Ένα λαϊκό κίνημα

Μοrdillo, Football, εκδ. Σέντρα
Μοrdillo, Football, εκδ. Σέντρα

Ο ΠΑ­ΟΚ του ’70, με τον φα­κό του Μι­χά­λη Παπ­πού, University Studio Press, Θεσ­σα­λο­νί­κη 2018

*

Τι μπο­ρούν άρα­γε να δια­σώ­σουν οι ει­κό­νες και οι λέ­ξεις από το άρω­μα μιας άλ­λης επο­χής, της λα­μπρής δε­κα­ε­τί­ας του '70 για τον ΠΑ­ΟΚ, της ρο­μα­ντι­κής επο­χής του πο­δο­σφαί­ρου του ευ αγω­νί­ζε­σθαι, όπου οι προ­ϋ­πο­λο­γι­σμοί των συλ­λό­γων και οι απο­δο­χές των πο­δο­σφαι­ρι­στών ήταν πράγ­μα­τα πε­ριο­ρι­σμέ­να και οι σκό­ρερ δεν ήταν ακρι­βές διε­θνείς με­τα­γρα­φές, αλ­λά τα­λέ­ντα των το­πι­κών κοι­νω­νιών;
Δε­κα­oκτώ κεί­με­να στο πρώ­το μέ­ρος από δώ­δε­κα συγ­γρα­φείς, που έζη­σαν οι ίδιοι τα γε­γο­νό­τα, λο­γο­τέ­χνες, πα­νε­πι­στη­μια­κούς, δη­μο­σιο­γρά­φους, αθλη­τές, με ένα ει­σα­γω­γι­κό ση­μεί­ω­μα του Ιβάν Σαβ­βί­δη, προ­έ­δρου της ΠΑΕ ΠΑ­ΟΚ, και οι ιστο­ρι­κές φω­το­γρα­φί­ες του Μι­χά­λη Παπ­πού στο δεύ­τε­ρο, συ­νι­στούν αυ­τό το κα­λαί­σθη­το, ασπρό­μαυ­ρο φυ­σι­κά, λεύ­κω­μα, για την πιο λα­μπρή δε­κα­ε­τία μιας ομά­δας, που δεν θα μπο­ρού­σε να αφή­σει ασυ­γκί­νη­τη μια βέ­ρα Θεσ­σα­λο­νι­κιά, καί­τοι εγκα­τε­στη­μέ­νη από χρό­νια πλέ­ον στο κλει­νόν.
Όπως ο επι­με­λη­τής της έκ­δο­σης Κού­λης Απο­στο­λί­δης από την ει­σα­γω­γή ακό­μη ση­μειώ­νει, ο κό­σμος του ΠΑ­ΟΚ «εί­ναι ένα λαϊ­κό κί­νη­μα, έχει μια σχέ­ση με την ομά­δα ανε­ξή­γη­τη από τους νό­μους της επι­στή­μης της Λο­γι­κής, μια σχέ­ση “θρη­σκεί­ας χω­ρίς έρευ­να”».
Το ανά χεί­ρας λεύ­κω­μα ανα­δει­κνύ­ει ακό­μη τη θέ­ση μιας πο­δο­σφαι­ρι­κής ομά­δας ως δύ­να­μης πε­ρι­φε­ρεια­κής, ως  Δα­βίδ που υπερ­κε­ρά τον Γο­λιάθ ενός συ­γκε­ντρω­τι­κού κρά­τους, κα­τα­κτώ­ντας τί­τλους, νι­κώ­ντας τους με­γά­λους της Αθή­νας, αλ­λά και τη λαϊ­κό­τη­τα του πο­δο­σφαί­ρου την επο­χή που η προ­σφυ­γιά ενα­πέ­θε­τε τις ελ­πί­δες της στον ΠΑ­ΟΚ, όταν ακό­μη χτι­ζό­ταν η Τού­μπα.   
Το ντέρ­μπι ΠΑ­ΟΚ-ΑΡΗ του '72 πέ­ρα­σε στη λο­γο­τε­χνία μέ­σα από το ομό­τι­τλο κεί­με­νο του Πά­νου Θε­ο­δω­ρί­δη, πρω­το­δη­μο­σιευ­μέ­νο στο λο­γο­τε­χνι­κό πε­ριο­δι­κό της Θεσ­σα­λο­νί­κης Νέα Πο­ρεία, όπου η σπαρ­τα­ρι­στή πε­ρι­γρα­φή πα­ρα­κο­λού­θη­σης του αγώ­να στο... νο­σο­κο­μείο, ενώ ο συγ­γρα­φέ­ας κά­νει λό­γο ακό­μη για το κύ­μα πο­δο­σφαι­ρο­μα­νί­ας λό­γω δι­κτα­το­ρί­ας (που βέ­βαια οδή­γη­σε στο Πο­λυ­τε­χνείο), την πο­λι­τι­κο­ποί­η­ση της αγα­πη­μέ­νης ομά­δας, αλ­λά και την αγά­πη του Μα­νό­λη Ανα­γνω­στά­κη και του Μί­μη Σου­λιώ­τη για το άθλη­μα. Και ο Γιώρ­γος Λιά­νης πα­ραλ­λη­λί­ζει την κά­με­ρα του Μι­χά­λη Παπ­πού με την πέ­να του Νί­κου Γα­βρι­ήλ Πεν­τζί­κη και του Γιώρ­γου Ιω­άν­νου, κα­θώς απο­τυ­πώ­νει τη διά­στα­ση του ιε­ρού και του μυ­στη­ρί­ου της ζω­ής...
Ο Μι­χά­λης Παπ­πούς θυ­μά­ται ακό­μη μέ­σα από τον φα­κό του από τα χρό­νια εκεί­να μιαν άλ­λη ει­κό­να συ­νοι­κιών της Θεσ­σα­λο­νί­κης με μο­νο­κα­τοι­κί­ες και αν­θρώ­πους που σε κα­λη­μέ­ρι­ζαν με οι­κειό­τη­τα. Κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα και  πο­λι­τι­κά γε­γο­νό­τα εί­ναι αυ­τά που συν­θέ­τουν την ιστο­ρία μιας επο­χής, μιας επο­χή ανα­λο­γι­κής, αντί της ση­με­ρι­νής ψη­φια­κής, όπου η τη­λε­ό­ρα­ση δεν εί­χε πά­ρει ακό­μη την πρω­το­κα­θε­δρία από τη φω­το­γρα­φία και η «ψυ­χή» υπερ­τε­ρού­σε της τε­χνο­λο­γί­ας.  
Οι νί­κες επι­σφρα­γί­ζο­νταν σε μα­γα­ζιά όπου τρα­γου­δού­σε ο Στρά­τος Διο­νυ­σί­ου, ενώ οι  φί­λα­θλοι υπο­δέ­χο­νταν την ομά­δα με το «Μα­κε­δο­νία ξα­κου­στή». «Το συ­ναί­σθη­μα του Πα­ο­κτσή», όπως ο Γιώρ­γος Λυ­σα­ρί­δης στον επί­λο­γο ση­μειώ­νει, «έχει την ομά­δα του σαν δεύ­τε­ρη θρη­σκεία. Μια θρη­σκεία που δεν έχει απί­στους». (Μια θρη­σκεία χω­ρίς άπι­στους: Πο­δό­σφαι­ρο, ήταν ο τί­τλος βι­βλί­ου των Μπο­γιό­που­λου και Μη­λά­κα το 2005, για τη θε­ώ­ρη­ση του πο­δο­σφαί­ρου ως θρη­σκεί­ας, στην Ελ­λά­δα αλ­λά και διε­θνώς.) Από τη Βρα­ζι­λία και την Αρ­γε­ντι­νή ώς την Ιτα­λία και την Ελ­λά­δα, ο κό­σμος του πο­δο­σφαί­ρου μοι­ρά­ζε­ται αυ­τό το ξε­χω­ρι­στό συ­ναί­σθη­μα που χα­ρα­κτη­ρί­ζει το πιο δη­μο­φι­λές άθλη­μα στον κό­σμο.


ΒΡΕΙ­ΤΕ ΤΟ ΒΙ­ΒΛΙΟ «Ο ΠΑ­ΟΚ του ’70» ΣΤΟΝ ΙΑ­ΝΟ

 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: