Μνήμη Εδουάρδο Γκαλεάνο, 1940-2015
______________
Α, «πώς περνούν τα χρόνια», μονολόγησε ο Ισαάκ Νεύτων, μέτοχος στην εταιρεία δουλεμπορίου Brothers of Kindness (BROKIN). Δεν έζησε να δει πως τα πλοία του Λίβερπουλ είχαν σημαντικής βαρύτητας ονόματα, όπως «Ψυχή», «Ευσπλαχνία», «Προφήτης Δαβίδ», «Άγιος Αντώνιος», «Άγιος Μιχαήλ», «Ιάκωβος», «Άγιος Φίλιππος», «Αγία Άννα», «Άμωμος Σύλληψη». Και αν υποθέσουμε ότι θα ζούσε και θα εκατοχρόνιζε, δεν θα υποψιαζόταν πως ο Γάλλος δουλέμπορος Πιέρ Λε Νορμάν που έφτανε στη Γουαδελούπη, στη Μαρτινίκα, στην Αϊτή για να παραλάβει μαύρους προς πώληση στην Φλόριντα, ντανιασμένους στα αμπάρια των πλοίων του, είχε ονομάσει τα καλύτερά του «Βολτέρος» και «Ρουσό», αναμένοντας την Επανάσταση, που θα όριζε επιτέλους τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη. Στο μεταξύ, όταν ο «Βολτέρος» ή ο «Ρουσό» έμπαινε στο λιμάνι, η προκυμαία άδειαζε, τόση ήταν η μπόχα που έβγαζε το φορτίο. Οι σκλάβοι ήταν καλά αλυσοδεμένοι και ακίνητοι μέρα νύχτα, ώστε να μην χαραμίζεται ούτε σπιθαμή από τον πολύτιμο χώρο στα αμπάρια. Κατουρούσαν και αφόδευαν ο ένας πάνω στον άλλο.
Στα οδοφράγματα της Επανάστασης, ο Γαβριάς, έτσι όπως τον περιγράφει ο Βικτόρ Ουγκό στους Αθλίους, δεν ήξερε τίποτα για το δουλεμπόριο και μπορούσε να τραγουδάει με επαναστατική ειλικρίνεια
Joie est mon caractère
C'est la faute à Voltaire
Misère est mon trousseau
C'est la faute à Rousseau*
*Χαρά είναι ο χαρακτήρας μου, / λάθος του Βολτέρου. / Φτώχεια είναι η προίκα μου, / λάθος του Ρουσό.
[ και, κατά παλαιότερη μετάφραση : Το κακό σ´αυτό το μέρος / γι᾽αυτό φταίει ο Βολτέρος / τι χαλάζι περισσό / γι᾽αυτό φταίει ο Ρουσό ]
