Ένα πρωί συναντηθήκαμε εντελώς τυχαία στο τότε Σπουδαστήριο της Λαογραφίας, το 14, και με ύφος λιγάκι απόκοσμο και στα καλά καθούμενα μου λέει: «καλός και ο ιδεαλισμός των Γερμανών ιστορικών της αρχαίας τέχνης, αλλά πίσω από αυτά είναι ο άνθρωπος και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε». Μάλλον κατά το ΄68.
Για τις εξετάσεις στην κλασική αρχαιολογία στο πτυχίο, έδωσε για μένα και για τον Μπάμπη Πέννα ένα ντοσιέ με προσωπικές του καίριες σημειώσεις, αποστάγματα πολλών διαβασμάτων, για διάφορα σημαντικά θέματα (π.χ. ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του «αυστηρού ρυθμού»).
Τον συνάντησα κατά το ΄70, όταν γύρισε για πρώτη φορά από το Cambridge και μου είπε: «Μου έδωσαν ένα τσουβαλάκι με κόκαλα ζώων και μου ζήτησαν να τα ταυτίσω. Οπότε, χωρίς δεύτερη σκέψη, το γύρισα στη γλωσσολογία». Τότε ήταν στις δόξες τους εκεί ο Chomsky και ο Chadwick. Αν θυμάμαι καλά. Και η μετασχηματιστική γραμματική. Ήταν τότε που ο Βαγενάς είχε αρχίσει να σχεδιάζει τον «ποιητή και χορευτή».
Μια μέρα, με παίρνει από το Μουσείο να πάμε για Χαλκιδική και του λέω: «Βρε παιδί μου, αυτό το ἀφανὴς ἁρμονίη φανερῆς κρείσσων του Ηράκλειτου που ανάφερε ο Ρωμαίος για να εξηγήσει π.χ. τις αποκλίσεις των «κεράμων της Καλυδώνος», το ακούν με σκεπτικισμό, αν μη τι άλλο, αυτοί που τώρα ασχολούνται με αρχαία πλαστική»· και μου λέει: «Φυσικά, αφού τώρα γίνανε τεχνοκράτες…». Στη Χαλκιδική στήσαμε μία σκηνή ίσα ίσα να χωρούν δύο άτομα. Αυτός κοιμήθηκε του καλού καιρού. Εγώ, αφού έκανα μία προσπάθεια, σηκώθηκα και έκανα όλο το βράδυ βόλτες τριγύρω.
Δυο τρεις φορές ξανοιχτήκαμε με μια πλαστική βαρκούλα που είχε, στα ανοιχτά της Σάνης και έπιανε κάτι αξιοθρήνητους σπάρους πέντε εκατοστά και τους ξαναπετούσε στη θάλασσα… Αλλά στο σπίτι είχε φωτοτυπία των Αλιευτικών του Οππιανού, διδακτικού έπους ενός ποιητή του 2ου προς 3ο μ.Χ. αι. που ό,τι έγραφε το αφιέρωνε στον εκάστοτε Ρωμαίο αυτοκράτορα. Μεταξύ των άλλων στο έπος αυτό καταγράφει τις ονομασίες και περιγράφει όλα τα γνωστά ψάρια εκείνης της εποχής.
Στο λυόμενο, στην αυλή του Μουσείου, όπου μελετούσε τα ελάσματα από το μαντείο της Δωδώνης, μετά που έφυγε, στο τέλος του 2004, βρήκα ένα βαζάκι με την υγιεινή μελί ζάχαρη για τον καφέ και ένα παλιό λεξικό.
Φεβρουάριος/Μάρτιος 2022
Σημείωση: Σύμφωνα με την τζοϊσική έννοια του όρου επιφάνεια, συγγραφέας και αναγνώστης αποκτούν ξαφνικά μια ενορατική αντίληψη της πραγματικότητας η οποία αποκτά αποκαλυπτικό χαρακτήρα, πέρα από τον χρόνο, τον χώρο και την ύπαρξη των αντιθέτων. Δεν ξέρω αν στην περίπτωσή μας θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για υπερπραγματικότητες, όπως εκείνες –όπως είπαν– του Εμπειρίκου, όμως και άλλων. Σίγουρα όμως θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα λυρισμό που εκπέμπουν οι αναμνήσεις. «Άστραψε φως…» που λέει και ο Σολωμός.
