Σταθμός Νέα Ελβετία
Λέγεται ότι η ονομασία οφείλεται στον Γιώργο Ιωάννου και το εμβληματικό του έργο Η πρωτεύουσα των προσφύγων, Κέδρος 1984 (όχι των προσφυγών). Δόθηκε για να τιμηθούν οι χαμένες πατρίδες της Λοζάνης, της Ζιρίχης και του Μοντρέ. Αν και η ανταλλαγή αυτών των πληθυσμών δεν συνοδεύτηκε από ανταλλαγή περιουσιών, ο πόνος της προσφυγιάς δεν έχει απαλυνθεί ούτε από τους γόνους της τρίτης γενιάς που βλέπουν τα χαρτοφυλάκια των παππούδων να μειώνονται δραματικά και τα χιόνια να λιώνουν ερήμην τους στα ξεπουλημένα πατρογονικά σαλέ. Βέβαια είναι σε καλύτερη μοίρα από Πόντιους, Μικρασιάτες και Σταμπουλούδες που ψάχνουν ομόλογα και μετοχές στην Τράπεζα της Ανατολής, θύματα του fishing της κάθε Fusun Tumsavas και άλλων απατεώνων του διαδίκτυου. Ποτέ όμως τα πάθη του άλλου δεν παρηγορούν το δικό σου μαράζι.
Σταθμός Βούλγαρη
Αρχικά είχε αποφασιστεί να δοθεί η ονομασία «Βούλγαροι - Σφαγεία» προς τιμήν της ιστορικής γραμμής 31 του παρακμάζοντος ΟΑΣΘ που ένωνε χωρικά ―και όχι μόνο― τα άκρα της πόλης. Μέχρι που κάποιοι θυμήθηκαν τι έγραφε ο Μπαμπινιώτης στο λεξικό του για τους Βούλγαρους και ορθώς είπαν να τους λείπει βύσσινο. Κανείς δεν έχει όρεξη να τον τρέχουν στα ασφαλιστικά ανήμερα των εγκαινίων. Στη βιασύνη, ο σταθμός πήρε το όνομα ενός φαύλου Υδραίου πρωθυπουργού της εποχής του Όθωνα που ανάθεμα αν ήξερε που έπεφτε η Θεσσαλονίκη.
Σταθμός 25ης Μαρτίου
Για να λέμε τα πράγματα με τ` όνομά τους, η επανάσταση του '21 άφησε αδιάφορη τη Θεσσαλονίκη. Εμμανουήλ Παππάς και Καπετάν Χάψας σήκωσαν το μπαϊράκι τους στο πρώτο πόδι της Χαλκιδικής (τίποτε πιο κοντινό δεν μαρτυρείται) και πετσοκόφτηκαν από τους Τούρκους όσο η ανταρσία τους ήταν επιπέδου ελεύθερου κάμπινγκ στο Μάλτεπε (η σημερινή Καλλιθέα). Εξίσου αλήθεια είναι ότι και το μετρό δεν είχε καμιά δουλειά να ασχοληθεί με το '21. Η πόλη ―να τα λέμε κι αυτά― μέσο σταθερής τροχιάς είχε ήδη επί τουρκοκρατίας και δεν χρειαζόταν την απελευθέρωση για να το αποκτήσει (όπως ας πούμε η Αθήνα). Μην πιάσουμε τώρα ποιος και πότε ξήλωσε το τραμ και χαλάσουμε τις καρδιές μας χρονιάρες μέρες. Με τούτα και με κείνα, η 25η Μαρτίου παρέμεινε καθ' ημάς μια ήσσονος σημασίας αργία που, το πολύ, να δώσει ένα σκάρτο τριήμερο. Αντίθετα η 26η και η 28η Οκτωβρίου μας χαρίζουν τα άνετά μας τα πενθήμερα (τουλάχιστον) και τους υπέρλαμπρους τους εορτασμούς μας (πάντα). Κάλλιστα θα μπορούσε να δοθεί σ' αυτές ο συγκεκριμένος σταθμός.
Σταθμός Γεωργίου (χαμένος)
Η περιοχή Γεωργίου βρίσκεται στη μέση των παλαιών Εξοχών. Οι κεντρώοι κάτοικοί της δεν απέκτησαν στάση, συνθλιμμένοι ανάμεσα στις επαναστατικές ιδεοληψίες της Μαρτίου και τη θεουσική Ανάληψη. Η ήττα είναι οριστική.
Σταθμός Ανάληψη
Κλασική περίπτωση ευφημισμού, κατά την οποία η κατάβαση στα έγκατα της γης αποδόθηκε ως ανάληψη στους ουρανούς. Όλ@ έχουμε ανάγκη από το παραμύθι μας. Το δικό μου πάει αλλού. Ξεκινά με την παραδοχή (θέλω πάντα να είμαι τεκμηριωμένος) ότι η τοποθεσία του σταθμού δεν έχει πλέον καμιά σχέση με την εκκλησία της Όλγας. Αντιθέτως, είναι δίπλα στο Αφροδισίων. Τι πιο λογικό από το να τον πούμε «Σταθμός Ερωτική Πόλη»; Να 'ρχονται και οι τουρίστες από την πρωτεύουσα και να ξέρουν που να την βρουν.
Σταθμός Φλέμινγκ
Για τους ηρωικούς και ανιδιοτελείς βετεράνους των πρόσφατων μακεδονικών αγώνων, η απόδοση τιμής στον Φλέμινγκ και από μετρό και από ΟΑΣΘ θεωρήθηκε ακατανόητη εμμονή σε ένα όνομα που εν πάση περιπτώσει δεν αποδεικνύει την ελληνικότητα της Μακεδονίας. «Αν θέλουμε να τιμήσουμε γιατρούς, γιατί όχι τον Σιμπιλίδη ή έστω τον Κιλτίδη» λέγαν μπας και στην αναμπουμπούλα τσιμπήσουν στη μεριά τους κάποιο ακραίο ποντιακό σωματείο. Από κοντά, ουκ ολίγοι αντιεμβολιαστές και εν γένει ψεκασμένοι κυκλοφορούσαν τη φήμη ότι «όπως πάμε, θα κάνουν στάση και τον Μπουρλά της Pfizer». Απέναντι σε όλους αυτούς στάθηκε με συνέπεια το πατριωτικό ΠΑΣΟΚ. Είχε τους δικούς του λόγους.
Σταθμός Ευκλείδης
Επί διοικήσεως Γιάννη Μυλόπουλου, στις καλές εποχές δηλαδή, ο σταθμός επρόκειτο να ονομαστεί «Τσακαλώτος». Η επιλογή ήταν ευφυής και συμπεριληπτική. Η απόδοση τιμής στον συριζαίο υπουργό συναντούσε την καταρχήν αποδοχή, καθώς ήταν ο μόνος ανοιχτά παοκτσής εκείνης της κυβέρνησης. Συγχρόνως, έκλεινε το μάτι στους θεσμούς που χρηματοδοτούσαν το έργο, αναδεικνύοντας το κατεξοχήν ρεάλ πρόσωπο της ημεδαπής αριστεράς. Ούτε οι δεξιοί, όμως, μπορούσαν να αντιδράσουν σε μια ονοματοδοσία που, στην τελική, παρέπεμπε στον νικηφόρο στρατηγό του εμφυλίου. Έτσι, ακόμη κι όταν τέλειωσαν οι καλές εποχές, η τελική απόφαση του Ταχιάου βασίστηκε σε παρόμοιο σκεπτικό.
Σταθμός Παπάφη
κι όπως μακραίνει του ορφανοτροφείου η μπάντα …
Δ. ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ
Θυμόμαστε ότι ο Παναγιώτατος ως Πρόεδρος του Ορφανοτροφείου αντιδρούσε λυσσαλέα σε κάθε σκέψη διέλευσης του μετρό κάτω από την αυλή του Παπάφειου. Συναίνεσε όταν βεβαιώθηκε ότι ο μετροπόντικας δεν θα φέρει στο φως τεκμήρια της κακοποίησης αθώων παιδιών από παπάδες και φύλακες. Η πόλη, βλέπετε, δεν κρύβει κάτω από τη γη της μόνο αρχαίους δρόμους και ξερά ρέματα. Όλα δέσαν μόλις η ανεξάρτητη ελληνική δικαιοσύνη έβαλε στο αρχείο τις καταγγελίες για την ελληνική Mala Education (Pedro Almodovar, 2004). Κερασάκι στην τούρτα, η επιδίκαση χοντρών αποζημιώσεων για τα λίγα τετραγωνικά που απαλλοτριώθηκαν. Ο σταθμός θα μπορούσε να ονομαστεί «Μελιτεύς» (που θα πει Μαλτέζος) από τον τόπο που μεγαλούργησε ο Παπάφης μήπως και αποσυνδεθεί το όνομά του από το άγος του φερώνυμου ιδρύματος. Ό,τι κι αν γίνει όμως οι φωνές των βασανισμένων αγοριών θα ακούγονται πάντα πιο δυνατά από το σφύριγμα του συρμού.
Σταθμός Πανεπιστήμιο / Σταθμός Σιντριβάνι
Οι μπούμερς της δεκαετίας του '80 νομίσαν ότι η τρύπα του Κούβελα ήταν ένα κακόγουστο αστείο. Λάθος μεγάλο. Εκείνη την εποχή οι πιο σκοτεινές φατρίες της πόλης συγκρούστηκαν μέχρις εσχάτων για τον έλεγχο των υπόγειων στοών. Το ίδιο έγινε και σε άλλες ιστορικές ευρωπαϊκές πόλεις ― τα έλεγε ο Ουμπέρτο Έκο (σΤο εκκρεμές του Φουκώ), αλλά ποιος τον άκουγε. Από τη μια, λοιπόν, τρυπούσε ο (ξέρετε ποιος) Σωτήρης και η δεξιά, τάχα με λεφτά του FM101, και από την άλλη ο πασόκος τότε (ξέρετε ποιος) Στέλιος. Αμφότεροι πάντα συνοδοιπόροι στις ζωές και τους σωτήρες. Οριζόντια ο ένας δήθεν για να ανοίξει τη σήραγγα του μετρό, καθέτως ο άλλος δήθεν για να φτιάξει αγωγό αποχέτευσης η πτωχευμένη κοινοπραξία ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ (που τη θυμήθηκα …). Κανείς δεν ξέρει γιατί ξοδεύτηκαν τόσα λεφτά στο υπέδαφος της πόλης, κανείς δεν έμαθε την έκβαση της μάχης, κανείς δεν γνωρίζει ποιος ελέγχει τις στοές και ποιον ελέγχουν αυτές. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι εν τέλει κατασκευάστηκαν δύο σταθμοί τόσο κοντά μεταξύ τους και τόσο δίπλα σε εκείνα τα παλαιά χαντάκια.
Σταθμός Αγίας Σοφίας
Πρότεινα σεμνά και ταπεινά να ονομαστεί «Δικηγορικό Γραφείο Γιάννη Κωνσταντίνου και συνεργατών» έναντι, εννοείται, αδρής αμοιβής. Από το 2000 που εγκαταστάθηκα στο νούμερο 38, έβγαλα τόσα λεφτά λόγω εγγύτητος στο μετρό, που είπα να δώσω κι εγώ το κατιτίς μου πίσω. Δεν δέχτηκαν κι αυτό είναι σκάνδαλο. Πώς περιμένουν να βγουν; Με τα εξηντάλεπτα του εισιτηρίου; με τα βοηθήματα της παρακείμενης Φιλοπτώχου; με τα λεφτά των ευρωπαίων πολιτών και του Έλληνα φορολογούμενου; ή μήπως με τα δημοτικά τέλη του Αγγελούδη; Λυπάμαι, το λόγο πια θα τον έχει ο Εισαγγελέας.
Σταθμός Βενιζέλου
Στις γνωστές διαμάχες για τα αρχαία (και τα νέα) παρασκηνιακό, πλην κεντρικό, ρόλο έπαιξε ο παμπόνηρος Ευάγγελος. Αγωνίστηκε για την κατασκευή του συνεπώνυμου σταθμού και την αναβάθμισή του με τα επισκέψιμα αρχαιολογικά ευρήματα. Γνωρίζει καλά, άλλωστε, ότι στον μακρύ ιστορικό χρόνο οι συγχύσεις είναι δεδομένες. Μελετώντας τον σύντομο 20ό αιώνα και τον αστραπιαίο 21ο δεν θα είναι λίγοι οι ερευνητές που θα μπερδεύουν Βαγγέλη και Λευτέρη, ιδίως επειδή ο δεύτερος ούτε σχέση έχει με τη Θεσσαλονίκη, ούτε χρημάτισε υπουργός Πολιτισμού. Εφόσον, μάλιστα, ο μεγάλος Κρητικός δεν άφησε άξιους απογόνους, πολλοί θα αναζητήσουν στο πρόσωπο του Θεσσαλονικιού μια κάποια συγγένεια μαζί του. Τέλος πάντων, όταν δεν τα καταφέρνεις στο ασταθές εδώ και το εφήμερο τώρα, καλό είναι να φροντίζεις την επέκεινα υστεροφημία σου.
Σταθμός Δημοκρατίας
Το πάθημα του Ταχιάου στην Αθήνα, του `γινε μάθημα στη Θεσσαλονίκη. Αφού δεν κατάφερε να βαφτίσει «Παύλος Μπακογιάννης» τον Ευαγγελισμό, ούτε που τόλμησε να ονομάσει «Νέα Δημοκρατία» τη στάση στην Πλατεία Βαρδαρίου. Με το σκέτο Δημοκρατία κανείς δεν έχει πρόβλημα, κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Αντιδρούν, όσο τους παίρνει, ευάριθμοι μοναρχικοί. Μουρμουρίζουν στα πέριξ καφενεία ότι η ονομασία προσβάλλει το άγαλμα του στρατηλάτη βασιλέα που 'στησε ο Μεταξάς στην άκρη της πλατείας.
Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός
Τέρμα, χωρίς αστειάκια και εξυπνάδες. Ο σταθμοί της Θεσσαλονίκης είναι ακόμη στοιχειωμένοι. Ο παλιός από όσες και όσους έφυγαν από αυτόν για το τελευταίο της ζωής τους ταξίδιον στα κρεματόρια των ναζί. Ο νέος από τα παιδιά των Τεμπών που δεν έφτασαν ποτέ στην πόλη. Πώς ησυχάζουν οι ψυχές; Πώς αντιμετωπίζεις τη συλλογική ενοχή; Πώς τιμωρείς τους φταίχτες; Πώς ζεις μετά; Δεν ξέρω. Το λιγότερο είναι ―ίσως― να σκεφτείς τον υπαίτιο, τον συμμέτοχο, τον αδιάφορο, τον ξεδιάντροπο και να μετανιώσεις ειλικρινά για την πιθανότητα ―έστω― να ήσουν ―κάπως― ένας από αυτούς.
