____________
Είσαι φτωχός σαν την βροχούλα της άνοιξης
που πέφτει στους τσίγκους απαλά κι ακούγεται
Rainer Maria
Rilke, Το βιβλίο της φτώχειας και του θανάτου
Ο σωστός τρόπος να παραμείνεις φτωχός είναι: σιγά-σιγά.
Ευγένιος Αρανίτσης, Φυσική,
CCCXXI
I
Μοναχικός περπατώ
σα φλέβα
καθαρού μέλλοντος
στου λίθου τα σπλάχνα
σα μέταλλο δάσους νεαρού
που ακόμα δε φύεται
αλλά κινείται αλλάζει
μπορείς καθαρά
να το ακούσεις
στις πέτρας βαθιά
την καρδιά.
Η κραυγή και η νύχτα σου
υπήρξαν πάντοτε
η χλωρίδα και η πανίδα μου –
σαν πουλί υψώνομαι
τώρα
και ισορροπώ
πάνω απ' την απύθμενη άβυσσό σου
σαν να είμαι εγώ
της στεντόρειας φωνής σου
−της σιωπής σου–
η ηχώ.
Η αγωνία σου
είναι η μόνη λογική
με την οποία μπορώ
να καταλάβω
τον κόσμο
τον ουρανό
τα άγονα αστέρια
την άδεια φωνή
και το ορθάνοικτο στόμα
που εκλιπαρεί
για μία λέξη
ή
λίγο φως.
II
Τι ατελείωτα κυανός
που ίπταται ο χρόνος
τι κοίλος
που τον χαϊδεύει
ουρανός.
Τα δροσερά σύννεφα
είναι τα μάτια μου που δακρύζουν
για εσένα
και φεύγουνε διάφανα
χωρίς
να γνωρίσουν χαρά.
Ναι
όλα είναι σκόνη
και μια πληγή από φως
όπου ανθίζει
και
δένει καρπό
με κήπους και κλαδιά
η έρημος.
Απέραντος φυσάει
ο άνθρωπος
και απλώνεται σαν θύελλα
στου κόσμου πάνω
τον ιερό φλοιό
στων βυθών
άγρυπνος
την αρχαία οπή
την παμπάλαια σιωπή.
Η φτώχεια είναι το χρώμα
και τα ψίχουλα
για τα πετεινά του ουρανού σου
της αγάπης
είσαι εσύ
−ω άναρχη αρχή−
το άθυρμα.
X
Όσο ατελείωτη
όσο απύθμενη κι αν δείχνει η κόλαση
η απάντησή μου
είναι μία:
λεύκες γάργαρες
με αεράκι.
Η πλάνη και η νύχτα σε ωθεί
εκτός εαυτού
και την ομιλία στης πέτρας
το κέντρο.
Τσακίζει η γλώσσα τον βράχο
και φλέγεται.
Σπάζει, λυγίζει, κραυγάζει
αλλά δεν λέγεται.
Δεν υπάρχει εγγύηση:
βλέπε τα ιδεογράμματα.
XI
Τα πεύκα
είναι η πρώτη και ασφαλέστερη ένδειξη
−με μιας αύρας ριπή,
ανοιξιάτικη–
ότι ο θεός
έχει εγκαταλείψει την γλώσσα μας
ανεπιστρεπτί.
Προς τα έκθετα βράχια
όχι προς την κλιτική μεταφώνησή της.
Διαβάζοντας τα αγριολούλουδα
μεγαλώνεις τους κάμπους.
Βιάσου,
μπορείς να αθωώσεις του μικρού
παιδιού
το πανσέληνο βλέμμα.
Είναι ο εφιάλτης σου.
Είσαι ο δικός του.
Μην καταστρέφεις.
Ανθίζοντας στα ρολόγια
καλλιεργείς την απελπισία στα μάτια μας.
Ούτε θεά
ούτε μητέρα ούτε γυναίκα ούτε αδερφή.
Αλλά μόνο άγνωστη.
Συνέχισε να μας καλείς.
Σύντριψέ μας.
Μετέωρα είμαστε της απουσίας σου.
Γι' αυτό
κινούμαστε νευρικοί
και αθώοι σαν τα σύννεφα.
XIII
Αρχαϊκή ρητορική:
μόνο το στήθος!
Και
τα άχρονα χρώματα μέσα του.
Δεν είναι υπεροψία
είναι απελπισία
αυτό που νιώθεις
και δεν λέγεται
και δεν είμαστε σε θέση
να αρθρώσουμε ούτε κι εμείς.
Δεν είναι αυστηρότητα
είναι της τρέλας
τα λευκά σκυλιά
που μυρίστηκαν άγριο κρέας
και ξεκοκαλίζουν τον κόσμο
απ’ τον άνεμο
και από κάθε του νόημα νυχτιάτικα.
Τίποτε δεν συγκρατεί το σημαίνον
εκεί
εκτός απ' τα δάκρυά μας
που τρέχουν χρόνια
όχι απ' τα μάτια μας
αλλά
απ' τα πράγματα.
Δακρύζουν τα πράγματα
από τον τρόμο
που εμείς δεν νιώθουμε
δεν γνωρίζουμε
δεν θέλουμε να ξέρουμε
τίποτε για αυτόν
ή για εσένα.
XVIII
Άσε μας να πέσουμε επιτέλους
για ύπνο.
Νυστάζω
απ' του μυστηρίου σου
το στόμιο
μέχρι το θαυμάσιο
των ονείρων
το φιλήδονο φρέαρ.
Μικρό κελί η όραση
−θεόρατο ελάφι
η ταραχή σου−
δεν τους χωράει όλους του θείου
το ιερό
και απάνθρωπο ψεύδος.
Μεγάλη λίμνη ο άνθρωπος
βουλιάζει
σαν νεροβούβαλος
και φαίνεται
υφαίνεται
φαντασμαγορικός
μέσα στον ύπνο
όπως φλέγεται
γυμνό
σαν λεπτό χορταράκι
το όνειρο.
Άλλωστε
τι μας μαθαίνουν τα σύννεφα;
Κλείστε,
σφαλίστε τα μάτια!
Φεύγουμε!
[ Η παραπάνω εκδοχή του Ιωνά είναι επιλογή έξι αριθμημένων μερών από τα εικοσιπέντε που αποτελούν ολόκληρη την σύνθεση ]
* Η παράφραση των δύο στίχων του Rilke, στο μότο του ποιήματος, είναι δική μου. Ιδού η πρωτότυπη εκδοχή τους:
Und du bist arm: so wie der Frühlingsregen,
der selig auf der Städte Dächer fällt,
Rainer Maria Rilke, Das Buch von der Armut und vom Tode
