«Όχι μια μουσική που λύνεται/μα πάθος για τη μέσα έκφραση/μιας ασυναρτησίας»

Στο νέο αφιέρωμα διαρκείας που εγκαινιάζει και φιλοξενεί ο Χάρτης, με τίτλο στίχους από το ποιητικό βιβλίο του Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου Ο δύσκολος θάνατος (Θεσσαλονίκη 1954, Νεφέλη 2007), τραγουδοποιοί της νεότερης γενιάς παρουσιάζουν μελοποιήσεις ποιημάτων σύγχρονων ποιητριών και ποιητών που εκδόθηκαν στην Ελλάδα μετά το 2000. Το αφιέρωμα επιχειρεί να εξερευνήσει τη σχέση μεταξύ της ποιητικής τέχνης και της τραγουδοποιίας, όπως αμφότερες καλλιεργούνται και ανθίζουν τις τελευταίες δύο δεκαετίες στη χώρα μας. Από τον Μάρτιο του 2024 έως και τον Μάρτιο του 2025, κάθε μήνα θα δημοσιεύεται στον Χάρτη μία μελοποίηση σε μορφή βίντεο καθώς και μια σύντομη γραπτή συνομιλία με τις/τους τραγουδοποιούς.

^_________
Η Νεφέλη Λιούτα μελοποιεί και ερμηνεύει το ποίημα «Σινεφίλ» του Γιάννη Βαρβέρη.
^_______

Για ποιούς λόγους διάλεξες να μελοποιήσεις αυτό το ποίημα;

Με συγκίνησε πολύ η διορατική του ματιά στην τρίτη ηλικία, η τρυφεράδα με την οποία την τυλίγει σαν παιδί σε απαλό κουβερτάκι. Την ίδια στιγμή, με γοήτευσε η απλότητα της υποβόσκουσας αγάπης ενός νέου ζευγαριού, στο φόντο της ιστορίας (ή το επίκεντρο;). Και υπενθυμιστικά παρόν σε όλη την αφήγηση, το βέβαιο πέρασμα του χρόνου, που θα φέρει μια μέρα το νέο ζευγάρι στη θέση των γέρων θεατών.

Πόσο μακριά ή/και πόσο κοντά είναι το να γράφεις τραγούδια με το να γράφεις ποιήματα;

Για εμένα και ο έμμετρος και ο πεζός λόγος έχουν ρυθμό και μουσικότητα, χωρίς να αναφέρομαι στην ομοιοκαταληξία. Αυτός ο μουσικός παλμός με καθοδηγεί στην επιλογή των λέξεων και τη διαμόρφωση των νοημάτων, σαν μια εσωτερική υπαγόρευση. Επομένως, στο δικό μου μυαλό δεν διαφέρει τόσο η γραφή του τραγουδιού από του ποιήματος. Στο τραγούδι έχεις τον περιορισμό των ρυθμικών αξιών και την ανάγκη συμπύκνωσης των νοημάτων μέσα σε όρους κανόνων της μουσικής.

Ποιές μελοποιήσεις ποιημάτων από εγχώριους ή ξένους καλλιτέχνες έχεις θαυμάσει και γιατί;

Αν και έχω ακούσει πολλή ελληνόφωνη μουσική, έχω κάποια αδιευκρίνιστα κενά σε μέρη της. Μόλις χθες άκουσα τη μελοποίηση της Λένας Πλάτωνος στο "Βράδυ" του Κ. Καρυωτάκη και με κέρδισε με τον τρόπο που κατάφερε να δώσει ήχο σε αυτό το μοναδικό συναίσθημα: τη μικρή αύρα ελαφρότητας, αθωότητας και πληρότητας που μπορείς να νιώσεις μέσα στη μελαγχολία και τη θλίψη, σαν σε αναπόληση, για να κάνει τελικά στο τέλος τη μοναξιά σου ακόμα μεγαλύτερη.

Λειτουργεί το ποίημα σαν οδηγός για την μουσική που θα το συναντήσει, ή ανάποδα; Ποιες είναι κατά τη γνώμη σου οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να γίνει το ποίημα τραγούδι;

Αν μιλούσαμε για τραγούδι, θα έλεγα ότι συναντάς και τα δύο: στίχους σαν οδηγούς για τη μουσική που θα έρθει και μουσική σαν όχημα για να φιλοξενήσει λόγια. Αν πάρουμε ως δεδομένο ότι σε μια μελοποίηση προϋπάρχει το κείμενο και έρχεται ύστερα η μουσική, θα απαντούσα ότι την κατεξοχήν διεύθυνση έχει ο λόγος, η μουσική όμως μπορεί να πάρει αυτή την πρωτοβουλία και να της δώσει κατευθύνσεις και απρόσμενες οδούς.
Θεωρώ ότι κάθε ποίημα μπορεί να γίνει τραγούδι, χωρίς προϋποθέσεις. Άλλωστε, οι εκφάνσεις της μουσικής είναι πολλές, όπως και τα παραδείγματα γραφής ποικίλα. Ακόμα και ένα εκτενές ποίημα μπορεί να γίνει ένα λυρικό έργο μεγάλης διάρκειας.

Υπάρχει κάποιο ποίημα ή κάποια ποιητική σύνθεση που θα ήθελες πολύ να μελοποιήσεις στο μέλλον και αν ναι ποιο/ποια;

Θα ήθελα πολύ να μελοποιήσω όλο το βιβλίο "Γυάλινα Γιάνεννα" του Μιχάλη Γκανά, στο οποίο έχω ιδιαίτερα μεγάλη αδυναμία. Σαν να ακούω ήδη ομιχλώδη βιολιά και μπακιρένια, κουδουνιστά πιάνα που θα έρχονται μέσα από τις πολυφωνίες του χρόνου, κουβαλώντας στις πλάτες τους την Ήπειρο της πεντατονίας.