Μιχαήλ Μήτρας: Ραδιοφωνικός παραγωγός - διασώστης φωνών

Υπήρξε ένας από εκείνους που συνέχισαν και ανανέωσαν τις λογοτεχνικές εκπομπές του ραδιοφώνου, είκοσι χρόνια μετά τον Ντίμη Αποστολόπουλο (1909-1962). Όποιοι/ες παρουσίασαν στοιχειωδώς αξιόλογο έργο στις τέχνες και τα γράμματα ή είχαν κάποιο γενικότερου ενδιαφέροντος στοιχείο να καταθέσουν, μίλησαν στο μικρόφωνο των εκπομπών του. Την σχεδόν εικοσαετή δραστηριότητά του στα στούντιο της ΕΡΤ (1980-2000) ήταν παραγωγός πολλών σειρών με ευρηματικούς τίτλους όπως «Τελετές προετοιμασίας», «Καλειδοσκόπιο», «Ανωνύμου του Έλληνος».
Επειδή μ’ ενδιαφέρει και θέλω να μάθω με ποια εξάρτυση προσήλθε στον πνευματικό στίβο ο Μιχαήλ Μήτρας, απέσπασα τις απαντήσεις του στα σχετικά ερωτήματα που του έθεσαν οι συντελεστές της εκπομπής «Νεότεροι πεζογράφοι» Γιάννης Κοντός και Κώστας Παπαγεωργίου (Α΄ Πρόγραμμα 27-5-1986).

Πριν από τα βιογραφικά πες μας γιατί στα βιβλία σου βάζεις Μιχαήλ και όχι Μιχάλης;

Στην αρχή δεν το έκανα πολύ συνειδητοποιημένα. Αργότερα όμως κατάλαβα αυτή τη διαφοροποίηση. Ο άνθρωπος που γράφει τα βιβλία κι αυτός που ζει μια καθημερινή ζωή είναι λίγο διαφορετικά πράγματα. Το ένα λοιπόν Μιχαήλ και το άλλο Μιχάλης, οι δύο διαφορετικές μου ιδιότητες.

Πού γεννήθηκες και ποια ήταν τα πρώτα σου διαβάσματα;

Γεννήθηκα στον Βόλο, μετά πήγαμε στην Καβάλα όπου μετατέθηκε ο πατέρας μου και καταλήξαμε στη Θεσσαλονίκη. Το πρώτο εξωσχολικό βιβλίο που έπεσε στα χέρια μου ήταν του Ιουλίου Βερν, δώρο του πατέρα κάποια Χριστούγεννα. Στο Γυμνάσιο διάβασα Λουντέμη, Καζαντζάκη , Μυριβήλη και Καραγάτση που ήταν για εμάς λίγο τολμηρός. Ήμουν κακός μαθητής, είχα όμως μια κλίση στην έκθεση, αλλά μόνιμα οι καθηγητές θεωρούσαν ότι ήμουν εκτός θέματος. Αυτό βγήκε αργότερα στη δουλειά μου, δηλαδή το εκτός θέματος.

Η ζωή σου στη Θεσσαλονίκη πόσο σε επηρέασε;

Εκεί έζησα από το 1964 μέχρι το 1967 σε μια Πανεπιστημιούπολη που έχει σφραγίσει τη γενιά μου. Αρχίζω διαβάσματα που οδήγησαν στις κατοπινές μου επιλογές. Μετά την «Τριλογία» του Βασιλικού πέφτω πάνω στον Πεντζίκη που ήταν από τότε μια παρουσία στην πόλη. Το έργο του ήταν πραγματικό σοκ, αν και είχα μια επιφύλαξη στη θρησκευτική του πλευρά. Αυτό που έχει κάνει στη φόρμα και τη δομή των κειμένων είναι σημαντικό και αξεπέραστο στην ελληνική λογοτεχνία. Θα προσθέσω και τον Χειμωνά που από την αρχή μου άρεσε πάρα πολύ.

Υπάρχουν τέσσερις συνιστώσες της διαμόρφωσής σου: Θεσσαλονίκη, Πεντζίκης, Βασιλικός, Χειμωνάς. Αυτές τις συμπλέκεις, τις συνθέτεις ενώ περιέχουν ανομοιογενή στοιχεία. Πώς γίνεται αυτό;

Πέρασα μια περίοδο σιωπής και αδράνειας τρία τέσσερα χρόνια μετά το Γυμνάσιο. Διαβάζω χωρίς να γράφω. Οι τρεις αυτοί συγγραφείς που δεν πειθαρχούν στους κανόνες της κλασικής αφήγησης μου δίνουν την ιδέα της έξωθεν μαρτυρίας, της υπεράσπισης απέξω πραγμάτων που είχα υποπτευθεί και ήθελα να γράψω. Κατάλαβα ότι μπορούσα να δοκιμάσω τον εαυτό μου σε άλλους τρόπους, να βρω μια έκφραση σε αρμονία με την προσωπική αισθητική μου αντίληψη.

Τα πρώτα σου γραψίματα και οι δημοσιεύσεις;

Παράλληλα με τα διαβάσματα άρχισα να γράφω και να με ενδιαφέρει η καλλιτεχνική έκφραση μέσα από τη λογοτεχνία. Εκείνα τα γραψίματα στεγάστηκαν αργότερα στη Φανταστική νουβέλα. Προδημοσίευση από το βιβλίο αυτό πέρασε το 1970 στο περιοδικό Αusblicke που εξέδιδε στη Θεσσαλονίκη η Γερμανίδα Χαλενόρε Οξ.

Στο ηχογραφημένο απόσπασμα ο Μιχαήλ Μήτρας μιλάει για το πρώτο του βιβλίο Φανταστική νουβέλα (1972).
Φωνοθήκη: Γιώργος Ζεβελάκης
^{Συνεργάτης: Λάκης Δόλγερας}