Μετά τον φυσικό θάνατο του ανθρώπου, τα βιβλία του μένουν να μεταλαμπαδεύουν την αισθητική γλώσσα του στους επόμενους αναγνώστες. Ως εκ τούτου, τίποτε δεν εξαντλείται σε έναν θάνατο, πόσο μάλλον όταν το θέμα του τελευταίου έχει ενεργοποιήσει εν ζωή τον ποιητή σε έλλαμψη, να αναλύει πέραν των ζωικών ενστίκτων το ένστικτο του θανάτου, για να το μετουσιώσει σε γλώσσα, συγκεκριμένη λέξη, σημείο.
Ο ποιητής Μιχαήλ Μήτρας, φίλος του Νάνου Βαλαωρίτη και ενεργό μέλος της ομάδας Κοραή ―που συναντιόταν τακτικά τα Σάββατα, κάθε μεσημέρι, στην οδό Ναυαρίνου και Ιπποκράτους γωνία― ήταν ένας ποιητής που σκεφτόταν τους γύρω του, μοίραζε φωτοτυπίες ―πολλές φορές, για δεύτερη φορά― επάνω σε θέματα γλώσσας και ποίησης, ώστε να προκαλέσει μία συζήτηση, την οποία τροφοδοτούσε με οξυδερκή σχόλια.
Μονίμως στα μαύρα, με μια ματιά που σε κοίταζε πραγματικά, ο Μιχαήλ Μήτρας υπήρξε ένας ποιητής της ελληνικής αβάν γκαρντ ποίησης, σύμφωνα και με τη μελέτη - ανθολογία του Νάνου Βαλαωρίτη και του Θανάση Μασκαλέρη (Talisman House Pubilshers, 2003) για την ελληνική ποίηση.
Ειδικότερα, δεν έγραφε για να δώσει ένα μήνυμα, αλλά έκρινε πως η ποιητική γλώσσα είναι από μόνη της το μήνυμα και, άρα, δεν χρειάζεται να το δημιουργήσει. Εξάλλου, η αισθητικοποίηση της ελλειπτικής φόρμας, όπου η μία λέξη μπορεί και να επαναλαμβάνεται, να γίνεται ποιητικό σώμα εν δοκιμή, υποδηλώνει την ανάγκη του Μιχαήλ Μήτρα να εστιάσει στο μικρό κύτταρο – σύμβολο των εν δυνάμει μεταμορφώσεών του.
Είναι ενίοτε ριψοκίνδυνο να συνδέουμε ποιητές και σχολές. Από την άλλη, η ανάγνωση των κειμένων και των ποιημάτων του Μιχαήλ Μήτρα φέρνουν στο νου την Γερτρούδη Στάιν και τα Τρυφερά κουμπιά (μτφρ. Ελ. Αρσενίου, εκδ. Τυπωθήτω 2008). Και σε αυτήν την ποιήτρια – συγγραφέα διαπιστώνεται ότι το αφαιρετικό ύφος εκφράζει μια αλήθεια πέραν του ιδανικού, γεγονός που διαφαίνεται και στα γραπτά του Μιχαήλ Μήτρα.
Έχοντας την τύχη να γνωρίσω και τον Νάνο Βαλαωρίτη και τον Μιχαήλ Μήτρα στην ομάδα του Κοραή, αυτό που θυμάμαι είναι οι παύσεις στις συζητήσεις, οι σιωπές που γεννούσαν ποιητικές διαφωνίες ή συμφωνίες και ο κοινός άξονας αντιμετώπισης της ζωής μέσα από την ποίηση και τα έργα της. Ο Μιχαήλ Μήτρας υπήρξε ο φίλος που νοιαζόταν τους φίλους του, τηλεφωνούσε τακτικά και, όταν του τηλεφωνούσαν, απαντούσε πάντα μετά τον τηλεφωνητή. Ήταν η φωνή που περίμενες, στην άλλη άκρη της γραμμής, να επιβεβαιώσει την παρουσία της. Ο ποιητής ερχόταν, κατά κάποιον τρόπο, δεν συναινούσε στο απευθείας αλλά διεκδικούσε το χρόνο του στην από μηχανής παρουσία του.
Συλλογιζόμενη τα χρόνια που πέρασαν και σφράγισαν επικοινωνίες αμετάκλητα, νιώθω πως συνομιλώ ακόμη με τους ποιητές που έχω γνωρίσει και μοιραστεί την αλήθεια τους. Ο Μιχαήλ Μήτρας ήταν ένας ποιητής που μνημόνευε τη Νατάσα Χατζιδάκι, θαύμαζε το ποιητικό της έργο και έδινε κίνητρα να τη μελετήσεις για να βρει τη θέση που της αξίζει στην ελληνική ποίηση. Πράγματι, το όνομα της ποιήτριας Νατάσας Χατζιδάκι δεν είναι από εκείνα που πρώτα έρχονται στο μυαλό πολλών κι ας είναι η Άδηλος αναπνοή (Ύψιλον/βιβλία 2008) μια φανερή κατάθεση ψυχής.
Η έκθεση με τα ποιήματα-εικόνες του Μιχαήλ Μήτρα είναι μια αφορμή να ενσκήψουμε στα γραπτά δημιουργήματα - ενεργήματα του ποιητή για να ξεκλειδώσουμε τον εαυτό μας από την παρέμβαση της λογικής συνεκδοχής και να εξετάσουμε την αφαιρετικότητα ως νοηματική γλώσσα παγκοσμίου χαρακτήρα. Κι αν ο Μιχαήλ Μήτρας έγραφε ως ένας ποιητής του κόσμου, μέσα στην έμπνευση της στιγμής που προϋπόθετε καθημερινό πότισμα των εμμονών του;
Όταν η εμμονή είναι η ποίηση αδιαπραγμάτευτη, καθαρή, δίχως αφηγηματικές προεκτάσεις απαραίτητα, η ενδελέχεια διαφέρει από την εμπειρία καθαυτή. Το κόκκινο ή η μία λέξη τη φορά εκκινούν ένα ποίημα που δεν έχει σκοπό την ολοκλήρωση αλλά την τελική του κατάσταση, να μείνει στον Ενεστώτα της γραφής ως έργο υπό αναίρεση, εξέταση, δοκιμή.
Ο Μιχαήλ Μήτρας έβλεπε τον εαυτό του μέσα στην ποίηση, ως έναν συνδημιουργό από τους υπόλοιπους και ήταν συγκινητικό να βλέπεις ότι σε πίστευε, τροφοδοτούσε και τη δική σου ανάγκη να γράφεις και να δοκιμάζεσαι.
