Ο Κ.Π. Καβάφης θεωρείται από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελεύθερου στίχου στην Ελλάδα. H εμβληματική «Ιθάκη» γράφτηκε το 1910 και δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1911 πριν ακόμα καθιερωθεί ο ελεύθερος στίχος ως κυρίαρχη μορφή στην ελληνική ποίηση.
Ο ίδιος ο Καβάφης είχε γράψει στη νεότητά του ποιήματα σε πιο παραδοσιακές μορφές. Εύλογα αναρωτιέται κανείς αν τα μεταγενέστερα και γνωστότερα έργα του θα διατηρούσαν την αίγλη τους εφόσον ο ποιητής επέλεγε να ακολουθήσει πιο καθιερωμένους μετρικούς δρόμους.
Σκοπός της άσκησης αυτής ήταν η μεταγραφή της «Ιθάκης» σε δεκαπεντασύλλαβο στίχο. Έγινε απόπειρα κατά το δυνατόν να διατηρηθεί το νόημα των αρχικών στίχων και να μην προστεθούν επιπλέον νοηματικές ενότητες. Στη μεταγραφή χρησιμοποιήθηκε σύγχρονη ορθογραφία, καθώς η διατήρηση της αρχικής κρίθηκε άνευ σημασίας για τους σκοπούς αυτής της άσκησης.
Αν και η άσκηση σε τεχνικό επίπεδο κρίνεται από τον γράφοντα επιτυχής, για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα τελικός κριτής σαφώς είναι ο αναγνώστης. Ο γράφων πάντως μάλλον επιβεβαίωσε ήδη τη ματαιότητα του εγχειρήματος.
Κ. Π. Καβάφης: «Ιθάκη»
Μεταγραφή σε δεκαπεντασύλλαβο στίχο
Αρχικό κείμενο
Μεταγραφή σε δεκαπεντασύλλαβο
Ιθάκη
Όταν θα βγεις στον δρόμο σου να πας για την Ιθάκη,
να εύχεσ’ η πορεία σου μακριά πολύ να είναι,
γεμάτη περιπέτειες μα και γεμάτη γνώσεις.
Μην φοβηθείς τους Κύκλωπας ούτε τους Λαιστρυγόνας
τον Ποσειδώνα τον θεό, σαν είναι θυμωμένος
τέτοια εκεί στον δρόμο σου δεν θα τα βρεις ποτέ σου,
αν υψηλή ‘ναι η σκέψις σου, αν εκλεκτή το πνεύμα
αγγίζει η συγκίνησις, αγγίζει και το σώμα.
Τους Κύκλωπας μπρος δεν θα δεις ούτε τους Λαιστρυγόνας,
τον Ποσειδώνα άγριο δεν θα τον συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανεί η ψυχή, μπρός σου αν δεν τους στήνει.
Εύχου ο δρόμος να’ ν’ μακρύς. Πολλά πρωινά του θέρους
θα πρωτομπαίνεις με χαρά σε άγνωστους λιμένας·
και σ’ εμπορεία Φοινικικά, στάσεις εσύ θα κάνεις
και τες πραγμάτειες τες καλές εκεί θε ν’ αποκτήσεις,
κοράλλια, αλλά κι έβενους, σεντέφια, κεχριμπάρια,
και ηδονικά κάθε λογής μυρωδικά, μπαχάρια,
ηδονικά όσο μπορείς πιο άφθονα μπαχάρια•
σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να ταξιδέψεις,
των σπουδασμένων πράματα να μάθεις και να μάθεις.
Πάντα να έχεις μες στον νου την ακριβή Ιθάκη.
Γιατί το φθάσιμόν σου εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Μα διόλου το ταξίδι σου εσύ να μην το βιάζεις.
χρόνια πολλά καλύτερα αυτό να διαρκέσει·
και γέρος όταν είσαι πια ν’ αράξεις εις στην νήσο,
πλούσιος με όσα κέρδισες μαζεύοντας στον δρόμο,
μη προσδοκώντας θησαυρούς η Ιθάκη να σε δώσει.
Η Ιθάκη είν’ που σ’ έδωσε τ’ ωραίο το ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θα ’βγαινες τον δρόμο να τραβήξεις.
Μα να σε δώσει τώρα πια δεν έχει τίποτ’ άλλο.
Κι η Ιθάκη δεν σε γέλασε πτωχή αν βρεις τη νήσο.
Έτσι σοφός που έγινες, και πείρα πια που έχεις,
ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.
ΑΛΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν:
