Το πορτρέτο του παππού

Υπάρχει και ο μέσος άνθρωπος που ζει σε έναν απλό κόσμο με κυματιστή, αναδυόμενη εσωτερική ενέργεια και φαντασία, αυτός που σήμερα αποκαλούμε «περιπατητικός σχιζοφρενής»—αυτός του οποίου ο εαυτός και το σώμα βρίσκονται σε πολύ αδύναμη σχέση, που καταφέρνει να συνεχίζει χωρίς να βυθίζεται σε εσωτερικές αναζητήσεις και συναισθήματα, να μην κινδυνεύει από φανταστικές εικόνες, ήχους, φόβους και μάταιες ελπίδες. Παρά το γεγονός ότι ένας άνθρωπος έχει γίνει φασματικός με αυτόν τον τρόπο, μπορεί παρόλα αυτά να μπορεί να συνεχίσει να ζει, να είναι λειτουργικός, να ασχολείται με τα εγκόσμια πράγματα, να παντρεύεται, να γεννά παιδιά, να κερδίζει τιμή και εκτίμηση—και ίσως κανείς να μην παρατηρεί ότι από μια βαθύτερη έννοια του λείπει ο εαυτός του.
Ηρεμεί κάνεις με το κοινότοπο; Η χαλάρωση με ένα καλό ματς, ένα τηλεπαιχνίδι, μια επαναλαμβανομένη διαδικασία, μου κάνει καλό; Η είναι ένας τρόπος να ανήκω, να είμαι κομμάτι του ανθρώπινου οικοσυστήματος; Ακόμη και τώρα που οι πράξεις και επιλογές μου είναι απόλυτα εναρμονισμένες σε αυτό που λέμε πραγματική ζωή (και καλά κάνουν, Εύα μου και Ερμή μου) υπάρχουν πάμπολλες στιγμές που ξαναβρίσκω το εαυτό μου σε αυτό το μεταίχμιο, σε αυτή την ψευδαίσθηση αιωνιότητας, της απόσπασης από το γεγονός και της παρατήρησης. Μια κατάσταση ινκόγκνιτο. Θα έλεγε κανείς πως αυτή είναι μια στατική συνθήκη – όμως είναι τελείως το αντίθετο. Είναι μια συνθήκη του επείγοντος. Έτσι κι αλλιώς ένα είναι το θέμα: ποια είναι η αληθινή μου αποστολή, το μυστικό μου δώρο; Και πως μπορώ αυτό να μοιραστώ; Γράφω. Φτάνει;
Πώς ξεπερνά κανείς τον εαυτό του; Πώς ανοίγεται σε νέες δυνατότητες; Συνειδητοποιώντας την αλήθεια της κατάστασής του, διαλύοντας το ψέμα του χαρακτήρα του, σπάζοντας το πνεύμα του από την εξαρτημένη φυλακή του. Ο εχθρός, τόσο για τον Κίρκεγκορ όσο και για τον Φρόιντ, είναι το οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Το παιδί έχει δημιουργήσει στρατηγικές και τεχνικές για να διατηρήσει την αυτοεκτίμησή του μπροστά στον τρόμο της κατάστασής του. Αυτές οι τεχνικές γίνονται μια πανοπλία που κρατά το άτομο αιχμάλωτο. Οι ίδιες οι άμυνες που χρειάζεται για να κινηθεί με αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση γίνονται η παγίδα του για όλη του τη ζωή. Για να ξεπεράσει τον εαυτό του πρέπει να καταρρίψει αυτό που χρειάζεται για να ζήσει. Όπως ο Ληρ, πρέπει να απορρίψει όλους τους «πολιτισμένα δάνεια» του και να σταθεί γυμνός στην καταιγίδα της ζωής.
Και πάνω από όλα αυτά, ο τρόμος: να έχεις αναδυθεί από το τίποτα, να έχεις όνομα, συνείδηση ​​του εαυτού σου, βαθιά εσωτερικά συναισθήματα, μια βασανιστική εσωτερική λαχτάρα για ζωή και αυτοέκφραση – και παρόλα αυτά να πεθαίνεις. Μοιάζει με φάρσα, εξού και το μεγάλο πρόβλημα με την πίστη. Τι είδους θεότητα θα δημιουργούσε τόσο φανταχτερή τροφή για τα σκουλήκια;
Είμαστε ένα ζώο με αυτογνωσία που ζει για την ηδονή αλλά ο τρόμος του την κάνει κομματάκια.
Κι ο όμως υπάρχουνε και κάποιοι που πιστεύουν έστω στην γκρίζα ζώνη. Ο Ζέμπαλντ είχε περιγράψει επιδοκιμαστικά το έθιμο στα παραδοσιακά νοικοκυριά της Κορσικής να συμβουλεύονται τα πορτρέτα των προγόνων πριν πάρουν σημαντικές αποφάσεις. «Αυτά τα σύνορα μεταξύ νεκρών και ζωντανών δεν είναι ερμητικά σφραγισμένα», έλεγε. «Υπάρχει κάποια μορφή ταξιδιού ή γκρίζα ζώνη. Εάν υπάρχει η αίσθηση, ειδικά μεταξύ των δυστυχισμένων ανθρώπων, ότι υπάρχει κάτι σαν ζωντανός θάνατος, τότε είναι πιθανό να ισχύει και το αντίστροφο».
Πήγα να το δοκιμάσω με τον παππού, εκείνον της μάχης του Πέτα. Κάποια στιγμή πιάσαμε μια συχνότητα αλλά κράτησε πολύ λίγο. Είχε τόσο όμορφα ζωγραφισμένα μάτια.