Υπέροχες μέρες

Ο πολυγραφότατος και πρωτοποριακός Τ. Γ. Μπάλαρντ (James Graham Ballard Σαγκάη 1930 - Λονδίνο 2009) είναι ένας Βρετανός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας που έζησε σε περιοχές με περιβαλλοντικά προβλήματα εξαιτίας της υπέρμετρης χρήσης της τεχνολογίας.
Γιος ενός Βρετανού επιχειρηματία εγκατεστημένου στην Κίνα, ο Μπάλαρντ πέρασε τέσσερα χρόνια της παιδικής του ηλικίας σε ένα ιαπωνικό στρατόπεδο συγκεντρώσεων κοντά στη Σαγκάη κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτή την εμπειρία του διηγείται στο μυθιστόρημα Empire of the sun (1984), το οποίο αργότερα ο Στίβεν Σπίλμπεργκ θα έκανε ταινία με τον ομώνυμο τίτλο. Η ερημωμένη πόλη και το κοντινό στρατόπεδο ήταν το σκηνικό για πολλά από τα σκοτεινά μυθιστορήματά του. Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Κινγκς Κόλετζ του Κέμπριτζ, αλλά πρόωρα εγκατέλειψε τις σπουδές του. Εργάστηκε ως συντάκτης άρθρων τεχνολογικού περιεχομένου σε μια εφημερίδα και ως θυρωρός στο Κόβεντ Γκάρντεν. Παρουσίασε τα πρώτα του διηγήματα στη δεκαετία του 1950, ενώ κατά τη δεκαετία του 60 είναι πλέον ένας από τους συγγραφείς αναφοράς του νέου ρεύματος της αγγλικής επιστημονικής φαντασίας. Η λογοτεχνία του εμπνέεται από δυστοπικές καταστάσεις του 20ού αιώνα, είτε πρόκειται για περιβαλλοντικές καταστροφές είτε για τα αποτελέσματα της τεχνολογικής προόδου στον ίδιον τον άνθρωπο [The Wind from Nowhere (1962), Η πλημμύρα (1965), και Κρυστάλλινοςκόσμος (1966)].
Το 1973 δημοσίευσε το Crash με βάση το οποίο ο Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ σκηνοθέτησε την ομώνυμη ταινία το 1996. Άλλα έργα του είναι: Έκθεση ωμοτήτων, Η μέρα της δημιουργίας, Άνθρωποι του Μιλένιουμ, Εκτός ελέγχου, Νύχτες κοκαΐνης, Θαύματα της ζωής, High rise, Super-Cannes ανάμεσα σε άλλα.

_{3 ΙΟΥΛΙΟΥ 1985, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL», ΠΛΑΤΕΙΑ «INGLATERRA», ΛΑΣ ΠΑΛΜΑΣ}

Φτάσαμε εδώ και μια ώρα, μετά από ένα καταπληκτικό ταξίδι. Για κάποιο άγνωστο λόγο ο υπολογιστής του Γκάτγουικ μάς έδωσε καθίσματα στην πρώτη θέση, σε εμάς και σε μια φοβισμένη οδοντίατρο απ’ το Μπρίστολ, στον σύζυγό της και στα τρία τους παιδιά. Ο Ρίτσαρντ, που πάντα φοβόταν τα αεροπλάνα, αξιοποίησε δεόντως τη δωρεάν σαμπάνια, και πριν καν οι ρόδες ξεκολλήσουν από το έδαφος βρισκόταν ήδη στα δέκα χιλιόμετρα ύψος. Σημάδεψε με έναν σταυρό το μπαλκόνι μας στον εικοστό έβδομο όροφο. Πρόκειται για ένα υπέροχο παραθαλάσσιο μέρος, περίπου τριάντα χιλιόμετρα νότια από το Λας Πάλμας, ένα ολοκαίνουργο τουριστικό συγκρότημα με κάθε είδους ψυχαγωγία που μπορείς να φανταστείς και για την οποία μπορείς να κλείσεις ραντεβού με το πάτημα ενός κουμπιού που βρίσκεται δίπλα στο κρεβάτι. Τώρα κιόλας θα ζητήσω μια ώρα σκι και στη συνέχεια σουηδικό μασάζ και κομμωτή.

Ντιάνα

_{10 ΙΟΥΛΙΟΥ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Μια εβδομάδα απίστευτη! Ποτέ δεν είχα βιώσει τέτοια ένταση σε τόσο λίγες μέρες: τένις, καταδύσεις, θαλάσσιο σκι, έξοδοι και έξοδοι. Κάθε βράδυ βγαίναμε όλοι μαζί στις μπουάτ και στα καμπαρέ της παραλίας και καταλήγαμε σε ένα απ’ τα πέντε νυχτερινά κλαμπ του ξενοδοχείου. Σχεδόν ποτέ δεν είδα τον Ρίτσαρντ. Ο ωραίος τύπος της φωτογραφίας είναι αυτό που λένε «ο ανιματέρ της παραλίας», ένας άντρας ιδιαίτερα έξυπνος, που ήταν άσσος στις δημόσιες σχέσεις, αλλά τα εγκατέλειψε προ διετίας και έκτοτε βρίσκεται εδώ. Το απόγευμα θα μου δείξει πώς να κάνω αλεξίπτωτο πλαγιάς. Ευχηθείτε μου μια καλή προσγείωση!

Ντιάνα

_{17 ΙΟΥΛΙΟΥ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Οι μέρες της άμμου τελειώνουν. Καθισμένη εδώ στο μπαλκόνι, κοιτάζοντας τον Ρίτσαρντ να κάνει σκι με αλεξίπτωτο στον κόλπο, με στενοχωρεί να σκεφτώ ότι αύριο θα είμαστε στο Έξιτερ. Ο Ρίτσαρντ ορκίζεται ότι το πρώτο που θα κάνει θα είναι κράτηση για τις επόμενες διακοπές. Όντως, αυτό είναι μεγάλη επιτυχία: ποιος ξέρει πώς γίνεται με όλα αυτά που χρεώνουν˙ λένε για μια επιδότηση της ισπανικής κυβέρνησης. Κατά κάποιον τρόπο, όλα οφείλονται στην ιδιαίτερα ευφυή και προσεγμένη οργάνωση: καμία σχέση με το «Μπάτλινς»,* αν και είναι σε χέρια Άγγλων και όλοι εμείς, κατά ένα περίεργο τρόπο, ερχόμαστε από το Νοτιοδυτικό Λονδίνο. Διανοείσαι ότι ο Ρίτσαρντ κι εγώ ήμαστε τόσο απασχολημένοι που δεν μπήκαμε ποτέ στον κόπο να επισκεφτούμε το Λας Πάλμας;

(Νέο της τελευταίας στιγμής: ο Μαρκ Άστινγς, ο ανιματέρ της παραλίας, μόλις έστειλε ορχιδέες στο δωμάτιο!) Αύριο θα σου μιλήσω για κείνον και θα σου τα πω όλα.

Ντιάνα

_{18 ΙΟΥΛΙΟΥ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Έκπληξη! Πάλι εκείνος ο υπολογιστής. Προφανώς κάτι συνέβη στο τερματικό του Γκάτγουικ και το αεροπλάνο μας, ευτυχώς δε θα είναι εδώ πριν απ’ το πρωί. Ο Ρίτσαρντ αγχώθηκε που δε θα μπορέσει να βρίσκεται σήμερα στο γραφείο. Μας έχουν τελειώσει τα τελευταία ταξιδιωτικά τσεκ, αλλά για καλή μας τύχη οι άνθρωποι του ξενοδοχείου μάς φέρθηκαν άψογα, πράγμα που οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στους καλούς χειρισμούς του Μαρκ. Όχι μόνον δε μας χρέωσαν επιπλέον, αλλά ο ρεσεψιονίστ μας είπε ότι μπορούσαν να μας δώσουν ευχαρίστως όσα χρήματα χρειαστούμε. Πώς σου φαίνεται… Μπορεί και να απογοητευτήκαμε λίγο. Το βραδάκι, για πρώτη φορά, περπατήσαμε μαζί στην παραλία. Δεν είχα συνειδητοποιήσει την έκταση αυτού του τουριστικού συγκροτήματος: εκτεινόταν στην ακτή κατά μήκος πολλών χιλιομέτρων και το μισό του ήταν ακόμα υπό κατασκευή. Σε κάθε σημείο του έφταναν με λεωφορεία απ’ το αεροδρόμιο πελάτες από το Σέφιλντ, το Μάντσεστερ και το Μπέρμιγχαμ∙ σε μισή ώρα κολυμπούσαν και έκαναν σκι, ενώ άλλοι ξεκουράζονταν δίπλα από εκατοντάδες πισίνες με τα «Campari» τους αγορασμένα στο αεροπλάνο. Σε έναν τρίτο θα φάνταζε αρκετά παράξενο.

Ντιάνα

_{25 ΙΟΥΛΙΟΥ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Ακόμα εδώ είμαστε. Ο ουρανός είναι γεμάτος αεροπλάνα που έρχονται από το Γκάτγουικ και τα Χίθροου, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται κανένα δεν είναι το δικό μας. Κάθε πρωί περιμένουμε στη ρεσεψιόν με τις βαλίτσες έτοιμες, αλλά το λεωφορείο τού αεροδρομίου δεν έρχεται ποτέ. Μετά περίπου μια ώρα ο ρεσεψιονίστ μάς αναγγέλλει ότι η πτήση ματαιώθηκε και παραδινόμαστε σε άλλη μια μέρα πισίνας, ποτών και θαλάσσιου σκι με έξοδα του ξενοδοχείου. Οι πρώτες μέρες ήταν αρκετά διασκεδαστικές, αν και ο Ρίτσαρντ βίωνε την κατάσταση με δυσφορία και εκνευρισμό. Η εταιρεία για την οποία εργάζεται είναι ένας από τους βασικούς προμηθευτές της «Leyland» και, αν πέσει τσεκούρι, οι διευθυντές μέσης βαθμίδας θα είναι οι πρώτοι που θα την ακούσουν. Το ξενοδοχείο, όμως, μας έχει δώσει απεριόριστη πίστωση και ο Μαρκ λέει πως, αν δεν ξεπερνάμε τα αναμενόμενα έξοδα, δε θα μπουν ποτέ στη διαδικασία να μας τα χρεώσουν.
Τα καλά νέα: Η εταιρεία μόλις τηλεγράφησε του Ρίτσαρντ για να τον καθησυχάσει. Προφανώς έχουν εγκλωβιστεί ορδές ανθρώπων με τον ίδιο τρόπο. Τεράστια ανακούφιση! Ήθελα να σε πάρω τηλέφωνο, αλλά εδώ και μέρες όλες οι τηλεφωνικές γραμμές είναι μπλοκαρισμένες.

Ντιάνα

_{15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Άλλες τρεις εβδομάδες! Υστερικά γέλια στον παράδεισο… από κάτι τέτοια είναι γεμάτες οι αγγλικές εφημερίδες που φτάνουν εδώ αεροπορικώς. Χωρίς αμφιβολία, θα έχεις καταλάβει ότι θα γίνει μια επίσημη έρευνα. Όπως φαίνεται, αντί να φέρνουν πίσω απ’ τα Κανάρια τον κόσμο, οι αεροπορικές εταιρείες στέλνουν τα αεροπλάνα στην Καραϊβική για μαζέψει τους Βορειοαμερικάνους που επιστρέφουν απ’ τις διακοπές. Επομένως, εμείς οι φτωχοί Βρετανοί είμαστε καθηλωμένοι επ’ αόριστον σε τούτο το μέρος. Κυριολεκτικά στην ίδια μοίρα είναι εκατοντάδες συμπατριώτες. Το πιο εκπληκτικό είναι ότι συνηθίζουμε. Οι άνθρωποι του ξενοδοχείου είναι αληθινός θησαυρός∙ επινοώντας και οργανώνοντας κάθε τύπου ψυχαγωγικές δράσεις μάς έχουν λύσει κάθε πρόβλημα. Υπάρχει ένα εξαιρετικό καμπαρέ και μια ομάδα ειδικών στη θαλάσσια αρχαιολογία θα ανασύρει από το βυθό της θάλασσας μια ισπανική καραβέλα. Για να περνάω την ώρα μου μπήκα σ’ έναν ερασιτεχνικό θίασο που σκέφτεται να παρουσιάσει το έργο Η σημασία να είσαι σοβαρός. Ο Ρίτσαρντ επιδεικνύει μια εκπληκτική ηρεμία. Ήθελα να το στείλω απ’ το Λας Πάλμας, όμως δε φεύγει για εκεί κανένα λεωφορείο και, όταν ο Ρίτσαρντ κι εγώ αποφασίσαμε να πάμε με τα πόδια, χαθήκαμε σ’ ένα λαβύρινθο από καινούργιες οικοδομές.

Ντιάνα

_{5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Κανένα νέο ακόμα. Ο χρόνος κυλάει σαν σε όνειρο. Ο κόσμος, σε σύγχυση, συνωστίζεται κάθε πρωί στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου προσπαθώντας να βγάλει άκρη για την πτήση της επιστροφής. Όλοι, γενικά, βιώνουν την κατάσταση με μια εκπληκτική αταραξία επιδεικνύοντας το γνωστό βρετανικό φλέγμα. Η πλειονότητα, όπως ο Ρίτσαρντ, ανήκει στο διευθυντικό προσωπικό βιομηχανιών, αλλά οι εταιρείες, δόξα τω Θεώ, φέρθηκαν άψογα και μας τηλεγράφησαν να επιστρέψουμε όποτε μπορέσουμε. Ο Ρίτσαρντ σχολιάζει με σαρκασμό ότι δεδομένης της παραγωγικής στασιμότητας και με την κυβέρνηση να αναλαμβάνει την ευθύνη των συνεπειών, μάλλον χαίρονται να μας έχουν εδώ. Ειλικρινά, είμαι πολύ απασχολημένη με χίλιες δυο δραστηριότητες για να σπάω το κεφάλι μου∙ εδώ ζούμε έναν τύπο μικρής αναγέννηση των τεχνών: μικτές σάουνες, μαθήματα υψηλής γαστρονομίας, ομάδες αλληλοβοήθειας, το θέατρο φυσικά και η θαλάσσια βιολογία. Παρεμπιπτόντως, ποτέ δε θα καταφέρουμε να φτάσουμε στο Λας Πάλμας. Ο Ρίτσαρντ νοίκιασε χτες ένα θαλάσσιο ποδήλατο και ξεχύθηκε κατά μήκος της ακτής. Απ’ ό,τι φαίνεται χωρίζουν το νησί σε μια σειρά από τεράστια, αυτόνομα, τουριστικά συγκροτήματα: αποθήκες ανθρώπων, τα λέει ο Ρίτσαρντ. Υπολογίζει ότι εδώ ζουν ένα εκατομμύριο άτομα, στην πλειονότητά τους Άγγλοι εργαζόμενοι από το βορρά και το κέντρο. Κάποιοι προφανώς βρίσκονται εδώ κάνα χρόνο, αρκετά ευχαριστημένοι, αν και χωρίς να απολαμβάνουν ούτε στο ελάχιστο τις δικές μας ανέσεις. Γενική δοκιμή απόψε. Φαντάσου με στον ρόλο της λαίδης Μπράκνελ: είναι ταπεινωτικό να μην υπάρχει άλλο άτομο αρκετά ώριμο για να παίξει το ρόλο –όλοι είναι από είκοσι μέχρι τριάντα, αλλά ο Τόνι Τζόνσον, ο διευθυντής, ένας διακεκριμένος στατιστικολόγος της ICI, μου φέρεται με πρωτόγνωρη τρυφερότητα.

Ντιάνα

_{6 ΟΚΤΩΒΡΗ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Μια μικρή σημείωση. Σήμερα το πρωί ξέσπασε μια κρίση όταν ο Ρίτσαρντ, ο οποίος δεν έχει και την καλύτερη διάθεση την τελευταία περίοδο, ήρθε σε σύγκρουση με τη διεύθυνση του ξενοδοχείου.
Όταν έφτασα στη ρεσεψιόν μετά τα προφορικά στο μάθημα γαλλικών, συνάντησα ένα τεράστιο πλήθος κόσμου που είχε μαζευτεί για να παρακολουθήσει πώς ωρυόταν στο προσωπικό του ξενοδοχείου. Ήταν πολύ οργισμένος, αλλά μες στην τρέλα του είχε απόλυτο δίκιο απαιτώντας ένα ταξί –εδώ δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, κανείς δεν πάει πουθενά– να τον πάει στο Λας Πάλμας. Βλέποντας ότι αυτό ήταν αδύνατο, επέμεινε να του επιτρέψουν να τηλεφωνήσει στον διοικητή των νησιών ή στον Ελβετό πρόξενο. Ο Μαρκ και ο Τόνι Τζόνσον κατέφθασαν τότε μ’ έναν γιατρό. Στήθηκε ένα δυσάρεστο σκηνικό σύγκρουσης και στο τέλος τον πήγαν στο δωμάτιό μας. Σκέφτηκα ότι θα βρισκόταν σε απόλυτη εξάντληση, μισή ώρα αργότερα όμως, όταν βγήκα απ’ το ντους, είχε εξαφανιστεί. Μακάρι να δροσιζόταν κάπου. Η διεύθυνση του ξενοδοχείου του είχε φερθεί άψογα, με εξέπληξε όμως το ό,τι κανείς δεν προσπάθησε να παρέμβει. Όλοι παρακολούθησαν τη σκηνή με παγωμένο βλέμμα και επέστρεψαν στην πισίνα. Καμιά φορά σκέφτομαι ότι δεν έχουν και καμιά βία να πάνε σπίτι.

Ντιάνα

_{12 ΝΟΕΜΒΡΗ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Σήμερα συνέβη κάτι παράξενο: είδα τον Ρίτσαρντ για πρώτη φορά από τότε που έφυγε. Πήγαινα στην παραλία κάνοντας την πρωινή μου άσκηση και τον βρήκα εκεί να κάθεται κάτω από μια ομπρέλα. Ήταν μαυρισμένος και ακμαίος, αλλά πολύ αδύνατος. Με ήρεμη φωνή μού διηγήθηκε μια παρανοϊκή ιστορία∙ για την κατασκευή απ’ τις κυβερνήσεις της Δυτικής Ευρώπης σε συνεργασία με τις βρετανικές αρχές σε όλη την επικράτεια των Κανάριων κάποιου είδους μόνιμου στρατοπέδου διακοπών για τους ανέργους, όχι μόνο για τους εργάτες των εργοστασίων αλλά και για την πλειονότητα του διευθυντικού προσωπικού. Κατά τον Ρίτσαρντ, κατασκευάζουν μια παραλία για τους Γάλλους στην άλλη πλευρά του νησιού και άλλη για τους Γερμανούς. Και τα Κανάρια είναι μόνο ένα από τα πολλά μέρη γύρω απ’ τη Μεσόγειο και την Καραϊβική. Με το που εγκατασταθούν εκεί, δεν θα επιτρέπεται στους τουρίστες να επιστρέψουν, για το φόβο επαναστάσεων. Προσπάθησα να το συζητήσω μαζί του, σηκώθηκε όμως με φυσικότητα και είπε ότι επρόκειτο να οργανώσει μια ομάδα αντίστασης. Ύστερα απομακρύνθηκε βαδίζοντας στην παραλία. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχει βρει κάτι να απασχολεί το μυαλό του∙ μακάρι να είχε ενταχτεί στη θεατρική μας ομάδα. Τώρα κάνουμε πρόβες για το Πάρτι γενεθλίων του Πίντερ.

Ντιάνα

_{10 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1986 , ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Μια θλιβερή μέρα. Είχα σκοπό να σου στείλω ένα τηλεγράφημα, αλλά ήμουν πολύ απασχολημένη. Σήμερα το πρωί θάψαμε τον Ρίτσαρντ στο καινούριο διεθνές κοιμητήριο που υπάρχει στους λόφους πάνω στον κόλπο. Μαρκάρισα το σημείο με ένα Χ. Τελευταία φορά που τον είδα ήταν προ διμήνου, υποθέτω όμως ότι θα γύριζε το νησί ζώντας σε ξενοδοχεία υπό κατασκευή και προσπαθώντας ανεπιτυχώς να οργανώσει την ομάδα αντίστασης. Εδώ και λίγες μέρες έκλεψε ένα ταχύπλοο, τελείως ακατάλληλο για ταξίδι, και ανοίχτηκε προς τις ακτές τις Αφρικής. Το σώμα του ξεβράστηκε σε μια από τις γαλλικές ακτές. Δυστυχώς είχαμε παντελώς πάψει να βλεπόμαστε, αν και αισθάνομαι ότι η εμπειρία μού έδωσε κάποιο βαθμό ευστροφίας και ωριμότητας που αξιοποιώ πολύ καλά κάθε φορά που ερμηνεύω την Κλυταιμνήστρα στην «Ηλέκτρα», την καινούρια παραγωγή του Τόνι. Εκείνος και ο Μαρκ Άστινγκς υπήρξαν μεγάλο στήριγμα για μένα.

_{3 ΙΟΥΛΙΟΥ, ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «IMPERIAL»}

Πέρασε αλήθεια ένας χρόνος από τότε που ήρθα; Τόσο έχω χάσει την επαφή με την Αγγλία που δυσκολεύομαι να θυμηθώ πότε σου έστειλα την τελευταία κάρτα. Ήταν μια χρονιά του πιο θαυμαστού θεάτρου, ρόλων που ποτέ παλιά δεν είχα διανοηθεί ότι θα παίξω και θεατών τόσο πιστών που δεν αντέχω την ιδέα ότι θα τους εγκαταλείψω. Τα ξενοδοχεία είναι υπερπλήρη τώρα και κάθε βράδυ δίνουμε παραστάσεις με το θέατρο γεμάτο. Έχω τόσα πολλά να κάνω εδώ και όλοι είναι τόσο ευχαριστημένοι που σπάνια βρίσκω χρόνο για να σκεφτώ τον Ρίτσαρντ. Θα μου άρεσε πολύ να ήσουν εδώ με τον Τσαρλς και τα παιδιά… αν και ίσως είστε, σ’ ένα απ’ τα χιλιάδες ξενοδοχεία της παραλίας. Τα ταχυδρομεία είναι τόσο αναξιόπιστα που φορές φορές σκέφτομαι ότι καμία από τις κάρτες που σου έγραψα δεν σου παραδόθηκε, αλλά είναι όλες ανακατεμένες με κάνα εκατομμύριο άλλες στα υπόγεια του βρώμικου ταχυδρομείου πίσω απ’ το ξενοδοχείο. Φιλιά σε όλους.

Ντιάνα

[ Από τη συλλογή διηγημάτων Μύθοι από το προσεχές μέλλον ]

_____________

* Μεγάλο τουριστικό πρακτορείο της Βρετανίας.