Εκεί που στέγνωνε μέχρι χθες η απώλεια
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ
Είναι άμεσος ο κίνδυνος της οριστικής εξαφάνισης των παλιών γκρεμισμένων σπιτιών στις τουριστικές περιοχές. Ερείπια δύο και παραπάνω αιώνων επισκευάζονται, όχι για να κατοικηθούν αλλά για να αξιοποιηθούν κατά τη θερινή περίοδο εν είδη βραχυχρόνιας μίσθωσης• λες και μπορεί να υπάρξει άλλο είδος μίσθωσης από θνητούς. Πανάξια ρημαγμένα σπίτια που συνήθως χτίζονταν δωμάτιο-δωμάτιο με χρήματα χρονίως ξενιτεμένου που τα ‘στελνε λίγα λίγα, βλέπει κανείς σε λιγότερο από έναν χειμώνα, να μετατρέπονται σε σύγχρονα καταλύματα, δηλαδή σε υπέργηρους υψηλής λειτουργικότητας. Πρόκειται για μια εκστρατεία ευθανασίας των ηλικιωμένων χάριν της πιο ανέμελης ευγονικής που γνώρισε η ιστορία.
Αστεγή έναστρα κτήρια, με εξωτερικό καμπινέ σε μέγεθος ασανσέρ: Μπαίνοντας, δεξιά οι εντοιχισμένες θήκες για τα καντήλια, ένα ανέγγιχτο βόλτο πιο μέσα και γύρω οι πέτρες απολύτως στη θέση τους. Πρέκια που χάσκουν χωρίς τις πλάκες που στήριζαν αλλά και χωρίς τα παράθυρα που προστάτευαν. Αριστερά η κουζίνα με την πανοστριά του κουτιού. Οι παλιές νοικοκυρές κατά το μαγείρεμα ποτέ δεν γέμιζαν εφάπαξ την κατσαρόλα με νερό, μην αλλοιωθεί η γεύση του φαγητού. Πάντα έβραζαν λίγο νερό παράλληλα, και συμπλήρωναν κάθε φορά που έβλεπαν ότι σώζεται στην κατσαρόλα, ίσως επειδή πάντοτε οι γυναίκες αισθάνονταν προσωπικά υπεύθυνες για τη στάθμη του νερού εντός της οικογενείας.
Σε μια παλιότερη έρευνα είχε βρεθεί πως μόλις το 1% των επιχειρήσεων καταφέρνουν να επιζήσουν ως την τρίτη γενιά. Δεν θα ‘ταν παράδοξο αν μια αντίστοιχη έρευνα που θα αφορούσε σε σπίτια, επαλήθευε παρόμοια συμπεράσματα. Όλα επιθυμούμε να τα θεραπεύσουμε και ενώ βρίσκουμε σιγά σιγά τις μεθόδους θεραπείας έχουμε ξεχάσει στο μεταξύ την κατάσταση της υγείας. Πώς θα χτίσουμε όμως τα νέα ιερά αν γκρεμίζουμε με τόση αποστροφή τους βωμούς της προηγούμενης θρησκείας; Μακρυνίτσα, Οία, Στεμνίτσα: Τι σόι χωριά είναι αυτά που χρόνια έχει να δει κάποιος απλωμένα ρούχα σε κάποιο μπαλκόνι;
Και πριν 1000 χρόνια στην Μπολόνια, όταν ξεκίνησαν να χτίζονται οι πρώτες εμπορικές στοές, οι τότε κάτοικοι θα τις είδαν με καλό μάτι αφού κατάλαβαν πόσο θα αυξηθεί η αξία της ιδιοκτησίας τους. Ήταν οι εποχές που ουδείς διανοείτο ότι θα σωθεί μόνος του. Εδώ, αυτό που συμβαίνει είναι μια όπως όπως επιπλέον επιχωμάτωση που θυμίζει το παράξενο ήθος των παλιών ζευγαριών που έκαναν έρωτα ντυμένοι.
Αποτασσόμαστε ξένοιαστα τη φθορά που όμως πάντα υπήρξε ο μοναδικός τρόπος να εισχωρήσει κάποιος στα πράγματα που έχουν καταργηθεί, μήπως πάρει το έλεος αυτού του χαμένου κόσμου. Κάνουμε ότι δεν ξέρουμε πως όταν πεθαίνουν οι γέροι της γειτονιάς, εμείς είμαστε που θα πάρουμε τη θέση τους μιας και ένα χωριό δεν ξεμένει ποτέ από παππούδες. Φαίνεται πως τα τελευταία ερείπια που θα απομείνουν θα είναι αυτά εντός μας• άλλη μια ένδειξη ότι συναποτελούμε την πρώτη γενιά εσταυρωμένων που την έχει πάρει ο ύπνος. Όμως κανείς, ποτέ δεν ψήλωσε ούτε έναν πόντο από τον θάνατο των άλλων.
Εγώ, ήθελα να σας μιλήσω για τους πολύ ηλικιωμένους στα χωριά, που θέλουν να πεθάνουν και δεν τους αφήνουν. Αυτούς που σταματάνε να πηγαίνουν στην εκκλησία, κόβουν το φαΐ, ξαπλώνουν και περιμένουν.
