Παπούτσια και σώβρακα

χάρτης, 62

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2024

Λεπτομέρεια νωπογραφίας του Ambrogio Lorenzetti (1338-39), Σιένα, Palazzo Pubblico

Άλλο να σε χτυπάει το παπούτσι επειδή είναι στενό και άλλο να βγαίνει επειδή είναι φαρδύ. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται στα σώβρακα, διότι όταν είναι στενά περπατάς με τα πόδια ανοιχτά, ενώ, όταν είναι φαρδιά, το περιεχόμενο δεν μαζεύεται, μετακινείται δεξιά ή αριστερά, χάνει τον προσανατολισμό στη μέση, χωρίς να έχει σημασία το μήκος, που δεν αποτελεί τη μόνη διάσταση, οπότε χωρίς να εξέρχεται μετατοπίζεται εκ δεξιών και εξ ευωνύμων. Όταν πρόκειται για παπούτσι, το θέμα επείγει, άρα πηγαίνεις στον τσαγκάρη για να φαρδύνει το στενό ή σε κατάστημα υποδημάτων για να αντικαταστήσεις το φαρδύ με στενό. Και στις δύο περιπτώσεις βγάζεις το παπούτσι που φοράς, δείχνεις με το δάχτυλο πού σε ενοχλεί το στενό ή πόσο φαρδύ είναι, χωρίς να χρειάζεται να κατεβάσεις το παντελόνι. Με τα σώβρακα όμως δεν είναι το ίδιο. Σπανίως κάποιος κατεβάζει το παντελόνι και έπειτα το σώβρακο για να αποδείξει ότι είναι στενό, ενώ μπορεί να κατεβάσει το παντελόνι για να φανεί το φάρδος, χωρίς να χρειαστεί να κατεβάσει και το σώβρακο, όπου πολλοί αποθηκεύουν τη σεμνότητά τους.
Ιστορικοί αναφέρουν σειρά παραδειγμάτων για τις πολιτικές και οικογενειακές συνέπειες που έχουν το στενό και το φαρδύ, με χαρακτηριστική περίπτωση τον Ιούλιο Καίσαρα, σε υπόδημα του οποίου είχε σφηνώσει από την ουρήθρα πέφτοντας πέτρα σε σχήμα κύβου, λες και έπαιζε ζάρια, η οποία παρασύρθηκε κατά τη διέλευση του ποταμού Ρουβίκωνα, οπότε με την οργή του ανακουφισμένου αναφώνησε alea jacta est, ήτοι ο κύβος ερρίφθη, αλλάζοντας τον ρου της ιστορίας μέσα στο νερό ουρώντας. Σημείο σύγκρουσης της 3^ης Ελληνικής Ταξιαρχίας με τους Γερμανούς στις 27 Σεπτεμβρίου 1944, ο Ρουβίκωνας αναγράφεται στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, που όλοι γνωρίζουν. Αντιστοίχως, ο Μέγας Αλέξανδρος εκφράστηκε κατά των νικητών στον Πελοποννησιακό Πόλεμο λακωνικά επισημαίνοντας «πλην Λακεδαιμονίων», καθώς τα φαρδιά σώβρακα τους καθυστερούσαν ανεμίζοντας την ορμή της επέλασης εναντίον των Περσών.
Προς αποφυγήν επαναλήψεως παρομοίων θλιβερών περιστατικών, η ηγεσία κατέληξε ότι σκελέα πρέπει να φορούν οι στρατευμένοι, ένα είδος φουφούλας στενής στη μέση και φαρδύτερης πιο κάτω, ώστε να μην προκύπτει ενόχληση, αλλά με κατάλληλο αερισμό κατά τις ασκήσεις ή επιθέσεις εναντίον εχθρών, για ορισμένους εκ των οποίων λέγεται ότι δεν είθισται να φορούν σώβρακο, περιοριζόμενοι σε μία ζώνη στη μέση τους, όπως οι αγωνιστές του σούμο στην Ιαπωνία, που καλύπτοντας τα αχαμνά εκθέτουν την άλλη πλευρά σε οπισθοχωρήσεις.

Βεβαίως ούτε ο Καραϊσκάκης φορούσε σώβρακο, επιλογή που τον εξυπηρετούσε, αλλά ίσως υπήρξε αφορμή του θανάτου του. Ως προς την εξυπηρέτηση, όταν εκλήθη να υπογράψει καταγγελία, με την οποία διαφωνούσε, αφημένη πάνω σε Αγία Τράπεζα, σήκωσε τη φουστανέλα και δήλωσε «εγώ θα υπογράψω με τον μπούντζον μου», οπότε το έγγραφο απεσύρθη. Τη φουστανέλα του όμως όταν σήκωσε για να προσβάλει τον εχθρό, σφαίρα τον έπληξε εκεί και όχι στα οπίσθια, όπως υποστηρίζουν όσοι μπλέκουν το μπρος-πίσω, με σεμνοτυφία συγχέοντας τα σύκα με τη σκάφη, αντί ευθαρσώς την ιστορία να αναδεικνύουν. Κάποιοι επιμένουν ότι φίλια πυρά έπληξαν τον Καραϊσκάκη.
Συναφείς παρατηρήσεις του κλάδου της Ψυχολογίας επαναφέρουν ως λύση της στενότητας ή του φάρδους στα υποδήματα την επιλογή όσων περπατούν ξυπόλητοι, όπως ο Σωκράτης, που καλεί τον συνομιλητή του Φαίδωνα, στον ομώνυμο διάλογο, να καθίσουν στην όχθη του Ιλισού, εκεί όπου βρίσκεται σήμερα η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής, να ξαποστάσουν από τη ζέστη και με την ευκαιρία να δροσίσουν τα πόδια τους με τρεχούμενο νερό, κάνοντας και οικονομία στο νερό στο σπίτι. Με την ευρύτητα που χαρακτηρίζει τους πλατωνικούς διαλόγους, δεν αποκλείεται να ήταν φαρδύ το σώβρακο του Σωκράτη. Ας περιμένουμε όμως συσχετιστικές αναλύσεις Οιδιπολόγων, γιατί πολλούς προβληματίζει τι είναι στενό και τι είναι φαρδύ, όταν φοράς σώβρακο ή παπούτσι στα τυφλά. Για τα παλαιά υποδήματα και τις αρχαίες κιλότες της Ξανθίππης περισσότερα θα μπορούσαν να ειπωθούν, αν είχαν σωθεί σχετικοί διάλογοι μιας στενής φίλης του Πλάτωνα.

Παραμένει το ερώτημα: παπούτσι από τον τόπο σου ή όφσορ σώβρακο;

Προηγουμένως