Επιστολές ή περί άλλα...

¤¦ Στη στή­λη αυ­τή δη­μο­σιεύ­ο­νται εν­δια­φέ­ρου­σες επι­στο­λές γνω­στών καλ­λι­τε­χνών (συγ­γρα­φέ­ων, μου­σι­κών, ζω­γρά­φων,...) απευ­θυ­νό­με­νες σε φί­λους, συ­να­δέλ­φους, οι­κεί­ους ή απλώς γνω­στούς, στις οποί­ες ανα­φέ­ρο­νται σε θέ­μα­τα που ου­δε­μία σχέ­ση έχουν με το καλ­λι­τε­χνι­κό τους έρ­γο ού­τε, ει δυ­να­τόν, με τις τέ­χνες γε­νι­κό­τε­ρα. Μπο­ρεί να πρό­κει­ται για θέ­μα­τα προ­σω­πι­κά ή επι­και­ρό­τη­τας, να αφο­ρούν τρα­γι­κά συμ­βά­ντα ή να σα­τι­ρί­ζουν κα­τα­στά­σεις και αν­θρώ­πους. Το πιο ση­μα­ντι­κό κρι­τή­ριο για την επι­λο­γή τους θα εί­ναι το εν­δια­φέ­ρον που πα­ρου­σιά­ζουν, φυ­σι­κά, αλ­λά και το κα­τά πό­σο, μέ­σα από αυ­τές, δια­φαί­νο­νται πλευ­ρές της προ­σω­πι­κό­τη­τας των επι­στο­λο­γρά­φων ή των απο­δε­κτών, που απέ­χουν ή και επι­βε­βαιώ­νουν τη συμ­βα­τι­κή ει­κό­να που έχου­με δια­μορ­φώ­σει στο νου μας για τους καλ­λι­τέ­χνες αυ­τούς σαν άτο­μα. Ως εκ τού­του, η επι­λο­γή των επι­στο­λών εί­ναι κα­θα­ρά υπο­κει­με­νι­κή.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΗΣ
ΑΝ-ΜΑΡΙ ΣΒΑΪΤΖΕΡ-ΣΑΡΤΡ
ΣΤΟΝ
ΖΟΖΕΦ ΣΑΡΤΡ

_{Λα Ροσέλ, 21 Οκτωβρίου 1921}

Αγαπητέ μου Ζοζέφ

Είχα σκεφτεί να σας γράψω στις 17 Σεπτεμβρίου, όπως κάθε χρόνο, τότε, όμως, ήμασταν σε ταξίδι, δεν ήμασταν λοιπόν κάπου τακτοποιημένοι ώστε να σας γράψω πιο διεξοδικά και είχα στο νου μου να το κάνω λίγες μέρες αργότερα, όταν θα επιστρέφαμε στη Λα Ροσέλ. Αλλά η επιστροφή μας από τις διακοπές σημαδεύτηκε από ένα κατεπείγον και πολύ ανησυχητικό γεγονός. Ο Πουλού⁽¹⁾ υγιέστατος, άρπαξε ένα κρύωμα στο τελευταίο του μπάνιο στη θάλασσα˙ ένα απόστημα στο αυτί χειροτέρεψε και χρειάστηκε να κάνει μια εγχείρηση – να υποβληθεί σε τρυπανισμό, καθώς υπήρχε κίνδυνος μηνιγγίτιδας. Καταλαβαίνετε, αγαπητέ μου Ζοζέφ, την αγωνία μας πριν, κατά την διάρκεια και μετά από αυτή την σοβαρή επέμβαση! Και έχουν περάσει μόλις 15 μέρες από τότε. Ο Πουλού τριγυρνάει περήφανος στο δρόμο, ζωηρός και γερός όπως πριν, αν εξαιρέσουμε το κεφαλάκι του που είναι φασκιωμένο και μπανταρισμένο, κάτι που τον κάνει ιδιαίτερα συμπαθητικό.

Εξαιτίας αυτής της αναποδιάς, θα επιστρέψει στο Παρίσι στις 15 Νοεμβρίου, γιατί πρέπει να κρατήσει για καιρό τους επιδέσμους και το ταξίδι είναι κουραστικό. Χρειάζεται λοιπόν ιδιαίτερη προσοχή. Ήταν μια προειδοποίηση για κάτι που καλύτερα να είχαμε αποφύγει. Από κάθε άποψη! Γιατί η επέμβαση έγινε ακριβώς την ημέρα που έπρεπε να μετακομίσουμε˙ το σπίτι μας είναι γεμάτο εργάτες, κούτες ανοιχτές, αποσυναρμολογημένα έπιπλα και θα πρέπει να ζήσουμε άλλες 3 εβδομάδες μέσα σ’αυτή τη φρίκη! Αλήθεια, γνωρίζετε τα περί της επιστροφής μας στο Παρίσι; Ο σύζυγός μου⁽²⁾ θα είναι διευθυντής στην εταιρεία αυτοκινήτων Delaunay Belleville⁽³⁾ και είμαστε ενθουσιασμένοι που θα φύγουμε από την Λα Ροσέλ και ακόμα πιο πολύ επειδή θα γυρίσουμε στο Παρίσι. Η αναχώρηση του Πουλού πέρυσι με στεναχώρησε πολύ και όταν έχουμε μόνο ένα παιδί δεν πρέπει να το αποχωριζόμαστε. Και όταν μάθαμε ότι θα ξαναγυρίσουμε στο Παρίσι χαρήκαμε πάρα πολύ. Το θέμα της εύρεσης διαμερίσματος είναι ένα σκοτεινό σημείο στον ορίζοντα, πιστεύω όμως ότι αρκετά σύντομα θα βρούμε στέγη. Ο Πουλού δεν θα είναι εσωτερικός αυτή την χρονιά, μετά από την εγχείρηση που έκανε, και οι γονείς μου⁽⁴⁾ είναι πολύ χαρούμενοι που θα τον πάρουν στο σπίτι τους. Ο σύζυγός μου κι εγώ, θα πάμε σε ξενοδοχείο. Δεν πειράζει για την υποτροφία!!! Η χρονιά είναι που θα μετρήσει.

Χάρηκα αγαπητέ μου Ζοζέφ γιατί βλέπω ότι η παραμονή σας στη Brugère πάει καλά. Έτσι πίστευα ότι θα ήταν, ανησυχούσα όμως λίγο μήπως ο χειμώνας σάς φαινόταν μακρύς και μοναχικός. Είναι αλήθεια ότι ο δρόμος για να πάει κανείς στο Thiviers είναι βατός και εσείς είστε γερός.

Ο Πουλού στενοχωρήθηκε που δεν μπόρεσε να σας δει φέτος, σκοπεύουμε όμως να σας τον στείλουμε για μερικές μέρες του χρόνου όταν θα είμαστε Παριζιάνοι και δεν θα μπορούμε να τον πάμε διακοπές. Για ένα οχταήμερο, περίπου, θα είναι φρόνιμος και δεν θα σας βάλει σε μπελάδες, εξάλλου είναι άντρας και είναι καλό παιδί.

Σας αφήνω αγαπητέ μου Ζοζέφ και σας εύχομαι να συνεχίσετε να ζείτε την ζωή σας ευχάριστα. Ο σύζυγός μου κι εγώ σας στέλνουμε τις καλύτερες σκέψεις μας και ο Πουλού σας φιλά με πολλή αγάπη.

Αν-Μαρί

1. Όπως αποκαλούσε χαϊδευτικά η μητέρα του τον Ζαν-Πολ Σαρτρ.

2. Πρόκειται για τον μηχανικό Ζοζέφ Μανσί (Joseph Mancy, 1875-1945), δεύτερο σύζυγό της Αν-Μαρί, τον οποίο παντρεύτηκε το 1917 και που ο γιός της ποτέ δεν αποδέχτηκε.

3. Η γαλλική εταιρεία αυτοκινήτων Delaunay Belleville ήταν, εκείνη την εποχή, μία από τις γνωστότερες μάρκες πολυτελών αυτοκινήτων.

4Πρόκειται για τον Σαρλ Σβάιτζερ (Charles Schweitzer, 1844-1935) και την Λουίζ Γκιγεμέν (Louise Guillemin, 1850-1932). Ο Σαρλ καταγόταν από Προτεσταντική οικογένεια της Αλσατίας και ήταν συγγενής του Άλμπερτ Σβάιτζερ, γνωστού για το ανθρωπιστικό έργο του στην Αφρική (Βραβείο Νομπελ Ειρήνης 1952). Ο Σαρλ Σβάιτζερ ήταν καθηγητής γερμανικής γλώσσας στο Παρίσι.

Η Αν-Μαρί Σβάιτζερ-Σαρτρ (Anne-Marie Schweitzer Sartre, 1882-1969) παντρεύτηκε τον Καθολικό αξιωματικό του ναυτικού Ζαν-Μπατίστ Σαρτρ (Jean-Baptiste Sartre, 1874-1906) και το 1905 γέννησε έναν γιό, τον συγγραφέα και φιλόσοφο Ζαν-Πολ Σαρτρ. Ο σύζυγός της πέθανε από κίτρινο πυρετό, όταν το παιδί τους ήταν μόλις 15 μηνών και τότε, η Αν-Μαρί και ο γιός της εγκαταστάθηκαν στο σπίτι των γονιών της. Ο πατέρας της Σαρλ Σβάιτζερ, όλα τα χρόνια που έζησαν εκεί, είχε αναλάβει την ανατροφή και εκπαίδευση του μικρού Ζαν-Πολ, ο οποίος κοντά του αγάπησε τα βιβλία και το διάβασμα. Όταν το 1917, η Αν-Μαρί παντρεύτηκε τον Ζοζέφ Μανσί, εγκαταστάθηκαν με τον γιό της στην πόλη Λα Ροσέλ. όπου ο σύζυγός της ήταν διευθυντής στα εκεί ναυπηγεία. Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ που φοιτούσε στο Λύκειο Henri-IV στο Παρίσι, συνέχισε στο Λύκειο της Λα Ροσέλ μέχρι το 1920, οπότε ξαναγράφτηκε στο Henri-IV, όπου και ολοκλήρωσε τις δευτεροβάθμιες σπουδές του.

Ο Ζοζέφ Σαρτρ (Joseph Sartre, 1867-1955) ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του Ζαν-Μπατίστ, θείος του Ζαν-Πολ Σαρτρ.