O παραλήπτης της επιστολής που ακολουθεί και φέρει ημερομηνία 23 Μαρτίου 1873, είναι άγνωστος. Συντάκτης είναι ο Philippe de Morne de l' Aure (1843-1882), θαμώνας οίκων ανοχής στο Παρίσι και προξενητής νέων γυναικών σε προσωπικότητες της οικονομίας και της πολιτικής. Το πραγματικό όνομά του ήταν Philippe Morne (Φίλιππος Άχαρος). Το «εξευγένισε», υποστηρίζοντας ότι ήταν γόνος οικογένειας aριστοκρατών. Δολοφονήθηκε στις 14 Ιουλίου 1882 στο αλσύλιο της εκκλησίας Saint Julien le Pauvre στο Παρίσι. Ο δολοφόνος παραμένει άγνωστος. Η επιστολή έχει δημοσιευτεί στην εφημερίδα Le Parisien σε αφιέρωμα σχετικό με την πορνεία και την νομοθεσία για την λειτουργία των οίκων ανοχής, με αφορμή την συμπλήρωση εβδομήντα χρόνων (2016) από τον νόμο Marthe Richard του 1946 για την ποινικοποίηση της σωματεμπορίας.
Η μετάφραση έγινε από το ψηφιοποιημένο αρχείο της εφ. Le Parisien.
Κύριε,
Την παρούσα επιστολή κομίζει ο υπηρέτης μου Λεονάρντο, αγράμματος. Όπως Σας έχω ενημερώσει πριν από την αναχώρησή μου, είναι αλλήθωρος και έχει έξι δάχτυλα στο αριστερό πόδι του. Θα το επιβεβαιώσετε όταν θα του δώσετε την εντολή να μπει ξυπόλητος στο γραφείο Σας για να μη λερώσει με τα ξυλοπάπουτσά του το βαρύτιμο χαλί Σας. Έφτασα στο Παρίσι με την ταχυδρομική άμαξα που πρόλαβα στην Angeville, είχα –ευτυχώς– θέση στο παράθυρο, το οποίο –ευτυχώς– δεν είχε τζάμι, τρεις συνεπιβάτες μασούλιζαν δίχως σταματημό βραστά λουκάνικα και σαλάμια αέρος που βρομούσαν σκόρδο. Κερνούσαν τους υπόλοιπους ταξιδιώτες κρασί, περνώντας από στόμα σε στόμα το ένα μπουκάλι μετά το άλλο. Αρνήθηκα να δοκιμάσω εκείνο το κατακάθι, λέγοντας πως πάσχω από αρθρίτιδα και πως ο γιατρός μου έχει απαγορεύσει τόσο το σκόρδο όσο και το ποτό. Τότε έκανα το λάθος να σκύψω λίγο έξω από το παράθυρο, η άμαξα κατηφόριζε, τα άλογα κάλπαζαν, ο αέρας πήρε το καπέλο μου, ταξίδεψα δηλαδή ασκεπής και δίχως καπέλο μπήκα στο Λούβρο. Ένα παράταιρο πλήθος κυκλοφορεί, πρόσεξα πως μερικές δεσποινίδες επιτηρούμενες από τις νταντάδες τους και περισσότερες κυρίες συνοδευόμενες από γριές συγγένισές τους προχωρούσαν στις μικρές και κάπως σκοτεινές αίθουσες, όπου κατά τύχη βρίσκονταν νεαροί θαυμαστές των έργων της Τέχνης και ευπρεπείς κύριοι με τη ρεδιγκότα και το ημιψηλό τους. Τότε πρόσεξα την ανταλλαγή ελαφρών υποκλίσεων προς επιβεβαίωση του αμοιβαίου ενδιαφέροντος, τα βλέμματα και τα μειδιάματα, τα οποία –βεβαίως- δεν έχουν σχέση με το βλέμμα και το μειδίαμα της λεγόμενης Τζοκόντας. Σας πληροφορώ, πράγμα που γνωρίζετε όπως μου έχετε δηλώσει, ότι αυτός ο πίνακας βρίσκεται στο λεγόμενο Salon Carré του Μουσείου. Η κατάστασή του δεν είναι καλή, σε αντίθεση με τους πίνακες του Bernandino Luini, μαθητή του Λεονάρντο ντα Βίντσι που είναι σαν να βγήκαν μόλις τώρα από το εργαστήριο του ζωγράφου. Και οφείλω να σας δηλώσω πως μία ή δύο δεσποινίδες, τρεις ή τέσσερις κυρίες κρατούσαν επιδεικτικά ένα τσαντάκι, όπου, όπως γνωρίζετε, τοποθετούν ένα καθαρό εσώρουχο προσεκτικά διπλωμένο για να μην πιάνει χώρο, ένα είδος σπόγγου και ένα φιαλίδιο που περιέχει αποτρεπτικό της εγκυμοσύνης φαρμακευτικό υγρό για πλύση μετά την συνουσία. Εκείνο που μου προξένησε έκπληξη είναι ότι οι εν λόγω θηλυκές υπάρξεις κρατούσαν το τσαντάκι στον καρπό του δεξιού χεριού και τοποθετούσαν το αριστερό χέρι από πάνω, μιμούμενες, θα έλεγα, την θέση των χεριών στον πίνακα της Τζοκόντας.
Σας βεβαιώνω πως η Κατερίνα δεν ήταν παρούσα. Πέρασα όλη την μέρα διατρέχοντας όλες τις αίθουσες του Μουσείου, περισσότερο με εντυπωσίασαν οι αιγυπτιακές αρχαιότητες, οι πήλινες και σιδερένιες γάτες, ιερά ζώα για τους Φαραώ και τους υπηκόους τους. Αναγνωρίζω, όπως και Εσείς την πονηριά των γατών, δεν νομίζω πάντως ότι η Κατερίνα ανήκει σε αυτό το είδος. Νομίζω, αντιθέτως, ότι ανήκει στο είδος που εκπροσωπεί η Τζοκόντα. Συνέκρινα την φωτογραφία της Κατερίνας, παραγγελία εκ μέρους Σας στον κύριο Πολ Ναντάρ και, για να είμαι σαφής, όπως απαιτεί η εμπιστοσύνη που μου δείχνετε, αποκλείω κάθε πιθανότητα να Σας είναι άπιστη. Εξάλλου, όπως με έχετε ενημερώσει, είναι τόσο νέα, δεκαέξι χρονών μόλις. Και αν σας έχει θέλξει μέχρις απελπισίας το χαμόγελό της, ώστε να επιθυμείτε να την ονομάσετε Τζοκόντα, ο κύριος Ναντάρ έχει κάνει καλύτερη δουλειά από εκείνη του ζωγράφου της Τζοκόντα, πράγμα επιστημονικά αποδεδειγμένο, αφού, μετά από την παρέλευση τόσων ετών, η Τζοκόντα είναι μια γριά, ενώ η Κατερίνα είναι το άνθος του ερωτικού Σας λειμώνα.
Κύριε,
Συμπληρώνω την επιστολή μου με καθυστέρηση δύο ημερών, χρόνος απαραίτητος για να εξακριβώσω την διεύθυνση της κατοικίας της Κατερίνας, ώστε να μην χασομερήσετε να την συναντήσετε. Η νεαρά λοιπόν διαμένει επί της οδού d'Angoulême, ευπρεπές οικοδόμημα για χαμηλού εισοδήματος άτομα, όπως σαμαροποιοί, σφυρηλάτες μικρής αξίας μετάλλων, μικρέμποροι και γανωματήδες, των οποίων οι μητέρες, θείες, σύζυγοι, κόρες σκύβουν κάθε λίγο και λιγάκι από τα ανοιχτά παράθυρα, συνομιλούν η μία με την άλλη, κουτσομπολεύουν και η εμφάνισή μου δεν πέρασε απαρατήρητη, ήταν πρωί εκπάγλου καλλονής.
