Τριάντα δύο μικροϊστορίες γραμμένες με λογοτεχνική μαεστρία, πρωτότυπο περιεχόμενο και ένα τέλος που αιφνιδιάζει τον αναγνώστη συνθέτουν το μικρό και κομψό βιβλίο της Ευσταθίας Δήμου που έχει τον, επίσης, πρωτότυπο τίτλο Λευκό τοπίο.
Τα θέματά της φαίνονται απλά και καθημερινά: δυο συγγραφείς που συζητούν για τη γλώσσα, ένας ποιητής που καμαρώνει το νέο του ποίημα, δύο εραστές που θυμούνται το παρελθόν, ένα γερασμένο σώμα σκέφτεται τη νεότητά του, η συζήτηση ενός φυλακισμένου με τον δεσμοφύλακά του, ένας χειρούργος που αναζητά την κατάλληλη μουσική υπόκρουση για το χειρουργείο του, το όνειρο ενός ηθοποιού, ένας σκακιστής ο οποίος έχει ως αντίπαλο τον εαυτό του, ένας εργαζόμενος που αποφασίζει να παραιτηθεί και πολλά άλλα ξεχωριστά θέματα.
Αυτό που εκπλήσσει κυρίως όμως είναι η αλληγορική οπτική της συγγραφέως, η καφκική ματιά που ρίχνει σ’ αυτές τις ανθρώπινες στιγμές. Μοιάζει να τις καταγράφει ιδωμένες μέσα από ένα αντεστραμμένο κάτοπτρο, αφού τα διηγήματά της γκρεμίζουν την έννοια του ορθολογισμού, καταλήγοντας σε μια ανατρεπτική φιλοσοφική διαπίστωση, που συχνά τη χαρακτηρίζει πηγαίο χιούμορ.
Έτσι, παρακολουθούμε την προσωποποίηση αφηρημένων εννοιών, όπως της σκέψης, να εκλιπαρεί μάταια τον διανοούμενο να μην την χωρίσει και να τον αποχαιρετά στο τέλος με τη φράση «Να με σκέφτεσαι», ένα ποίημα να κατηγορεί τον ποιητή για δολοφονία των στίχων και λέξεων που «πέταξε» κι εκείνον να τεμαχίζει τελικά αδίστακτα τον στίχο. Ένα γερασμένο σώμα να αναβιώνει νοερά το νεανικό σφρίγος, οδεύοντας εν τόπω χλοερώ, έναν χειρούργο να προετοιμάζει το τέλος του με μουσική υπόκρουση, έναν απογοητευμένο συγγραφέα να νιώθει ότι οι ήρωές του ζουν πραγματικά κι εκείνος βρίσκεται στον ρόλο του κομπάρσου και πολλές άλλες απρόοπτες μεταμοντέρνες ιστορίες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη μαγιά για μεγάλης έκτασης αφηγήσεις. Κείμενα εμπνευσμένα, άτιτλα, γραμμένα σε τρίτο πρόσωπο με λεπτή και διάχυτη ειρωνεία, η οποία καταλήγει συνήθως στην αποδόμηση ανθρώπινων στιγμών και αδυναμιών:
Δεμένη στο κατάρτι του πλοίου μια Σειρήνα απολαμβάνει τη θέα των ηλιοψημένων ναυαγών πάνω στο ξερονήσι. Το ξέρει καλά πως, αν οι συντρόφισσές της τη λύσουν, θα καταδικαστεί σε αιώνιο τραγούδι και, το χειρότερο, σε ισόβια ανθρωποφαγία.
Το Λευκό τοπίο είναι ένα γοητευτικό αλληγορικό ανάγνωσμα που κινείται μεταξύ μύθου, φαντασίας και πραγματικότητας. Λέξεις και συνειρμοί που γεμίζουν μια λευκή, άγραφη, κόλλα, όχι όμως και τόσο ανώδυνα για τον δημιουργό, αφού μόνος και χαμένος, με αχνό οδηγό ίσως κάποιον που εμπνευστή του, προσπαθεί να χαράξει τον δικό του δρόμο σε λευκό κι απάτητο τοπίο, όπως φαίνεται στο παρακάτω μικροδιήγημα της συλλογής:
Ένας μοναχικός περιηγητής, χαμένος σε λευκό τοπίο, ακολουθεί τα μισοσβησμένα ίχνη κάποιου πάνω σε άγνωστο δρόμο. Δεν πρόκειται για πατημασιές αλλά για εκείνα τα στίγματα που αφήνουν πέφτοντας οι μαύρες πέτρες της φυγής. Γνωστά και ως λέξεις.
Η Ευσταθία Δήμου, με το βιβλίο αυτό, επιχειρεί μια νέα λογοτεχνική φόρμα που φιλοδοξεί να ξεφύγει από το κοινότοπο και το τετριμμένο. Αυτός όμως είναι ο δρόμος της γραφής για έναν λογοτέχνη που σέβεται τον εαυτό του και την τέχνη του, όπως είναι η Δήμου, η οποία δεν αρκείται στο δοκιμασμένο, αλλά τολμά να δοκιμάζει και να δοκιμάζεται.
––––––––––––
Βλ. και το κείμενο της Κυριακής Λυμπέρη: «Θα ήθελες να είχε κρατήσει περισσότερο»
