R is …

“St Dominic’s Preview”, “Tronches” και “Szczot B.D.”, είναι μια συνάρθρωση τριών ενοτήτων του Άρι Γεωργίου, όπου, με εικονογραφική / σχεδιαστική γραφή και με χειρονομίες αυτοσχεδιασμών, οργανώνονται ποικίλα εικαστικά δοκίμια, αφαιρετικά και αφηρημένα, αποδίδοντας με σαφήνεια ένα διαχρονικό πλαίσιο στοχασμού του.

Αυθόρμητες εξομολογήσεις ― ασκήσεις και πειραματισμοί ― εύγλωττες ή λανθάνουσες αλληγορίες ― τυχαίες παραθέσεις και παραθέματα ― αποτυπώσεις και ανα-δια-τυπώσεις ― βιωματικές και εννοιολογικές εμπειρίες ― ασκήσεις ύφους ― κρυπτογραφήματα.

Με αυτό το ασύνδετο σχήμα αυτόματων συνειρμών που μου υπαγόρευσαν τα έργα του Γεωργίου σε αυτές τις τρεις ενότητες πιστεύω πως περιγράφεται και ο μηχανισμός της συνολικής τους σύνθεσης.

Οι σχεδιαστικές αποτυπώσεις με μελάνη του St Dominic’s Preview σκιαγραφούν είκοσι «ιστορίες» σαν τυχαίες διαγνώσεις στιγμιαίων επεισοδίων. Οι συνθέσεις αυτές που μοιάζουν με ιχνογραφήματα εξ ενστίκτου, χωρίς προμελέτη ή δεύτερη σκέψη, φαίνεται να έχουν εξομολογητική διάθεση, ίσως και μία ανάγκη εκτόνωσης ή και ονειροπόλησης. Σαν εφήμερες και αποσπασματικές ιχνηλατήσεις σε παίγνια της φαντασίας, της σκέψης και του συναισθήματος, θα έλεγα πως παράγουν τους αλλόκοτους ειρωνικούς τους σχολιασμούς στη Λογική του Παραλόγου του Alfred Jarry. Η σχεδιαστική αυτή γραφή έγινε η αφορμή να προκύψει ένα συνεργατικό πόνημα προσθεσιακής δομής με τις κειμενικές γραφές του Γιώργου Παπαδόπουλου και του Σάκη Σερέφα, όπου η εικαστική πρακτική έχει επεκταθεί σε μία διευρυμένη διανοητική εμπειρία και ποιητική ισοτιμία. Στην εκδοτική τριπλέτα Triple Hip Trip (τίτλος δανεισμένος από την ομώνυμη σύνθεση του Daniel Humair του 1979) έχει συν-τελεστεί μία μεταμόρφωση στην αντίληψη λόγου και εικόνας, αλλά και λόγου απελευθερωτικού με αφορμή την εικόνα. Παραδοξότητες, λοξότητες, λογοπαίγνια, αυτοσχεδιασμοί και συσχετίσεις ομολογούν «αντωνυμίες του ορατού» ή «ραψωδίες», επιτρέποντας στις λέξεις να δράσουν όσο πιο «μουσικά» γίνεται.

Στα δώδεκα ελλειπτικά σχεδιάσματα με μαύρο μαρκαδόρο των Tronches το στοιχείο που πρωτίστως κυριαρχεί είναι η απελευθέρωση της εγγεγραμμένης στο χαρτί μορφής από το πλεόνασμά της. Πήρα πολύ στα σοβαρά όλα τα λεπτομερή στοιχεία που δίνονται για να προσδιορίσουν την ταυτότητα αυτών των έργων. Ωστόσο έδωσα ιδιαίτερη σημασία στην χρονική διάρκεια δημιουργίας τους, η οποία λειτούργησε ως ιδιαιτέρως περιοριστικό πλαίσιο. “Huit minutes, sept secondes”. Σε αυτόν τον σύντομο βιωματικό χρόνο παραγωγής, σκέφτομαι, πως οι περι-γραφές, σαν ένα άθροισμα σημειώσεων έχουν αποκτήσει την λογική δόμηση της διαισθητικής κρυπτογραφίας. Έτσι, οι δώδεκα «φιγούρες/πρόσωπα» φαίνεται ότι μπορούν να λειτουργήσουν και σαν εγκάρσιες τομές χαρακτήρων ή ρόλων, θυμίζοντας τη ρήση “Il compose, comme pour coudre des caractères, ou bien des moments d’Arlequin”, προκειμένου να φτιαχτεί ένα σοβαρό “comique”.

Οι δώδεκα χειρονομίες αυτοσχεδιασμού με μελάνη σε χαρτί, καθαρά οπτικές συνθέσεις και αναπτύγματα ρυθμών και επαναλήψεων, χωρίς θεματική αφήγηση, μία παραγωγή από την δεκαετία του ’70 ακόμη, με τίτλο το δυσκολοδιάβαστο κύριο όνομα Szczot, λειτούργησαν ως ένα αχαρτογράφητο μνημονικό αρχείο που επί πλέον εκτρέπεται ως αρνητικό αποτύπωμα χάραξης σε μέταλλο πενήντα χρόνια μετά: πέντε “Signaux”/μέταλλα, γίνονται τα εμβληματικά porte-racines, που έρχονται να συνοψίσουν μία δημιουργία που συγχωνεύει και καδράρει πολύπλοκες και αδιέξοδες διαδρομές στην ιδέα του μέτρου και των ορίων. Αυτά τα «χειροπιαστά» αποσπάσματα από το «άπιαστο» του όλου δημιουργούν εν τέλει ένα «μελαγχολικό» σχόλιο παρ’ όλη την δυναμική του.

Σε αυτή την τριλογία παραλλαγών, μετατοπίσεων, αποδράσεων, επιλογών και αποκλίσεων, η επινόηση, το εύρημα, το τέχνασμα, η ιδιόμορφη σατιρική διάθεση, η παρωδία, το τυχαίο και όλα όσα αξιοποιεί το φαντασιακό οργανώνουν ένα modus operandi, που τείνει στην ολοκλήρωση ενός μυστικού κώδικα με μια, στην κυριολεξία, συρραφή λέξεων όπου προτείνεται και το κλειδί ερμηνείας: punctuscontrapunctum, σαν μία γεφύρωση στα κενά που δημιουργούνται στην συνδυαστική λογικής και φαντασίας, εκεί ακριβώς, ανάμεσα στις έννοιες, την μέθοδο και το βίωμα.

του Άρι Γεωργίου

St Dominic’s Preview 1 έως 12 [2017]
100x70 cm, UV σε dibond

Δώδεκα από από τα 20 αυτοσχεδιαστικά σχέδια των οποίων την “πιθανή” ερμηνεία αναζήτησα στην “ανάγνωσή” τους από τους ποιητές Σάκη Σερέφα και Γιώργο Χ. Παπαδόπουλο. Προέκυψε, όταν επέστρεψαν με τα κείμενά τους, ένα ιδιότυπο “τρίο”, μια αντιστικτική συμβίωση "λεξιλογίων" που τον αρχικό μου αυτοσχεδιασμό τον ανέδειξε σε “έργο”. Τα “ποιήματά” μας συστεγάζονται στο “τριαξονικό” πόνημα Triple Hip Trip των εκδόσεων Κίχλη όπου τα 20 διαδοχικά “τρίο” συνομιλούν σε κάθε δισέλιδο. Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου ιδού μερικές “διαφωτιστικές” γραμμές.

Xωρίς παρτιτούρα, στο ψαχνό κατευθείαν. Παλμός, ρυθμός, συρμός― με τις γραμμές και το μελάνι του, ντράμερ ο Άρις Γεωργίου. Μύθος, στίχος, ραψωδία, αοιδός στα πλήκτρα ο Σάκης Σερέφας. Στίξη, αντίστιξη, αρμονία, δοξάρι ή πιτσικάτο, μελωδός στο κοντραμπάσο ο Γιώργος Παπαδόπουλος. Triple Hip Trip, χωρίς παρτιτούρα, στο ψαχνό κατευθείαν.

«Αυτεπάγγελτο jam session, πηγή του ένα δεκαήμερο στην Rue St Dominique, Οκτώβρης του ’17, γραμμές χύδην ―μήπως λιγότερο χύδην;― και η αμηχανία, καταπληξία, του αυτουργού τους ενώπιον, αίφνης, της ακατανόητης θέας τους. Επίκληση βοηθείας. Όχι από το κοινό. Από συμπαίκτες, συνασκητές, συνενόχους δοκιμασμένους. Προστρέχουν στοργικά. Ανασκάπτουν, ερευνούν, εξηγούν. Διατρύουν το έρεβος της ασυναρτησίας, φωτίζουν πολυεδρικά. Εννόησε άραγε ο αυτουργός; Ή θα ξαναϋποπέσει στο παράπτωμα;»

Szczot B.D. 1971 1 έως 12 [1971-2021]
50x35 cm, αρχειακό χαρτί, edition of 3

O αρχιτέκτων Frederic Szczot (Σκοτ) ήταν ο πρώτος καθηγητής που είχα στο Montpellier όταν ξεκίνησα σπουδές αρχιτεκτονικής το 1971. Δίδασκε στους πρωτοετείς ένα μάθημα που το ονόμαζε Basic Design. Τον πρώτο κιόλας μήνα, Οκτώβριο του 1971, καταλαβαίνοντας στο περίπου ―με τα ελάχιστα γαλλικά μου― τι μας ζητάει, ανταποκρίθηκα στην άσκηση στην οποία μας υπέβαλε καταθέτοντας 12 ασπρόμαυρα σχέδια και κολάζ.
Τα ξέθαψα σχετικά πρόσφατα από το αρχείο μου, 50 ολόκληρα χρόνια αργότερα. Τα κοίταξα βαθειά στα μάτια, επί μακρόν. Μου ομολόγησαν αβίαστα: «Ναι, εμείς κρυβόμαστε πίσω από κάθε σχεδιαστική-αυτοσχεδιαστική σου κίνηση. Υποχρεούσαι να συνομολογήσεις». Όπερ και πράττω ...εμπράκτως. Τα εκσυγχρονίζω με απειροελάχιστες βελτιώσεις, τα ονομάζω “Szczot B.D. 1971” τιμώντας τον τότε δάσκαλό μου, και τα συν-τάσσω ισότιμα, αδίστακτα και αντιστικτικά με τις άλλες δύο ενότητες της τριλογίας punctuscontrapunctum.
Αρκετές φορές στο πρόσφατο παρελθόν θέλησα, διαδικτυακά, να διερευνήσω εάν του μακρινού παρελθόντος ο καθηγητής μου ήταν εν ζωή. Δεν ήμουν τυχερός ή κάτι δεν έκανα καλά. Ξεκινώντας να γράψω τούτη την σημείωση προ δύο ωρών (ώρα 15:30, 13 Δεκεμβρίου 2022), είπα «ας προσπαθήσω άλλη μια φορά τώρα που εμπράκτως του αποδίδω την τιμή που του οφείλω». Οποία γλυκειά ικανοποίηση!, ναι, επιτέλους, τα κατάφερα, ο Φρεντερίκ Σκοτ είναι εν ζωή (υποθέτω άνω των 90), μόνο δυστυχώς μόλις με απερχόμενο covid, «μάλλον θα καταφέρει να σας μιλήσει αύριο», με διαβεβαιώνει τηλεφωνικώς η σύζυγός του με την δέουσα συγκίνηση από το αναπάντεχο τηλεφώνημά μου. Η οποία συγκίνηση, σε υπερθετικό βαθμό, χρωμάτισε αμφοτερόπλευρα τις φωνές μας όταν την επομένη συνομίλησα επί ημίωρο με τον ίδιο διακόπτοντας ακατάσχετα ο ένας τον άλλο με αναμνήσεις, αναπολήσεις, παραπομπές ακόμη και με ψήγματα ετεροχρονισμένου ακίνδυνου κουτσομπολιού.
Δεν ξέρω αν, σ' αυτή την υπόθεση της εν εξελίξει έκθεσής μου (στα 71 μου) εκείνο που μετράει περισσότερο είναι αυτό τούτο το καλλιτεχνικό μου διάβημα ή, ίσως αντίθετα, η ευκαιρία που μου παρέσχε ν' ακούσω στην άλλη άκρη της γραμμής την φωνή του Szczot (στα 89 του) να μου επιβεβαιώνει με τον τρόπο του πως όντως, το δικό του Basic Design με την "Βασική του Βάση" ευθύνεται εν πολλοίς για τόσα και τόσα εγχειρήματά μου οδηγώντας παράλληλα και νομοτελειακά στην αντιστικτική μας συνομιλία 51 χρόνια αργότερα. Χαιρετώ σε Frederic Szczot, τα ξαναλέμε με πρώτη ευκαιρία.