[Ο Θου]κυδίδης μετρά του αττικού πολέμου
τα πρώτα οκτώ και μισό χρόνια από τη θητεί
ως ιέρειας στον ναό στο Άργος της Ή[ρας
της Χ]ρυσηίδος, που κοιμήθηκε και τον άφησε
να καεί, μετά ξύπνησε και διέφυγε στη νύχτα.
Ήταν γριά, κι εσύ, με λιγότερα από τα μισά της χρόνια,
τι δικαιολογία έχεις, Πύρρα, για το χάος
που έφερες στη ζωή μου μόλις σε τρεις μήνες;
Στις 3 Μαΐου στέγνωσε το μελάνι στο στυπόχαρτο της ζωής ενός σπουδαίου ελληνικής καταγωγής Αμερικανού δημιουργού στο πεδίο του λόγου, του George Economou (Γιώργου Οικονόμου). Ποιητής, λογοτεχνικός κριτικός, καθηγητής μεσαιωνικών αγγλικών και συγκριτικής λογοτεχνίας, δάσκαλος δημιουργικής γραφής και μεταφραστής του Καβάφη και άλλων ποιητών, η αλεξανδρινή αυτή μορφή των αμερικανικών γραμμάτων πέθανε στην ελληνοπρεπή Φιλαδέλφεια.
Είχε γεννηθεί το 1934 – από γονείς που ήρθαν από την Ελλάδα στη Μοντάνα, την τρίτη πιο αραιοκατοικημένη πολιτεία των Ηνωμένων Πολιτειών, το Τελευταίο Καλύτερο Μέρος (The Last Best Place), στα βορειοδυτικά σύνορα με τον Καναδά – στην πόλη Great Falls (Μεγάλοι καταρράκτες), όπου ρέει για 61 μέτρα το μικρότερο ποτάμι του κόσμου. Πάνω από άδειο γήπεδο μπέιζμπολ το 1950 εκεί, ο Νικ Μαριάνα, παράγων μικρής ομάδας, απαθανάτισε δυο «λαμπρές, ασημένιες σφαίρες» στον ουρανό, που είχαν παρατηρήσει με τη γραμματέα του. Η δημοσιότητα που συνέχισε να προκαλεί η φωτογράφιση «ανεξακρίβωτου ιπτάμενου αντικειμένου» (UFO) ενέπνευσε τοπική ομάδα να υιοθετήσει το 2007 λογότυπο με πράσινο εξωγήινο σε ιπτάμενο δίσκο.
Έχοντας αποσπάσει πολλές διακρίσεις για την ποίησή του, ο Οικονόμου δίδασκε για 41 χρόνια, μεταξύ άλλων στα Πανεπιστήμια της Μακρονήσου (Long Island University) και της Οκλαχόμα (Oklahoma University). «Η θεά Φύση (Natura) στη μεσαιωνική λογοτεχνία» είναι από τις πιο γνωστές μελέτες του. Την εποχή που ήταν μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, συμμετείχε ενεργά σε ποιητικά δρώμενα στο Βίλατζ της Νέας Υόρκης και υπήρξε συνιδρυτής λογοτεχνικών περιοδικών. Γνωστές επίσης είναι οι μεταφράσεις του στα αγγλικά από τον Ευριπίδη και αρχαίας ελληνικής ερωτικής ποίησης, ενώ έπειτα από δεκαετίες εμπλοκής με τον Καβάφη έφτασε μεταφραστικά στο σημείο να «ολοκληρώνει» ημιτελή ποιήματά του στο βιβλίο «Unfinished and Uncollected».
Παντρεμένος από το 1962 με την ποιήτρια και συγγραφέα του πειραματικού θεάτρου Rochelle Owens (Ροσέλ Όουενς), ο Οικονόμου συνόψισε στις 144 σελίδες του «Ananios of Kleitor» έναν αρχαίο ποιητή, τα ελάχιστα ποιήματα –όπως οι οκτώ στίχοι που μεταφράζονται στην αρχή του κειμένου– και σπαράγματα του οποίου έχουν διασωθεί προκαλούν το ορθολογικό πάθος όσων τον μελετούν και κλειτοριδικούς κλυδωνισμούς στους κόλπους της λογοτεχνίας. Ο εξ Αρκαδίας Ανάνιος συνιστά κορυφαία «κλασική» προσωπικότητα του εικοστού πρώτου αιώνα και λυπάμαι που δεν κατάφερα να μεταδώσω τη διαπίστωση αυτή σε ομοτέχνους του στη χώρα καταγωγής του.
Με τίτλο «3 x 3», το τεύχος του φθινοπώρου 2011 (41.2) του λογοτεχνικού περιοδικού The Iowa Review είχε δημοσιεύσει τρεις εκατέρωθεν «πρωτότυπες μεταφράσεις», δηλαδή μεταφράσεις του Οικονόμου στα αγγλικά τριών ποιημάτων μου και δικές μου μεταφράσεις στα ελληνικά (γλώσσα που πρώτη φορά εμφανιζόταν στο αμερικανικό περιοδικό) τριών δικών του. «Η ιστορία της Κασσάνδρας» ήταν ένα από τα ποιήματά του.
George Economou: «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ»
Η ιστορία της Κασσάνδρας
αρχίζει εκεί που τελειώνει,
με τη γκρίζα λεπίδα
του χαλκού πάνω
στον λαιμό της.
[μια φορά]
Τα ερπετά του ναού
σύρθηκαν εκεί που κοιμόταν,
τίναξαν το δώρο τους
στα χείλη της, αγγίζοντας
τη γλώσσα της.
[ή αργότερα]
Ο θεός του ναού
έτριψε την γλώσσα της
με τη δική του,
μετά έφτυσε, προδομένος,
στο στόμα της.
[μια μέρα]
Όλοι θα έβλεπαν
πως ήταν φτιαγμένη όπως
κάποια από χρυσό
και η πρόβλεψή της απέτυχε
στα αφτιά τους.
[τότε]
Το μουνί της έγινε
λάφυρο των νικητών,
μελλοντικών θυμάτων
της φρίκης που έλυσαν
τα χείλη της.
*
Η λεπίδα βυθίστηκε,
η ζωή της χύθηκε στην παραλία
των λευκών περιθωρίων,
όπου ο καρπός του υπομνηματιστή κρέμεται
στον αέρα.
