ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Πάνος Θεοδωρίδης

Χάρτης 75 {ΜΑΡΤΙΟΣ 2025}

1964. Εκδρομή της Δ΄Γυμνασίου με την κ. Ελευθεριάδου

«Νύχτα πήρες κι εσύ το πτυχίο»... (Φωτ. του Λόη Παπαδόπουλου, 1973)

1997. «Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης». Με τον Κώστα Λαχά

Βρυξέλες, στο γάμο της κόρης του Ραλλούς

Επιμέλεια αφιερώματος / Αρχείο: Δημήτρης Καλοκύρης

_________

Ο Πάνος Θεοδωρίδης γεννήθηκε το 1948 στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε στα Γιαννιτσά. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΑΠΘ και Συντήρηση Μνημείων στο Γιορκ της Αγγλίας. Εργάστηκε ως αρχιτέκτονας ανασκαφών και ερευνητής της μεσαιωνικής τεχνολογίας σε πολλές αρχαιολογικές αποστολές, ελληνικές και ξένες. Ως αναστηλωτής του υπουργείου Πολιτισμού επί εξαετία ασχολήθηκε με πολλά μνημεία, ιδίως της Μακεδονίας. Στο ερευνητικό του έργο περιλαμβάνεται η μελέτη της ρωμαϊκής Εγνατίας Οδού, η μοναστηριακή αρχιτεκτονική, οι μεσαιωνικοί νερόμυλοι, τα αμυντήρια. Eρεύνησε συστηματικά την ιστορική και μνημειακή τοπογραφία και από το 1965 εξέδιδε μέρος της ερευνητικής του εργασίας σε έντυπα της πόλης.
Ασχολήθηκε με ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, σενάρια, μετάφραση, κριτική, ραδιόφωνο, αρθρογραφία, συνεργασίες με εφημερίδες και περιοδικά, καθώς και με το ιστολογείν ως «Πετεφρής».

Στο φτερό του βιβλίου του Ύμνοι εναντίον γυναικών αυτοβιογραφείται σε τρίτο πρόσωπο:

Εργάστηκε στο αρχιτεκτονικό γραφείο που ίδρυσε με τον Κώστα και τον Λάκη Προγκίδη, υπηρέτησε ως αναστηλωτής και ενίοτε συνεργάτης σε Εφορείες Αρχαιοτήτων, σε ανασκαφές ελληνικών και ξένων αρχαιολογικών αποστολών, σε εμπορικές εταιρίες, ως σύμβουλος στην αυτοδιοίκηση, ως συντάκτης προγραμμάτων και μελετών, ως παραγωγός, ηθοποιός, παρουσιαστής και σεναρίστας σε θεάματα και ακροάματα (ραδιόφωνο, θέατρο, κινηματογράφο, τηλεόραση), ενώ δημοσιεύει από το 1965 ποίηση και πεζογραφία, κριτικές και άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και ιστολόγια, όπου είναι γνωστός ως «Πετεφρής».
Έζησε σε Γιαννιτσά, Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Κέρκυρα, Γιορκ, μετακόμισε συνολικά σε 40 σπίτια κι έχει χρησιμοποιήσει πολλά ψευδώνυμα. Συνεργάστηκε με τον Δημήτρη Ταλιάνη στα φωτογραφικά λευκώματα Γη της Μακεδονίας, Οι τέσσερις εποχές στην Ελλάδα, Η ελιά στην Ελλάδα, Επαγγέλματα που άντεξαν στον χρόνο, Πάσχα στην Κέρκυρα κ.ά., έγραψε στίχους που μελοποίησε ο Γιάννης Μαρκόπουλος (Σεργιάνι στον κόσμο, Για τον Ίκαρο, Λειτουργία του Ορφέα, Ο ταχύτατος Λούης). Αρθρογράφησε στις εφημερίδες Καθημερινή της Βορείου Ελλάδος, Μακεδονία, Αγγελιοφόρος και Η Ελλάδα σήμερα. Μετέφρασε Στράβωνα, Ψευδοσκύλακα, Άννωνα και δύο βιβλία του Νίκολας Χάμοντ, επέβλεψε οδηγούς για την Κωνσταντινούπολη, τη Βουλγαρία και την Αλβανία, έγραψε δύο θεατρικά έργα, μετέφρασε τους «Όρνιθες» και παρώδησε τις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη.
Στο έργο του περιλαμβάνονται ποιητικές συλλογές (Το Μανιτάρι, Προσπέκτους, Στην αγκαλιά της Ντεζιρέ, Ποιήματα που θα χαθούν στην ομίχλη, Αραμπιέν), μυθιστορήματα (Το Θεόπαιδο, Το ηχομυθιστόρημα του καπετάν Άγρα, Η δεξιά ερωμένη, Εσπανιόλα), πεζά (Τι εφύλαγεν αυτός ο Χαμαιδράκων, Το ροκ των Μακεδόνων, Επέτειοι ή τα πράγματα όπως θα μπορούσαν να 'χουν γίνει, Ύμνοι εναντίον γυναικών), ενώ συμμετείχε σε δεκάδες άλλες εκδόσεις βιβλίων (πρόλογοι, συνεργασίες) και περιοδικών (Τραμ, Χάρτης, Οικοτοπία, Ελιμειακά, Εντευκτήριο κ.λπ.). Έκανε ραδιόφωνο στο ραδιοφωνικό σταθμό Μακεδονίας, στον 102 και στον 9.58, και έγραψε/παρουσίασε δεκάδες ντοκιμαντέρ για την ΕΡΤ3 (με τελευταία την «Εκατογραφία», με τον Βασίλη Κεχαγιά). Παρέδωσε μαθήματα κειμενογραφίας, ζωγραφικής και συμμετείχε σε εικαστικές εκθέσεις, έδωσε δεκάδες διαλέξεις επί ημίσεος του επιστητού ― τουλάχιστον. Διευθύνοντας καλλιτεχνικά τη «Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997» και δουλεύοντας στην ταινία «Δοξόμπους», ευθύνεται για μεγάλο μέρος της αστοχίας αμφοτέρων. [Εργάστηκε επίσης στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα 2004 και στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού.]

Προεξαγγελτική παράθεση: 2016 ή 2025;
_________

Όπως επισημαίνει και ο Μανόλης Κορρές, είναι γνωστό, από το αριστερό φτερό στο εξώφυλλο του βιβλίου του Η δεξιά ερωμένη (Κέδρος 1999) ότι, παρόλα αυτά, ο Π.Θ. απεβίωσε στις 14 Φεβρουαρίου. Το ίδιο ακριβώς «βιογραφικό» πρωτοδημοσιεύτηκε στο περ. Εντευκτήριο, ήδη από το 1990. Η εμμονή του με το 2016 ως έτος θανάτου του εμφανίζεται και στο φτερό του βιβλίου του Ύμνοι εναντίον γυναικών (2011)· αλλά και στο βιβλίο του Θεσσαλονίκη, διήγηση ενός αιώνα ή Ο νόμος ανατολικά του Πέκος, το οποίο εκδόθηκε το 2013, στην τελευταία του σελίδα, κάτω από το βιογραφικό του, προεξοφλούσε πως θα πεθάνει το 2016. Όπως είχε προβλέψει, κατά παράξενο τρόπο εγκατέλειψε όντως τα εγκόσμια ξημερώματα της 14ης Φεβρουαρίου, μόλις 9 χρόνια αργότερα (2025).

Η άποψη ενός Βαλεντίνου

Αγαπήστε με ζωντανό. Εάν αυτό δε γίνεται, μη μ΄αφήνετε να πεθάνω. Εάν ούτε αυτό δε γίνεται, να με θυμάστε. Αυτό κράτησε πολύ, αλλά όχι αρκετά.Έπρεπε να περάσω στην άλλη όχθη. [...]

Χαίρε τώρα, λάβε την λογοδοσία τούτη, υπό μορφή αναφοράς, υπό τον τύπον μακράς δημοσίας επιστολής, και παρακαλώ να εγκύψεις και να δράσεις διά τα περαιτέρω. Σχεδίαζα, παρακινούμενος από άλλα, ασύμβατα γεγονότα του βίου, να εκμαιεύσω από την επιστολική μου ύλη μια μορφή αντ΄αυτής, να δημιουργήσω ένα πλέγμα υποθηκών, λογοτεχνικής καταγγελίας, σοφών παραθεμάτων, εκ πλαγίων σαρκασμού και της σχετικής περί αυτά φιλολογίας. Δεν χρειάστηκε. Κράτησα τα αυτοκριτικά και αυτοβιογραφικά στοιχεία υπό πλήρη έλεγχο. Δημιούργησα επίτηδες ελλείματα στην ανάπτυξη των υποθεμάτων. Υπήρξα εν μέρει υπερόπτης, εν μέρει ψεύτης. Αλλά δεν αντέχω άλλο την διεκδίκηση των ουρανών. Αισθάνομαι προσήλυτος εκ βαρβάρων. Στον κόσμο όπου με τοποθέτησαν οι τύχες και τα ντόμινο των καιρών, έχουν ζήσει πολλοί ποιητές, όλοι καλύτεροί μου. Ενόσω διακονώ εργόχειρο, θυμάμαι με νοσταλγία την πτήση.

_{ΠΑΝΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ}Αναφορά στον άγγελο, Ελληνικά Γράμματα 2002

Ποτέ μου δεν πίστεψα πως οι τέως «εκείνοι» τους, ήταν επιπόλαια γραικωμένοι βαρβαρίτσοι που επιχειρούσαν ανόσιες παρεμβάσεις στον ανεπίληπτο, έως τότε βίο τους.
Γι' αυτό και οι ζήλειες μου ήταν προσποιητές ή απουσίαζαν τελείως.
Τους είχα απλώς φανταστεί στο ημίφως και δεν έριχνα προβολέα στα μάτια τους.

Η φωνή του: