα­θη­γη­τές θε­ω­ρού­σαν ότι ήμουν εκτός θέ­μα­τος. Αυ­τό βγή­κε αρ­γό­τε­ρα στη δου­λειά μου, δη­λα­δή το εκτός θέ­μα­τος.

Η ζωή σου στη Θεσ­σα­λο­νί­κη πό­σο σε επη­ρέ­α­σε;

Εκεί έζη­σα από το 1964 μέ­χρι το 1967 σε μια Πα­νε­πι­στη­μιού­πο­λη που έχει σφρα­γί­σει τη γε­νιά μου. Αρ­χί­ζω δια­βά­σμα­τα που οδή­γη­σαν στις κα­το­πι­νές μου επι­λο­γές. Με­τά την «Τρι­λο­γία» του Βα­σι­λι­κού πέ­φτω πά­νω στον Πεν­τζί­κη που ήταν από τό­τε μια πα­ρου­σία στην πό­λη. Το έρ­γο του ήταν πραγ­μα­τι­κό σοκ, αν και εί­χα μια επι­φύ­λα­ξη στη θρη­σκευ­τι­κή του πλευ­ρά. Αυ­τό που έχει κά­νει στη φόρ­μα και τη δο­μή των κει­μέ­νων εί­ναι ση­μα­ντι­κό και αξε­πέ­ρα­στο στην ελ­λη­νι­κή λο­γο­τε­χνία. Θα προ­σθέ­σω και τον Χει­μω­νά που από την αρ­χή μου άρε­σε πά­ρα πο­λύ.

Υπάρ­χουν τέσ­σε­ρις συ­νι­στώ­σες της δια­μόρ­φω­σής σου: Θεσ­σα­λο­νί­κη, Πεν­τζί­κης, Βα­σι­λι­κός, Χει­μω­νάς. Αυ­τές τις συ­μπλέ­κεις, τις συν­θέ­τεις ενώ πε­ριέ­χουν ανο­μοιο­γε­νή στοι­χεία. Πώς γί­νε­ται αυ­τό;

Πέ­ρα­σα μια πε­ρί­ο­δο σιω­πής και αδρά­νειας τρία τέσ­σε­ρα χρό­νια με­τά το Γυ­μνά­σιο. Δια­βά­ζω χω­ρίς να γρά­φω. Οι τρεις αυ­τοί συγ­γρα­φείς που δεν πει­θαρ­χούν στους κα­νό­νες της κλα­σι­κής αφή­γη­σης μου δί­νουν την ιδέα της έξω­θεν μαρ­τυ­ρί­ας, της υπε­ρά­σπι­σης απέ­ξω πραγ­μά­των που εί­χα υπο­πτευ­θεί και ήθε­λα να γρά­ψω. Κα­τά­λα­βα ότι μπο­ρού­σα να δο­κι­μά­σω τον εαυ­τό μου σε άλ­λους τρό­πους, να βρω μια έκ­φρα­ση σε αρ­μο­νία με την προ­σω­πι­κή αι­σθη­τι­κή μου αντί­λη­ψη.

Τα πρώ­τα σου γρα­ψί­μα­τα και οι δη­μο­σιεύ­σεις;

Πα­ράλ­λη­λα με τα δια­βά­σμα­τα άρ­χι­σα να γρά­φω και να με εν­δια­φέ­ρει η καλ­λι­τε­χνι­κή έκ­φρα­ση μέ­σα από τη λο­γο­τε­χνία. Εκεί­να τα γρα­ψί­μα­τα στε­γά­στη­καν αρ­γό­τε­ρα στη Φα­ντα­στι­κή νου­βέ­λα. Προ­δη­μο­σί­ευ­ση από το βι­βλίο αυ­τό πέ­ρα­σε το 1970 στο πε­ριο­δι­κό Αusblicke που εξέ­δι­δε στη Θεσ­σα­λο­νί­κη η Γερ­μα­νί­δα Χα­λε­νό­ρε Οξ.

Στο ηχο­γρα­φη­μέ­νο από­σπα­σμα ο Μι­χα­ήλ Μή­τρας μι­λά­ει για το πρώ­το του βι­βλίο Φα­ντα­στι­κή νου­βέ­λα (1972).
Φω­νο­θή­κη: Γιώρ­γος Ζε­βε­λά­κης
^{Συνεργάτης: Λάκης Δόλγερας}