Γνώρισα τον Βασίλη Bασιλικό αρχές Ιουνίου 2005 στο σχολείο μου, το Πειραματικό Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης. Είχε έρθει με τη σύζυγό του, τη σοπράνο Βάσω Παπαντωνίου, για να κάνουν αίτηση για την εισαγωγή της κόρης τους Ευρυδίκης. Έμεναν ακόμη στη Νέα Σμύρνη, πριν μετακομίσουν στο γειτονικό Παλαιό Φάληρο. Η Ευρυδίκη δεν κληρώθηκε τελικά, ήταν η εποχή που στα πειραματικά σχολεία οι μαθητές εισέρχονταν με κλήρωση, και το σχολείο μας έχασε μια εκ του σύνεγγυς διαδρομή.
Στο κείμενο αυτό έκατσα να αναλογιστώ τις συναντήσεις μου με τον γνωστό και αγαπητό συγγραφέα. Με τον άνθρωπο και με το έργο. Βρήκα πολλές και αρκετά προσωπικές στιγμές που τώρα ανακαλώ και καταγράφω. Το Φύλλο ήταν το πρώτο βιβλίο που επέλεξα το μακρινό 2000 για τους μαθητές της Γ’ Γυμνασίου του Πειραματικού Γυμνασίου Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά. Ήταν η πρώτη απόπειρα φιλαναγνωστικής μαθητικής δράσης με ικανοποιητική απήχηση στους μαθητές, ένα κείμενο που αξιοποιήθηκε με την απόλαυση της ανάγνωσης σε συνδυασμό με τον εκκολαπτόμενο οικολογικό προβληματισμό. Όλες οι άλλες συναντήσεις μου ήταν με τον συγγραφέα σε διάφορες κοινωνικές περιστάσεις, παρουσιάσεις βιβλίων και περιστασιακές συζητήσεις με άλλους συγγραφείς. Το 2014 όμως, καθώς προβληματιζόμουν ποιος θα μπορούσε να αναλάβει τιμητικά ως Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής του Πρώτου Πανελλήνιου Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλαναγνωσίας που είχε διοργανώσει ο Μαθητικός Όμιλος που συντόνιζα, «Φιλαναγνωσία και Σχολική Βιβλιοθήκη», εύκολα επέλεξα τον Βασίλη Βασιλικό. Για όλους τους λόγους: πολυγραφότατος και καταξιωμένος σύγχρονος συγγραφέας που είχε καλλιεργήσει μια πολύχρονη σχέση με το χώρο του βιβλίου μέσα από την αξιόλογη εκπομπή του Άξιον Εστί, που ξεκίνησε το 1994.
Ο Πανελλήνιος Διαγωνισμός «Η μυστική παπαρούνα»* διοργανώθηκε από τους φιλολόγους Δώρα Μέντη (Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής) και Γιώργο Θώδη (Λύκειο Ευαγγελικής Σχολής), διήρκεσε πέντε μήνες (29.11.2013-28.4.2014) και περιέλαβε τέσσερις βασικές κατηγορίες αφηγηματικού λόγου: Μυθιστόρημα, Μαθηματική Λογοτεχνία, Αστροφυσική, Δοκίμιο. Στις 10 Μαϊου 2014 στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης οργανώθηκε η «Ημερίδα φιλαγνωσίας» και ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα. Ο Πρώτος Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλαναγνωσίας «Μυστική παπαρούνα» είχε μια αρκετά σημαντική συγκομιδή για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η οποία ικανοποίησε ιδιαίτερα για το πολυσυλλεκτικό της αποτέλεσμα. Συμμετείχαν συνολικά 332 μαθητές από 17 σχολεία (Γυμνάσια και Λύκεια) όλης της χώρας. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι μαθητές συμμετείχαν στον διαγωνισμό με την αποστολή δελτίων ανάγνωσης, ανταποκρινόμενοι στα ζητούμενα επτά ερωτήσεων. Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής ορίστηκε ο γνωστός για τη μεγάλη συγγραφική και βιβλιοφιλική δράση του Βασίλης Βασιλικός, ο οποίος παραβρέθηκε στη βράβευση και απένειμε τις τιμητικές διακρίσεις. Το πιο ενδιαφέρον βέβαια συμβάν έγινε στη διάρκεια της απονομής, χωρίς προγραμματισμό. Ο Βασιλικός βράβευσε την πιο μακρινή και φιλόπονη ομάδα, τα τέσσερα κορίτσια από τη Β’ Λυκείου Βασιλικών Θεσσαλονίκης, τα οποία τελικά, μετά από οικονομικές και διοικητικές δυσκολίες, κατάφεραν να έρθουν με την καθηγήτρια τους, και να ζήσουν τη γλυκιά στιγμή της επιβράβευσης των κόπων τους γνωρίζοντας από κοντά και τον σημαντικό Βορειοελλαδίτη συγγραφέα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά εκείνη τη χαρούμενη περίσταση και την ατάκα «Ο Πρόεδρος σάς βγάζει το καπέλο», με την αντίστοιχη ιπποτική κίνηση του καπέλου του Βασιλικού, ο οποίος υποκλίθηκε στις μαθήτριες από τα Βασιλικά. Από τις πιο ενδιαφέρουσες και συγκινητικές στιγμές στον εκπαιδευτικό βίο, χάρη στην ψυχική δύναμη και στην έμπνευση που έδωσε στις μαθήτριες η φιλόλογός τους Δήμητρα Μπεχλιβάνη-Σαββοπούλου! Έχουν περάσει 10 ολόκληρα χρόνια από τότε… η νοσταλγία για το ευφάνταστο εκείνο εγχείρημα μας γεμίζει ακόμη χαρά γιατί ο διαγωνισμός μας δεν σταμάτησε αλλά συνέχισε ανερχόμενος και τα δύο επόμενα χρόνια. Ονοματοδοτήθηκε, πάλι από τη λογοτεχνία, «Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά», με Πρόεδρο της Κριτικής Επιτροπής την Άλκη Ζέη, και «Ερόικα» με Πρόεδρο την Ελένη Δικαίου, επιλογές που συνδέονταν με τη μικρασιατική καταβολή των δύο αγαπημένων συγγραφέων εφηβικών βιβλίων.
Οι άλλες περιστάσεις που ήρθαμε κοντά με τον Βασιλικό ήταν πιο προσωπικές. Τον Ιούλιο 2019 συνυπογράψαμε ως μάρτυρες στον πολιτικό γάμο της Χριστίνας Γκορίτσα, υποψήφιας διδάκτορος του Τμήματος Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, στο Δημαρχείο του Παλαιού Φαλήρου τον Ιούνιο 2019. Μια ακόμη χαρούμενη συνάντηση καθώς η Χριστίνα είχε αναλάβει θέμα διατριβής για τον Βασιλικό. Δεν τον συνάντησα στη διάρκεια του Συνεδρίου που έγινε το 2022 προς τιμήν του, χάρηκα όμως περισσότερο που τον επόμενο χρόνο στη Λέσχη Ανάγνωσης της Φιλοσοφικής Σχολής μιλήσαμε για το έργο του και απολαύσαμε τη Διήγηση του Ιάσονα (1953), στην επανέκδοση του 2011, με την επιμέλεια του αγαπητού συναδέλφου Θανάση Αγάθου.
_____________
* Δώρα Μέντη – Γιώργος Θώδης, «Προωθώντας τη Φιλαναγνωσία στους μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μέσα από έναν Πανελλήνιο Μαθητικό Λογοτεχνικό Διαγωνισμό», Έρκυνα, τχ. 4, 2015, σ. 218-227.
