Όταν απλώσουν τα κύματα…θα μπω ξανά να κολυμπήσω

Μου παρήγγειλε μαγιό απ' την Πόλη. Εγώ της βρήκα κάτι στα νέα της μέτρα. Τα αισθητά κομψότερά της. Διαισθητικά επέλεξα το κατάλληλο μέγεθος για κείνη. Χωρίς το άγχος μελλοντικής αξιοποίησης της συνοδευτικής κάρτας αλλαγής, αφού επιστροφή στην Πόλη δεν έπαιζε πλέον. Η νέα αφετηρία μάς ήθελε να κολυμπάμε στα ίδια Ευβοιώτικα νερά, μες στα μπλε μας μαγιό. Εκείνης με τις κάθετες ρίγες, εμένα με τα ακανόνιστα σχήματα. Και ν' αριθμούμε με παιδικό ενθουσιασμό τα καθυστερημένα μπάνια του Ιούλη, που’ χαμε στερηθεί, καθένας για τους δικούς του λόγους.
Ο Αύγουστος κύλισε σε ρυθμούς αθεράπευτα κολυμβητικούς. Δεν της αρκούσε να μπαίνει στο νερό και να αγκυροβολεί πλάι σε συνομήλικες λουόμενες, κάποιες καμουφλαρισμένες πίσω από ηλιοαπωθητικές καπελαδούρες. Της άρεσε ολοένα να βαθαίνει κολυμπώντας, σα να προκαλούσε τις αγύμναστες αντοχές της. M’ ακόμη κι όταν ξεμάκραινε από τα ρηχά οι αντοχές της δεν την πρόδιδαν, ολοένα και βαθύτερα πήγαινε. Νέες δυνάμεις ανακάλυπτε στην πορεία για να τιθασεύει τον υδάτινο φόβο της.
Κι όταν η αδρεναλίνη της ερχόταν στα ίσα θα’ παιρνε την απόφαση να καλοθέσει το μπλε μαγιό, α λα Τουρκ., ανανεώνοντας το ραντεβού με τα θαλάσσια μπάνια για την επόμενη χρονιά. Παρέμεινε ωστόσο ρεμβαστική θεατής να παρακολουθεί διακριτικά την καθημερινή μου συνήθεια, εκτός σεζόν. Επικροτώντας το δικό μου ζήλο. Τον τελευταίο καιρό μάλιστα έδειχνε συμφιλιωμένη με την ανάγκη μου να εξαφανίζομαι με το ποδήλατο, πάντα την ίδια ώρα της μέρας από κοντά της, χάριν της τολμηρής πρωτοβουλίας.

Η μετάβαση στη χειμερία εποχή έγινε ανώμαλα και για τους δυο μας. Το χειμωνιάτικο πλέον σκηνικό δεν της άφηνε περιθώρια ονειροπόλησης δίπλα στην αγαπημένη της Αρτακεία κολυμβήθρα. Της πρόσφερε απλά ένα δυνατό κίνητρο να επιζητά διακαώς ένα θερμότερο ήλιο. Όσο για μένα, η θάλασσα του Νοέμβρη μου στερούσε τα Κυριακάτικα ρεπό. Για να με ετοιμάσει για ένα νέο άθλο. Αυτόν της κολύμβησης σε νέα νερά. Όχι τα γνώριμα, όπου ήξερα να τιθασεύω τις απλωτές μου, όσο τα ρεύματα πήγαιναν αντίθετα. Έμαθα ξαφνικά να κολυμπώ σε νερά που δεν είχαν βάθος, μήτε χρώμα, μήτε συγκεκριμένη σύσταση. Βίωσα τη μετάβαση στ’ αντίκρυ, έτσι απ' το πουθενά. Κι είδα πώς είναι η γεύση της άλλης όχθης. Βρέθηκα νοερά κι εκεί.

Όλο κοιτάς τ’ αντίκρυ

Ένα ανυπόμονο βήμα τη φορά,
μέχρι να βγεις απέναντι
κι ο δρόμος χωρίς ταχύτητα να πλησιάζει.
Πόσο καιρό να προνοήσεις για το επόμενο;
Πώς να ζυγίσεις το χρόνο αλλιώς;
Κι εσύ διαρκώς φλερτάρεις με τους Παράδεισους, απ’ τ' αντίκρυ.
Τη σύγκρουση γλίτωσες, που δεν έρχεται
Ο ίλιγγος ξώφαλτσα την προσπερνά
Κι εσύ τον αγνοείς αμέριμνος.
Φυλάς τα νώτα σου, καθόλου,
μην τύχει και παρασυρθείς
απ' το γνωστό περπάτημά σου;
Κοιτάς λοξά, παρά μπροστά;
Kαι μη γνοιαστείς! Kαι μη βιαστείς!
'Έρχεται τ' ανέλπιστο καλπάζοντας,
τη σιγουριά σου να διαπεράσει στα ξυστά.
Τ’ ανέμελο άγγιγμα να κάνει νιάσιμο,
το ανέγγιχτο μέλημα θε να ξεστρώσει τα στρωτά.

Γιώργος Κεβρεκίδης, Κωνσταντινούπολη, 6/2/2016

Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από κείνο το χειμώνα που ήταν σαν το πιο κρύο ψέμα που ‘χω ακούσει. Που θέλησα να ξεγελάσω χάριν αναζήτησης κάποιων Αλκυονίδων ημερών στη ζωή μου. Έκτοτε υπάρχω και ως χειμερινός κολυμβητής. Στα παγωμένα νερά γίνονται τα ξεκαθαρίσματα με το συναίσθημα. Αυτό της πίκρας, του θυμού, της αγωνίας, του φόβου. Μπαίνω στην παγωμένη θάλασσα με χαμηλές θερμοκρασίες κι όταν έχει χιόνια τριγύρω. Και μόλις βγω τρέχω με γοργό βήμα προσπαθώντας να εμποδίσω την κρυοπληξία.
Δοκιμάζομαι όταν θέλω να εξηγήσω κάτι βάσει λογικής. Το κολύμπι με βοηθά να απλωθώ όσο πιο ανοιχτά γίνεται. Χρησιμοποιώντας τα άκρα ως μοχλούς κίνησης προς τα μπρος. Κι ο κορμός ν ’ακολουθεί. Όταν ξεκινά η διαδικασία αυτή παράλληλα το ζεστό σώμα βιώνει την ψυχρολουσία. Διαμαρτυρόμενο αλλά συγχρόνως συνεργαζόμενο.

Για δευτερόλεπτα βίωσα το ταξίδι, το απευχόμενο. Κι είδα τη γλύκα του. Χωρίς ευγένειες, μες στην ωμότητα μιας άγριας φύσης. Που εισέβαλε ορμητικά στο συγυρισμένο μου κουβούκλιο, αυτό που απέκλειε ως τώρα τις δυνάμεις της φύσης. Μα η φύση είναι ασυγκράτητη, θέλει να σπάσει τους φραγμούς που θέτει ο άνθρωπος. Η φύση δεν εξημερώνεται, όσο κι αν ο άνθρωπος πάει να μιμηθεί εξευγενισμένα πρότυπα. Η ανθρώπινη φύση είναι ανισόρροπη. Κι απ' την ανισορροπία της προκαλεί το θαύμα.
Ένα θαύμα συντελείται όταν συναντιούνται ισόρροπες με ανισόρροπες τάσεις. Στα δύσκολα η φύση δίνει το παρόν. Σε καλεί να ενταχθείς στο ανισόρροπο περιβάλλον της. Ο νους δε δίνει πάντα σωστές οδηγίες για να σε προστατέψει απ’ την ανεξέλεγκτη μανία της φύσης. Ο εγκέφαλος ανθίσταται σε μια ολοένα εκφυλιζόμενη κατάσταση. Οι νευρώνες του εγκεφάλου μας αγωνίζονται να μπει έλεγχος σε μια χαώδη κατάσταση.
Η στάση μου στα πράγματα, όπως εξελίχθηκαν, παραμένει κυνικά σταθερή. Η ζωή με δυσκολίες περνά από γνώριμες φάσεις. Στο άκουσμα ενός προδιαγεγραμμένου τέλους το διαμαρτυρημένο σώμα αδυνατεί να συμβιβαστεί με την ωμή αλήθεια.
Γι’ αυτό ξεκίνησα να προπονούμαι, για ν’ αντέξω στα δύσκολα. Τα γεγονότα με θωράκισαν με λιγότερο συναίσθημα. Και περισσότερη ψυχρή λογική. Η ωμή λογική έγινε σύμμαχός μου. Δεν υπήρχε περιθώριο συναισθηματισμών. Το σώμα που παλεύει μες στα παγωμένα νερά της θάλασσας μαθαίνει ν’ απωθεί αρνητικές σκέψεις που του δημιουργούν οι συνθήκες. Το αρνητικό συναίσθημα παραμένει μέχρι να εξομαλυνθεί η σχέση πάλης με την απειλή. Τότε η απειλή αμβλύνεται. Και τη θέση της παίρνει η αντοχή. Η ανθεκτικότητα στην κακουχία. Προτίμησα το παγωμένο νερό μπας και βρω απαντήσεις στο θανατικό χτύπημα, που με βρήκε εις διπλούν. Την ανάγκη μου είχα μοιραστεί κι όταν οι άνθρωποί μου βρίσκονταν ακόμη εν ζωή. Γνώριζαν για τη θαλάσσια διαφυγή μου.

Οι άνθρωποι επαναλαμβάνουν όσα έκαναν οι προκάτοχοί τους, είναι μέρος της συνέχειάς μας. Όταν εκλείψει η παρουσία των τωρινών κάποιος θα βρεθεί γυρεύοντας ν’ αποτυπώσει τις χαρές που βιώσαμε κάποτε εμείς, ν’ απολαμβάνει τα ίδια πράγματα της ζωής, Καλή ώρα!
Τρία νεαρά αγόρια αιωρούνται βασταζόμενα από το γυάλινο πέτασμα μας πισίνας. Εκείνα μες στο νερό, εγώ μπροστά από το πέτασμα να τα κοιτώ. Μαζί και ο ενήλικας προπαιδευτής που μεριμνά για τις ασφαλείς καταδύσεις τους εντός του κλειστού διάφανου θαλάμου. Έχουμε απομακρυνθεί με τ’ αδέρφια μου τα τελευταία χρόνια. Νοσταλγώ κάποιες οικογενειακές διακοπές σε νησιά που ποτέ δε χάρηκα. Αφού μόλις τελείωναν τα σχολεία, οι γονείς με τους τρεις μεγάλους αδελφούς θα ξεκινούσαν για το ορεινό Αρμενοχώρι Φλώρινας.
Τα καλοκαίρια και μόλις θα τελείωναν τα μαθήματα, βάζαμε πλώρη για το χωριό. Στερούμενοι προσωρινά τον θαλασσινό αέρα, ανταλλάσσοντάς τον με την αγελαδινή μπόχα του Αρμενοχωρίου. Η άφιξή μας στο απόκοσμο, αγγελοπουλικό, τοπίο θύμιζε συνήθως μαραθώνιο τερματισμό, αφού για να φτάσουμε εκεί αλλάζαμε στη διαδρομή "δεκαπέντε" τρένα. Σ' ένα απ’ αυτά τα ταλαίπωρα οδοιπορικά είχα βρεθεί απολωλός πρόβατον να ταξιδεύω κατά μόνας, προς άγνωστη κατεύθυνση, αφού ο συνωστισμός στις αποβάθρες ενός πολυσύχναστου σταθμού ανταποκρίσεων υπήρξε καταλυτικός στο να χαθούμε μεταξύ μας.

Βαστώ την ανάσα μου στο νερό

Βαστώ την ανάσα μου στο νερό
μέσα σε κύματα φωτός η ύλη μου
ένας γαλάζιος έρωτας με πνίγει
η θάλασσα κι η ψυχή μου
ασαφείς φυσαλίδες
ανεβαίνουν, ανεβαίνουν
σ’ έναν άγνωστο παράδεισο
σ’ έναν τρίτο κόσμο
κανοναρχούν οι άγγελοι των βράχων
έχουνε χέρια από φως
βουτούν τα πόδια τους σε μπλε βιβλία
φοράνε τις λέξεις
που γράφουν οι μέδουσες
κρυστάλλινη η σκέψη
δεν υπάρχει σκέψη
βλέπω σιγά σιγά
πώς γαλαζώνει η ψυχή μου
γυμνός από κόσμο
γυμνός από χρόνο
κολυμπώ
γιατί τα κύματα απλώσαν
μια μελωδία πάνω μου
παρθένων Σειρήνων.

Φωτεινή Καϊμάκη, 10 Ιουλίου 2022

Οι εικόνες από το βυθό συνοδεύονται από μια λαχτάρα να καταδυθώ κι εγώ. Δανείστηκα την οριζόντια γραμμή που χωρίζει το υγρό στοιχείο από τον αέρα, όπως η γραμμή του ορίζοντα διαχωρίζει τη γη απ’ τον ουρανό. Στη φύση αυτή η υδάτινη γραμμή γίνεται ορατή μόλις κοπάσει η θαλασσοταραχή κι η θάλασσα γίνει πάλι λεία, σαν λάδι. Σαν σεντόνι σε μόνιμη άπνοια, απλωμένο από οριζόντια τεντωμένο σχοινί, χωρίς ζάρες ή πτυχώσεις χωρίς κυματισμούς.
Υπάρχει ωστόσο και η ψευδαισθησιακή αντίληψη ενός φαινομενικού ορίζοντα σε συνθήκες τεχνητής νηνεμίας, εντός χωρικά περιορισμένων γυάλινων θαλάμων, όπως τα aquarium κι οι πισίνες. Εκεί ξεκινώ να οργανώνω την οπτική μου αφήγηση μες στο νερό, με κίνητρο την αινιγματική γοητεία που προσδίδει η διαυγής υλικότητά του στο ανθρώπινο σώμα.

Στη μουσική σύνθεση «Ocean» του Ennio Morricone θα ταίριαζε μια παλμική χορογραφία, εν είδη χορευτικής αναπήδησης δελφινιών έξω απ' το νερό, για όσο διαρκούν τα επαναλαμβανόμενα, κοφτά γδαρσίματα του δοξαριού πάνω στο τάστο του βιολιού. Για ότι συμβαίνει εντός ενός γοητευτικού βυθού τη χορογραφία αναλαμβάνουν λιλιπούτειοι καταδύτες, υπεύθυνοι για τις χρωματικές ενορχηστρώσεις μιας θελκτικής κατάδυσης.

Άντλησα τις ιδέες μου από το έργο της Τόνιας Νικολαΐδη, που βασίζεται στην αντίθεση «ίδιο-διαφορετικό». Κατ’ αναλογία με κείνη και μέσω της χρήσης των αξονοσυμμετρικών προβολών μιας εικόνας οργάνωσα μια νέα οπτική αφήγηση, πάνω στο ίδιο θέμα. Συνθέτοντας κι επαναλαμβάνοντας μια παραστατική εικόνα, ως γεωμετρικό μοτίβο, ώστε να αναπτυχθεί ένας μη παραστατικός κόσμος, ορμώμενος απ’ τον τρόπο που εκείνη συνθέτει τις μονοχρωματικές πλακάτες ζώνες της, διατηρώντας συνάμα διακριτή την υλικότητα σε κάθε μια απ’ αυτές. Η διαδοχική επανάληψη της ίδιας εικόνας αναιρεί τη μονοσήμαντη φαινομενική οπτική του ορίζοντα που διαχωρίζει γραμμικά τη γη απ’ τον ουρανό, χάριν μιας νέας οπτικής αντίληψης, χαρακτηριστικό γνώρισμα της καλειδοσκοπικής τέχνης της δεκαετίας του 60′ (OP ART).
Στις εικόνες μες στο νερό αναζήτησα μια σχέση ευδαιμονίας. Μαζί την τέρψη οφθαλμών, την ευεξία, την ευεργεσία. Ακόμη και για τους αμύητους των θαλάσσιων μπάνιων, η θάλασσα παραμένει πηγή θετικών επιρροών. Ασκεί μια γοητεία με τα καλά και τα κακά της. Σε μελαγχολεί όταν ο καιρός χαλάει, σε ηρεμεί όταν επιστρέφει η νηνεμία. Τα χρώματά της μοναδικά, σε έλκουν τα πιο ζωηρά και διάφανα νερά, σε σκιάζουν τα σκούρα κι αφρισμένα της κύματα. Τα χρώματα του βυθού λειτουργούν ενθαρρυντικά ή αποθαρρυντικά για την ανθρώπινη διάθεση.

Όταν απλώσουν τα κύματα…θα μπω ξανά να κολυμπήσω

Μες στη θάλασσα είχαμε κρυφτεί,
τα χρώματα πέφτανε βροχή
για ένα σου χάδι...
Στον πολύχρωμο βυθό της πρώτης μας
θαρραλέας κατάδυσης
εσύ να με παρακινείς...

Γιώργος Κεβρεκίδης, Αθήνα 10/6/2022