«Όχι μια μουσική που λύνεται/μα πάθος για τη μέσα έκφραση/μιας ασυναρτησίας»

Στο νέο αφιέρωμα διαρκείας που φιλοξενεί ο Χάρτης, με τίτλο στίχους από το ποιητικό βιβλίο του Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου Ο δύσκολος θάνατος (Θεσσαλονίκη 1954, Νεφέλη 2007), τραγουδοποιοί της νεότερης γενιάς παρουσιάζουν μελοποιήσεις ποιημάτων σύγχρονων ποιητριών και ποιητών που εκδόθηκαν στην Ελλάδα μετά το 2000. Το αφιέρωμα επιχειρεί να εξερευνήσει τη σχέση μεταξύ της ποιητικής τέχνης και της τραγουδοποιίας, όπως αμφότερες καλλιεργούνται και ανθίζουν τις τελευταίες δύο δεκαετίες στη χώρα μας. Από τον Μάρτιο του 2024 έως και τον Μάρτιο του 2025, κάθε μήνα θα δημοσιεύεται στον Χάρτη μία μελοποίηση σε μορφή βίντεο καθώς και μια σύντομη γραπτή συνομιλία με τις/τους τραγουδοποιούς.

^_________
Ο Lulak Aluf μελοποιεί και ερμηνεύει το ποίημα «Του Πιερότου και της Εσταυρωμένης» του Στέργιου Μήτα.
^_______

Για ποιούς λόγους διάλεξες να μελοποιήσεις αυτό το ποίημα;

Το συγκεκριμένο ποίημα μου πρότεινε να το διαβάσω ανάμεσα σε άλλα η Παυλίνα Μάρβιν και έπεσε πολύ μέσα στο γούστο μου. Το βασικό συστατικό που με ώθησε στη μελοποίηση ήταν οι έντονες εικόνες που δημιούργησε στο κεφάλι μου σε συνδυασμό με τα συναισθήματα αγάπης και φόβου που έχω για το τσίρκο από παιδί.

Πόσο κοντά ή/και πόσο μακριά είναι το να γράφεις τραγούδια με το να γράφεις ποιήματα;

Πολύ μακριά. Βασικά νιώθω ότι δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω γράψει αρκετά ποιήματα στη ζωή μου για να έχω άποψη για το τι σημαίνει να γράφεις ποίηση αλλά πιστεύω ότι υπάρχει ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στον στίχο και στο ποίημα και αυτή είναι η συσχέτιση τους με τη μουσική. Το ποίημα είναι σαν τη φωτογραφία, αποτυπώνει μια στιγμή με λέξεις αφήνοντας τον αναγνώστη να δημιουργήσει το δικό του σύμπαν μέσα στο οποίο εξελίσσεται η εκάστοτε παράσταση. Το τραγούδι είναι σαν το βίντεο, οι λέξεις ενώνονται με τις κινήσεις, τις ποιότητες και τα χρώματα του ήχου και έτσι μπαίνουν σε μια νέα διάσταση η οποία είναι και συγκεκριμένη χρονικά. Έτσι με έναν τρόπο εκμαιεύει κάποια συναισθήματα δίνοντας ταυτόχρονα και μία ελευθερία στην απόδοση. Η πραγματική απάντηση είναι ότι δεν ξέρω. Είμαι σίγουρος ότι αν έγραφα ποιήματα και όχι τραγούδια η απάντησή μου θα ήταν τελείως διαφορετική.

Ποιές μελοποιήσεις ποιημάτων από εγχώριους ή ξένους καλλιτέχνες έχεις θαυμάσει και γιατί;

Μεγάλωσα με τον Σταυρό του Νότου να παίζει στο σπίτι οπότε αναπόφευκτα είναι το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό. Ακούγοντάς το μέσα στα χρόνια ακόμα θαυμάζω την τραγουδοποιία αλλά και τις ερμηνείες ιδιαίτερα του Κούτρα τον οποίο από μικρό παιδί παρομοίαζα με τον Ποσειδώνα ή κάποιο άλλο θαλάσσιο ον. Μιας και αναφέρθηκα στον Καββαδία να πω επίσης ότι τα τελευταία χρόνια ανακάλυψα ένα δίσκο με μελοποιήσεις του από ένα ντουέτο, τους Ξέμπαρκους, που θεωρώ ότι έχουν κάνει ακόμα καλύτερη δουλειά από τον Μικρούτσικο. Ο δίσκος μυρίζει αλάτι.

Λειτουργεί το ποίημα σαν οδηγός για την μουσική που θα το συναντήσει, ή ανάποδα; Ποιες είναι κατά τη γνώμη σo οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να γίνει το ποίημα τραγούδι;

Αν μιλάμε για μελοποίηση τότε σίγουρα το ποίημα λειτουργεί σαν οδηγός. Μπορεί βέβαια να ισχύει και το ανάποδο αλλά προσωπικά μου φαίνεται δύσκολο από συναισθηματικής άποψης. Η μουσική από τη φύση της είναι μια αφηρημένη τέχνη όσο κι αν την έχουμε καλουπώσει μέσα στου αιώνες. Το κάθε ποίημα έχει μια ξεχωριστή συναισθηματική κίνηση που θα πρέπει η μουσική να ακολουθήσει. Άρα στο μυαλό μου είναι σχεδόν αδύνατο να προσαρμόσεις ένα ποίημα πάνω σε ένα μουσικό κομμάτι και να στέκει.
Αν μιλάμε για τραγουδοποιία, τότε τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Προσωπικά, εννιά στα δέκα κομμάτια που γράφω ξεκινάνε με μουσική και ο στίχος έρχεται μετά ή κατά τη διάρκεια της σύνθεσης.
Όσο για τις προϋποθέσεις, πιστεύω χρειάζεται το ποίημα να έχει ή να μου βγάζει μια μουσικότητα από μόνο του και να μου δημιουργεί την ανάγκη να εκφράσω και κάτι δικό μου μέσα από αυτό.

Υπάρχει κάποιο ποίημα ή κάποια ποιητική σύνθεση που θα θέλατε πολύ να μελοποιήσετε στο μέλλον και αν ναι ποιο/ποια;

Θα ήθελα κάποια στιγμή να γράψω έναν δίσκο με μελοποιήσεις ποιημάτων του William Blake.