Ανέκαθεν η αριστερά διεκδικούσε τον ρόλο του θεματοφύλακα της κουλτούρας και των ωραιότερων ιδεωδών του πολιτισμού μας – και πάνω από όλα των ελευθεριών που θέτει ως στόχο να εξασφαλίσει για τις κοινωνίες μας. Και πάντα θεωρούσε ότι βρίσκεται από τη σωστή πλευρά της ιστορίας, στην πορεία της για την απελευθέρωση του ανθρώπου. Προς τα εκεί όπου το ονειροπαρμένο ζευγάρι των πρωταγωνιστών στο θεατρικό έργο του Καμί Οι Δίκαιοι πιστεύουν ότι προχωρούν, μέσα από καταστροφές, με την μάλλον αφελή επωδό: La Russie sera belle. Η Ρωσία θα είναι όμορφη.
Γι’ αυτό είναι διπλά θλιβερό όταν η αριστερά αυτοδιαψεύδεται και αναιρεί την εικόνα που έχει πλάσει η ίδια για τον εαυτό της. Και το κάνει τόσο συχνά.
Όπως πολύ πρόσφατα, μόλις πριν από δυο εβδομάδες, προεκλογικά, όταν πολλοί από τους παλιούς συντρόφους εξεμάνησαν με την προσωπική άποψη του Διονύση Σαββόπουλου ότι θα επέλεγε να ψηφίσει τη Νέα Δημοκρατία στις επόμενες εκλογές. Και θα την επέλεγε γιατί, κατά τη γνώμη του, δεν έβλεπε τίποτε καλύτερο στις υπόλοιπες από τις προσφερόμενες επιλογές, επισημαίνοντας ότι συχνά οι σημερινοί εκπρόσωποι της αριστεράς «μέσα στην ευφυΐα τους και την αγάπη τους για την πατρίδα» δίνουν την εντύπωση «μιας ανώριμης φοιτητικής ξεγνοιασιάς».
Παρά την προσεκτική και, θα έλεγε κανείς, ευγενική διατύπωση, οι αντιδράσεις των παλιών συντρόφων ήταν ιδιαίτερα επιθετικές (απέναντι σε μια προσωπική άποψη ενός ψηφοφόρου) και πολλές ξέφυγαν από κάθε όριο ευπρέπειας και πολιτισμένου διαλόγου, υποπίπτοντας σε απανωτά πολιτισμικά φάουλ (όπως η χρήση του όρου «θεραπαινίδα» για να εξευτελίσεις μια ανδρική περσόνα).
Όμως, δυστυχώς, δεν υπήρξε καμία αντίστοιχη έκρηξη ιερής αγανάκτησης στο άκουσμα της προτροπής του αρχηγού του πολιτικού κόμματος της αριστεράς για τον προσεταιρισμό πρώην ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής, όταν δήλωσε ότι οι «παραστρατημένοι» οπαδοί του φασιστικού σχηματισμού θα είναι ευπρόσδεκτοι ως ψηφοφόροι της αριστεράς. Κι αυτό λίγες μέρες πριν τις εκλογές, χωρίς να έχει προηγηθεί καμιά δουλειά πολιτική ή πολιτιστική, καμιά καμπάνια που θα είχε ως στόχο να διασώσει αυτές τις χαμένες ψυχές.
Και ακριβώς, διερωτάται κανείς πώς συντονίζεται αυτή η προτροπή προς απλούς ψηφοφόρους με τις δηλώσεις ηγετικών στελεχών της ΧΑ για ψήφο στον ΣΥΡΙΖΑ, που φέρνει στο νου τις αλλόκοτες αριστεροδεξιές «αντισυστημικές» συμμαχίες των τελευταίων ετών στην Ευρώπη και αλλού.
Τι είναι αυτό που εξεγείρει τους παλιούς συντρόφους σχετικά με τον Σαββόπουλο; Ότι πήγε με τους χαφιέδες και τους βασανιστές του, όπως υπονόησαν ορισμένες αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα; Μα αυτοί, στη σημερινή εκδοχή τους, ως εγκληματική οργάνωση, είναι εκείνοι ακριβώς που καλούν τον λαό να ψηφίσει, φευ, αριστερά…
Είναι προφανές ότι τα δεδομένα πάνω στα οποία βασίζαμε, κάποτε, τις επιλογές μας, έχουν αλλάξει. Οπότε καλό είναι να επανεξετάσουμε τις απόψεις μας. Και όπως έχουν πει σοφοί άνθρωποι «όταν τα δεδομένα αλλάζουν, αλλάζω άποψη – εσύ τι κάνεις;» (When the facts change, I change my mind; what do you do?). Το ζητούμενο ενδεχομένως είναι προς τα πού αλλάζεις, κι όταν αλλάζεις, να μπορείς, απλά, να καταλάβεις ποιος κάθεται δίπλα σου…
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ
Η φράση αποδίδεται στον μεγάλο οικονομολόγο Κέινς (J.M. Keynes), που ανευρίσκεται σε κείμενο της δεκαετίας του 1920. Η πρώτη αναφορά με την μορφή που παρατίθεται εδώ ανήκει στον Πολ Σάμουελσον (Paul Samuelson, Νομπέλ Οικονομικών) σε κείμενο του 1978 που παρέπεμπε στον Κέινς. Η φράση, με τη μορφή: “When the facts Change…”, χρησιμοποιήθηκε και ως τίτλος της συλλογής δοκιμίων του Τόνι Τζαντ (Tony Judt), που εκδόθηκε μετά θάνατον σε επιμέλεια της συζύγου του Τζένιφερ Χόμανς (Jennifer Homans) το 2016. Ας σημειωθεί ότι ο Τόνι Τζαντ (1948-2010), ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς και πολιτικούς σχολιαστές των αρχών του 21ου αιώνα, ανέφερε στο τελευταίο βιβλίο του που δημοσίευσε εν ζωή, το 2010 [Ill Fares the Land – Τα δεινά που μαστίζουν τη Χώρα]:
«Ο χαρακτηριστικός τόνος των πολιτικών ρευμάτων της δεκαετίας του '60 ήταν αυτός της υπερφίαλης αυτοπεποίθησης: εμείς ξέραμε ακριβώς πώς να φτιάξουμε τον κόσμο. Ήταν αυτός ο αέρας μιας αθεμελίωτης υπεροψίας που υπήρξε εν μέρει η αιτία για την αντιδραστική παλινδρόμηση που ακολούθησε. Αν η αριστερά θέλει να ανακτήσει τις απώλειές της, απαιτείται μια κάποια μετριοφροσύνη».
Κάτι παρόμοιο, νομίζω, είπε και ο Σαββόπουλος.
19.5.23
Μετά την πανωλεθρία της 21ης Μαΐου, καλό θα ήταν οι παλιοί σύντροφοι να σκεφτούν λίγο τα λόγια τόσο του Σαββόπουλου όσο και του Τζαντ, και είθε, κάποτε, να ακουστεί μια λέξη αυτοκριτικής από τη μεριά τους.
22.5.23
