ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Αργύρης Χιόνης

Χάρτης 43 {ΙΟΥΛΙΟΣ 2022}

——————
Επιμέλεια: Κατερίνα Κωστίου, καθηγήτρια Πανεπιστήμιου Πατρών
——————

Λάτρης του παράδοξου και δεξιοτέχνης της ειρωνείας, ο Αργύρης Χιόνης (1943-2011), έντεκα χρόνια μετά την πρόωρη εκδημία του, φαίνεται να αποκτά επιτέλους τη δυναμική και την εμβέλεια που αναλογούν στη συγγραφική του ιδιοπροσωπία. Η ειδολογική του ευελιξία, η ροπή του προς το υψηλό και η ταυτόχρονη τάση για υπονόμευσή του, η διακειμενική σύσταση της γραφής του και η παρωδιακή της υφή, η ιδιάζουσα και σύνθετη μέσα στη φαινομενική απλότητά της ποιητική μυθολογία του, η μπορχεσιανή ποιητική του με τους ευρηματικούς ετερώνυμους, ζητήματα που εν μέρει ή ακροθιγώς έχουν επισημανθεί, συνιστούν υποθέσεις εργασίας που προσελκύουν ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον κυρίως νέων μελετητών.

Συμβολή στην καλύτερη γνωριμία με τη θαυμαστή μυθολογία του «ηρωικού πεσσιμιστή» Αργύρη Χιόνη συνιστά και το αφιέρωμα του Χάρτη, όπου συναντώνται οι μαρτυρίες συνοδοιπόρων και φίλων του με τον λόγο συστηματικών μελετητών του ή νεόκοπων αναγνωστών του. Ο βασικός πυρήνας αυτού του αφιερώματος προέρχεται από την Α΄ Επιστημονική Συνάντηση με τίτλο «“Τότε που η Χίμαιρα”: η λογοτεχνική διαδρομή του Αργύρη Χιόνη», που οργάνωσε το Εργαστήριο Αρχειακών Τεκμηρίων-Τύπου [ΕΑΤΤ] του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, στις 27 Μαρτίου 2021 (https://eatt.philology.upatras.gr/conferences/), στη μνήμη της δεκάχρονης απουσίας του ποιητή, καθώς το αρχείο του είναι το πρώτο αρχείο που παραχωρήθηκε στο ΕΑΤΤ. Σ’ αυτόν τον πυρήνα προστέθηκαν κείμενα μελετητών που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση να συμμετάσχουν στο αφιέρωμα και, κυρίως, κείμενα που προέκυψαν από την έρευνα που διεξάγεται στο ΕΑΤΤ για τον βίο και το έργο του Αργύρη Χιόνη.

——————

Ο Αργύρης Χιόνης εμφανίστηκε στα γράμματα το 1963 με ποιήματα σε περιοδικά. Η πρώτη του συλλογή (Απόπειρες φωτός)εκδόθηκε το 1966. Με την εγκαθίδρυση της Χούντας (1967) έφυγε στο Παρίσι. Τον επόμενο χρόνο ποιήματά του μεταφράστηκαν και δημοσιεύτηκαν σε ολλανδικά λογοτεχνικά περιοδικά. Λίγο μετά τα γεγονότα του Μάη του ’68 η μεταφράστριά του στην Ολλανδία τον προσκάλεσαν στο Άμστερνταμ όπου τελικά εγκαταστάθηκε και άρχισ να εργάζεται σε εκδοτικό οίκο. Στο εξωτερικό εκδόθηκαν δύο βιβλία του και βραβεύτηκαν δύο θεατρικά έργα του. Τελικά διορίστηκε δάσκαλος ελληνικών στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο και παράλληλα εγγράφηκε, με κρατική υποτροφία, στη Σχολή Ιταλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ. Στην Ολλανδία έμεινε οκτώμισι χρόνια. Το 1977 επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου δούλεψε ως μεταφραστής. Το 1982 προσλήφθηκε, κατόπιν διαγωνισμού, ως μεταφραστής στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλλες για τα επόμενα δέκα χρόνια. Το 1992 παραιτήθηκε από τη θέση αυτή και αποσύρθηκε στο Θροφαρί της ορεινής Κορινθίας, όπου ασχολήθηκε ως το τέλος της ζωής του μόνο με την καλλιέργεια της γης και της ποίησης. Bραβεύτηκε από το περ. Διαβάζω το 2007 για το βιβλίο του Όντα και μη όντα και με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 2009 για το βιβλίο του Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες. Ποιήματα και πεζογραφήματά του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευτεί σε πολλές γλώσσες. Πέθανε το 2011 στην Αθήνα

Κατερίνα Κωστίου

[[ Ευχαριστίες στον Γιώργο Ζεβελάκη, στις εκδόσεις Νεφέλη και Κίχλη για τη βοήθειά τους ]]

——————

https://www.youtube.com/watch?v=U_oAu75118Y&authuser=0
Αργύρη Χιόνη: «Γέρασες φίλε». Μελοποίηση: Σοφία Καμαγιάννη

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΓΥΡΗ ΧΙΟΝΗ

_{ΠΟΙΗΣΗ:}

Απόπειρες φωτός, Δωδεκάτη ώρα, 1966.
Σχήματα Απουσίας, Αρίων, 1973.
Μεταμορφώσεις, αυτοέκδοση, Αθήνα 1974.
Τύποι ήλων, Θεσσαλονίκη, Εγνατία/Τραμ, 1978.
Λεκτικά τοπία, Καστανιώτης 1983.
Σαν τον τυφλό μπροστά στον καθρέφτη, Υάκινθος 1986.
Εσωτικά τοπία, Νεφέλη 1991, 1999.
Ο ακίνητος δρομέας, Νεφέλη 1996, 2000.
Ιδεογράμματα, Θεσσαλονίκη, Εγνατία/Τραμ, 1997.
Τότε που η σιωπή τραγούδησε και άλλα ασήμαντα περιστατικά, Νεφέλη 2000.
Στο υπόγειο, Νεφέλη 2004.
Η φωνή της σιωπής: Ποιήματα 1966-2000, Νεφέλη 2006 (συγκεντρωτική έκδοση).
Ό,τι περιγράφω με περιγράφει, Ποίηση δωματίου, Γαβριηλίδης 2010.

_{ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ:}

Ιστορίες μιας παλιάς εποχής που δεν ήρθε ακόμα, Αιγόκερως 1981.
Ο αφανής θρίαμβος της ομορφιάς, Πατάκης 1995.
Τρία μαγικά παραμύθια, Πατάκης 1998.
Όντα και μη όντα, Γαβριηλίδης 2006.
Περί αγγέλων και δαιμόνων, Γαβριηλίδης 2007.
Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες, Κίχλη 2008.
Το μήνυμα και άλλες δύο φάρσες – Ο ρήτορας ή ο κανιβαλισμός: Αυτός εκτός και εντός του κοστουμιού του (τρία μονόπρακτα), Κίχλη 2009.
Έχων σώας τας φρένας και άλλες τρελές ιστορίες, Κίχλη 2016.
Η πολιτεία Λαβύρινθος, Κίχλη 2020.

^{ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ:}

Octavio Paz, Ποιήματα, Σπηλιώτης 1981.
Howard Fast, Οι μετανάστες, Bell 1981.
Jeffrey Archer, Κάιν και Άβελ, Bell 1982.
Russel Edson, Όταν το ταβάνι κλαίει (ποίηση), Αιγόκερως 1986.
Roberto Juarroz, Κατακόρυφη ποίηση, Θεσσαλονίκη, Τα τραμάκια 1997.
Jane Austen, Περηφάνια και προκατάληψη, Πατάκης 1997, 2000.
Henri Michaux, Με το αγκίστρι στην καρδιά, Γαβριηλίδης 2003.
Nikanor Parra, Ποιήματα επείγουσας ανάγκης, Γαβριηλίδης 2008.

Έχει επίσης δημοσιεύσει σε λογοτεχνικά περιοδικά πολλές μεταφράσεις του ποιημάτων από τα γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά, ιταλικά και ολλανδικά, καθώς και ολόκληρη την αρχική σειρά του κόμικ «Αστερίξ» και ένα μεγάλο μέρος της σειράς του κόμικ «Ιζνογκούντ».

_{ΜETAΦΡΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ:}

Σχήματα απουσίας, μτφρ. στα ολλανδικά και τα αγγλικά, M. Blijstra και M. Muntz (δίγλωσση έκδοση). Άμστερνταμ, Tor 1971.
Μεταμορφώσεις και άλλα ποιήματα, μτφρ. στα ολλανδικά, M. Blijstra. Άμστερνταμ, De Beuk 1976.

_{ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ:}

Βραβείο του περ. Διαβάζω 2007, για το Όντα και μη όντα, Γαβριηλίδης 2006.
Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 2009 (εξ ημισείας με τον Τόλη Νικηφόρου), για Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες, Κίχλη 2008.