Στα ίχνη του Αργύρη Χιόνη

Ας ξεκινήσουμε με τις γνωστές κοινόχρηστες πληροφορίες: Ο Αργύρης Χιόνης εμφανίστηκε στα γράμματα το 1963 με ποιήματα που δημοσίευσε στα περιοδικά Δωδέκατη Ώρα και Νέα Εστία. Η πρώτη του συλλογή (Απόπειρες φωτός) εκδόθηκε το 1966. Την επόμενη χρονιά, με την εγκαθίδρυση της Χούντας (1967) έφυγε στο Παρίσι, όπως πολλοί Έλληνες διανοούμενοι.
Στις αρχές του 1968, ποιήματά του μεταφράστηκαν και δημοσιεύτηκαν σε έγκυρα ολλανδικά λογοτεχνικά περιοδικά. Λίγο μετά τα γεγονότα του Μάη του ’68 η μεταφράστριά του στην Ολλανδία Maria Blijstra και ο σύζυγός της, ο συγγραφέας Rein Blijstra, παλιοί φίλοι του Καζαντζάκη και λάτρεις της Ελλάδας, επισκέφθηκαν το Παρίσι για ένα λογοτεχνικό συνέδριο, οπότε και συναντήθηκαν για πρώτη φορά μαζί του και τον προσκάλεσαν στο Άμστερνταμ. Μετά από περίπου δεκαπέντε μέρες ο Αργύρης Χιόνης επιχείρησε το ταξίδι αυτό με πολλές δυσκολίες. Στο σπίτι των Blijstra, γνωρίστηκε με τον Arnold van Gemert και την Ελληνίδα γυναίκα του, που του πρότειναν να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ολλανδία υποσχόμενοι να του βρουν δουλειά. Ο Χιόνης επέστρεψε στο Παρίσι και λίγους μήνες αργότερα έλαβε μήνυμα από την Ολλανδία ότι βρέθηκε δουλειά σ' έναν εκδότη κλασικών κειμένων, οπότε έφυγε πάλι για το Άμστερνταμ.
Στην αρχή δούλεψε σκληρά, τόσο για τον βιοπορισμό όσο και για την εκμάθηση της γλώσσας. Του χορηγήθηκε υποτροφία από την εκεί Εταιρεία Συγγραφέων, έγινε δεκτός στους λογοτεχνικούς κύκλους και απέκτησε πρόσβαση στα λογοτεχνικά περιοδικά. Στο εξωτερικό εκδόθηκαν δύο βιβλία του (Σχήματα Απουσίας, 1973 και Μεταμορφώσεις, 1974),[1] ενώ βραβεύτηκαν δύο θεατρικά έργα του Ο Ρήτορας και Αυτός εκτός και εντός του κοστουμιού του, σε διαγωνισμό που είχαν προκηρύξει για τις Κάτω Χώρες ο θεατρικός οργανισμός «Sater» και το λογοτεχνικό περιοδικό Soma, το 1971. Τελικά διορίστηκε δάσκαλος ελληνικών στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο και παράλληλα εγγράφηκε, με κρατική υποτροφία, στη Σχολή Ιταλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ. Ο Αργύρης έμεινε στην Ολλανδία οκτώμισι χρόνια.
Το 1977 επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου δούλεψε ως μεταφραστής. Το 1982 προσλήφθηκε, κατόπιν διαγωνισμού, ως μεταφραστής στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλλες για τα επόμενα δέκα χρόνια.
Το 1992 παραιτήθηκε από τη θέση αυτή και αποσύρθηκε στο Θροφαρί, ένα μικρό χωριό της ορεινής Κορινθίας, όπου ασχολήθηκε ως το τέλος της ζωής του μόνο με την καλλιέργεια της γης και της ποίησης. Bραβεύτηκε από το περ. Διαβάζω το 2007 για το βιβλίο του Όντα και μη όντα και με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 2009 για το βιβλίο του Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες. Ποιήματα και πεζογραφήματά του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευτεί στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, ολλανδικά, σερβοκροατικά και ρουμάνικα. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Πέθανε –από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου– στην Αθήνα, ανήμερα τα Χριστούγεννα του 2011.

Από το παραπάνω γνωστό εργογραφικό σημείωμα είναι φανερό ότι ο Χιόνης διαμορφώθηκε ως πνευματική οντότητα και ως ποιητής εκτός Ελλάδος. Στη μακρόχρονη απουσία του από την Ελλάδα ενδεχομένως να οφείλεται το γεγονός ότι το έργο του δεν αναγνωρίστηκε όσο του έπρεπε στην εποχή του από την κριτική, παρά το γεγονός ότι είχε φανατικούς αναγνώστες.^[2]  Όσο ζούσε, ελάχιστοι κριτικοί και μελετητές ασχολήθηκαν με το έργο του παρά το γεγονός ότι υπήρχαν αναγνώστες που αγαπούσαν και συναναστρέφονταν αδιαλείπτως το έργο του.^[3] Όταν το 2018 συμμετείχα με ανακοίνωση για τον διάλογο του Χιόνη με την ευρωπαϊκή λογοτεχνία στο Συνέδριο του Πανεπιστημίου Σαπιέντζα της Ρώμης με τίτλο «Η ελληνική λογοτεχνία, μια ευρωπαϊκή υπόθεση» (https://www.eens.org/?p=6610), διαπίστωσα ότι ο Χιόνης ήταν άγνωστος όχι μόνον σε φοιτητές αλλά και σε πολλούς συναδέλφους. Υπό το φως αυτής της διαπίστωσης, η Α΄ Επιστημονική Συνάντηση του ΕΑΤΤ (https://eatt.philology.upatras.gr/conferences/), που έδωσε το κίνητρο σε πανεπιστημιακούς, κριτικούς και φοιτητές να ασχοληθούν με το έργο του Χιόνη, προστέθηκε στους δείκτες που πιστοποιούν την ολοένα αυξανόμενη δυναμική πρόσληψη του έργου του. Ποιοι είναι αυτοί οι δείκτες; Πέρα από το βιβλιαράκι Για τον Αργύρη που εξέδωσε η Εταιρεία Φίλων Αργύρη Χιόνη το 2015, η μελέτη του Γιάννη Πατίλη Το περιέχον περιεχόμενον. Ο ποιητής Αργύρης Χιόνης (1943-2011) που εκδόθηκε το 2016, το βιβλίο Η πολιτεία Λαβύρινθος και άλλες αθησαύριστες ιστορίες, καρπός του ερευνητικού μόχθου του Κυριάκου Τσιτλακίδη (Ραμολή) και της Γιώτας Κριτσέλη (Κίχλη, 2020) (θυμίζω ότι στην ίδια οφείλουμε τη μεταθανάτια έκδοση, το 2016, της συλλογής αφηγημάτων από τα κατάλοιπα του συγγραφέα, με τίτλο Έχων σώας τας φρένας και άλλες τρελές ιστορίες). Ακόμη, τον Ιούλιο του 2020 εκδόθηκε στη σειρά «Η Γενιά του ’70» των εκδόσεων Γκοβόστη, ανθολογία ποιημάτων του Χιόνη με πυκνή εισαγωγή του Γιάννη Στρούμπα, και την επόμενη χρονιά βιβλίο του ίδιου, επεξεργασμένη μορφή της διπλωματικής του εργασίας, «Η ασάφεια των ορίων». Το υπερλογικό στοιχείο στο λογοτεχνικό έργο του Αργύρη Χιόνη (2021). Στους παραπάνω εκδοτικούς δείκτες ας προστεθεί ένας ερευνητικός δείκτης, η υπό εκπόνηση διατριβή του Κυριάκου Τσιτλακίδη με θέμα τη διακειμενική διάσταση του έργου του Χιόνη, που εκπονείται στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Ελπίζω πως οι δράσεις του ΕΑΤΤ, που έχουν αρχίσει να αποφέρουν καρπούς, θα χαρτογραφήσουν ακριβέστερα τη διαδρομή του και θα διακριβώσουν ακόμη περισσότερο το λογοτεχνικό του ανάστημα.
Οι δράσεις αυτές είναι σε εξέλιξη. Η πρώτη έχει ενταχθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μελέτης των λογοτεχνικών αρχείων της μεταπολίτευσης, στα οποία ενυπάρχουν ίχνη πολιτισμικών/πνευματικών δικτύων που έχουν παίξει δραστικό ρόλο στη διαμόρφωση των δημιουργών. Όπως ήδη αναφέρθηκε, τα χρόνια της Ολλανδίας είναι καθοριστικά για την πνευματική συγκρότηση και το έργο του Χιόνη, καθώς συνιστούν χρόνια σπουδών, διαμόρφωσης, πνευματικών συναναστροφών και προσανατολισμού.^[4] Η πνευματική χειραφέτηση και ωριμότητα του Χιόνη συντελέστηκε στο Άμστερνταμ και δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτε γι’ αυτήν τη σημαντική περίοδο της ζωής του∙ αυτό το κενό γνώσης με οδήγησε στη διερεύνηση της ολλανδικής περιόδου του Χιόνη. Οι απρόβλεπτοι δρόμοι της έρευνας με έφεραν σε μια «μυθική» φιγούρα των φοιτητικών μου χρόνων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου είχα την τύχη να γνωρίσω το λαμπρό δίδυμο των Ολλανδών μελετητών της Κρητικής Αναγέννησης, τον Wim Bakker και τον Arnold van Gemert. Ο κ. van Gemert, Ομότιμος καθηγητής πια του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, μου παραχώρησε το προσωπικό του αρχειακό υλικό, από τα χρόνια που ο Χιόνης έζησε στο Άμστερνταμ, αυτοεξόριστος, όπως ήδη αναφέρθηκε, τον καιρό της δικτατορίας στην Ελλάδα, όπως πολλοί Έλληνες διανοούμενοι. Η διερεύνηση αυτής της διαδρομής είναι σε εξέλιξη, όχι μόνο μέσα από τις μαρτυρίες, αλλά και μέσα από τα τεκμήρια που σώζονται στο αρχείο του, και στον ολλανδικό τύπο, με την αρωγή του αγαπητού φίλου, μελετητή και μεταφραστή της ελληνικής λογοτεχνίας Hero Hokwerda, ο οποίος ανταποκρίθηκε πρόθυμα και γόνιμα στην πρόσκλησή μου για συνεργασία. Απόρροια αυτής της πρώτης δράσης του ΕΑΤΤ είναι μαρτυρίες που παρατίθενται στη συνέχεια, καθώς και τα κείμενα του Arnold van Gemert και του Hero Hokwerda, που ακολουθούν.
Το δεύτερο ερευνητικό σχέδιο του ΕΑΤΤ για τον Χιόνη περιλαμβάνει τη μελέτη και έκδοση του μεταφραστικού του έργου. Μέρος της αντισυμβατικής, πλούσιας και ουσιαστικής παιδείας του υπήρξε η αδιαμφισβήτητη πολυγλωσσία του: ο Χιόνης διάβαζε, έγραφε και μετέφραζε από πέντε γλώσσες: αγγλικά, χαλλικά, ισπανικά, ιταλικά και ολλανδικά. Πέρα από τις αυτοτελείς εκδόσεις μεταφρασμένης ποίησης που εξέδωσε όσο ζούσε (Οκτάβιο Πας, Νικανόρ Πάρα, Ράσελ Έντσον, Ρομπέρτο Χουαρός, Ανρί Μισό, στον περιοδικό τύπο υπάρχουν αθησαύριστες μεταφράσεις ποίησης (Παβέζε, Σαβίνιο, Χιμένεθ, Κάμπερτ, Κόoυναρ κ.ά.). Παράλληλα, στο αρχείο του απόκεινται αδημοσίευτα ποιήματα του Stephan Crane, του Charles Boukowski και άλλων ποιητών. Η μελέτη της επίδρασης των μεταφραστικών επιλογών του Χιόνη στο πρωτότυπο έργο του είναι μέρος της διατριβής που εκπονεί ο Κυριάκος Τσιτλακίδης. Η μελέτη των μεταφράσεων και η έκδοσή τους –ενδεχομένως μαζί με τα πρωτότυπα κείμενα–είναι έργο που έχει αναλάβει το ΕΑΤΤ με τη συνδρομή συναδέλφων και μεταφραστών από την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ολλανδία.

Η αρωγή του Arnold van Gemert υπήρξε πολύ σημαντική στην προσπάθειά μου να χαρτογραφήσω τη διαδρομή του Χιόνη στην Ολλανδία, καθώς πέρα από το αρχειακό υλικό, μου υπέδειξε Ολλανδούς φίλους του Χιόνη και άνοιξε έναν διευρυνόμενο σπειροειδώς κύκλο συναναστροφών, που παραμένει ανοικτός. Η έρευνα με έφερε στην ομότιμη καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Riki van Boeschoten η οποία ήταν φίλη και συναγωνίστρια του Χιόνη στην αντιχουντική δράση των νέων στο Άμστερνταμ.^[5] Εκείνη με οδήγησε στον ομότιμο καθηγητή Ανθρωπολογίας Hans Vermeulen,^[6] και τη σύζυγό του Margreet Vemeulen-Blom, καθηγήτρια της ολλανδικής ως ξένης γλώσσας, οι οποίοι γνώριζαν τον Χιόνη από την πρώτη σύντροφό του, κόρη της δημοσιογράφου Μαρίας Ρεζάν (1921-2004). Η μαρτυρία των Ολλανδών φίλων του Χιόνη, τους οποίους ευχαριστώ πολύ και από εδώ, βοήθησε στη χαρτογράφηση της διαδρομής του Χιόνη στο ξεκίνημά του, μέσα από ένα δίκτυο ανθρώπων των οποίων η πνευματική διάδραση υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική για την ιδεολογική του συγκρότηση και το έργο του.

Riki van Boeschoten

«Είναι πολύ συγκινητική αυτή η πρωτοβουλία [της μελέτης του έργου του Χιόνη]. Εγώ γνώρισα τον Αργύρη γύρω στο 1971-1972 όταν γύρισα στην Ολλανδία από την Ιταλία και ήμουνα δραστήρια στην αντιχουντική οργάνωση του ΠΑΜΕ.^[7]
Η έδρα μας ήταν το σπίτι της Δήμητρας Σιδέρη στην Ουτρέχτη, η οποία είχε μεταναστεύσει στην Ολλανδία στο τέλος του Εμφυλίου. Έμεινα κι εγώ σε αυτό το σπίτι. Σε αυτόν τον κύκλο συμμετείχε και ο Αργύρης, καθώς και άλλοι νέοι Έλληνες που είχαν έρθει για να ξεφύγουν από τη χούντα. Ανάμεσα στις δράσεις που κάναμε εκείνο τον καιρό ήταν η ενημέρωση της κοινής γνώμης για τα βασανιστήρια και την τρομοκρατία με αποκορύφωμα την καμπάνια για την εκδίωξη της Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης και εκείνη για την μη εκτέλεση της θανατικής ποινής του Παναγούλη. Μια άλλη δράση ήταν να απαγορευτούν από το ολλανδικό υπουργείο παιδείας τα χουντικά σχολικά βιβλία που χρησιμοποιούνταν στο ελληνικό σχολείο. Και πολλές πορείες και διαμαρτυρίες. Για τον Παναγούλη θυμάμαι ότι κάναμε απεργία πείνας στη Χάγη μπροστά στην ελληνική πρεσβεία. Πρέπει να ήταν και ο Αργύρης εκεί, αλλά δεν θυμάμαι πιο συγκεκριμένα στοιχεία για την δράση του. Γενικά ήταν ανένταχτος πολιτικά, μάλλον αναρχίζων θα έλεγα, αλλά πάντα υποστήριζε τις δράσεις μας. Η εμπειρία των χουντικών πρακτόρων που μας παρακολουθούσαν έμεινε ζωντανή στη μνήμη του και σε σχέση με αυτό θυμάμαι ένα αστείο περιστατικό που έγινε χρόνια αργότερα, όταν ο Αργύρης εργαζόταν ως μεταφραστής στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είχε έρθει επίσκεψη η ηθοποιός Έφη Παπαθεοδώρου (γιατί δούλευε και η αδελφή της μαζί μας στο μεταφραστικό) και ένα βράδυ ο Αργύρης συμμετείχε στην παράσταση μονόπρακτου που είχε γράψει εκείνη, σε φιλικό σπίτι. Το έργο είχε δραματική κατάληξη με την αυτοκτονία της πρωταγωνίστριας και την ανακάλυψη της κρεμασμένης από υπάλληλο του ΟΤΕ. Εκεί όμως ο Αργύρης, που έπαιξε αυτόν τον ρόλο, χάλασε το κλου της βραδιάς, γιατί αντί να πει "ήρθα να συνδέσω το τηλέφωνο" είπε "ήρθα να παγιδέψω το τηλέφωνο". Και εκεί φυσικά γελάσαμε όλοι και θυμηθήκαμε τους φόβους μας για την παρακολούθηση των τηλεφώνων μας από τη χούντα. Αυτά τα λίγα θυμάμαι, αλλά θα ρωτήσω και έναν Ολλανδό φίλο (μου και του Αργύρη), τον Hans Vermeulen, μήπως θυμάται περισσότερα.»

Hans Vermeulen, Margreet Vermeulen-Blom, Riki van Boeschoten

Η συζήτηση με τους φίλους του Αργύρη Χιόνη έγινε στις 20.7.2020 στο Πήλιο. Κινήθηκε σε διάφορα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα θέματα (τη σχέση τους με την Ελλάδα, το μεταναστευτικό, τη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή), ώσπου έφτασε στον Αργύρη για τον οποίο και οργανώθηκε η συνάντηση.^[8]  Στην ανεπίσημη αυτή συζήτηση, ένα είδος μνημόσυνου για τον αγαπημένο ποιητή που είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε και να συναναστραφούμε, οι φίλοι του Αργύρη προσπάθησαν να συμπληρώσουν τις ψηφίδες στο παζλ της κοινής τους διαδρομής. Το παζλ αυτό μεταφέρω εδώ από τις σημειώσεις μου:^[9]

Hans Vermeulen: Τον Αργύρη τον γνώρισα στην Αθήνα μέσω της Μαρίνας, της τότε γυναίκας του και βοηθού μου περίπου το 1965/6. Η Μαργαρίτα [Margreet Vermeulen-Blom] τον γνώρισε λίγο αργότερα όταν μας κάλεσε η Μαρία Ρεζάν (1921-2004) στο σπίτι της. Από το 1967 μέχρι το 1970 μείναμε στην Αμερική. Εκείνα τα χρόνια δεν είχαμε επαφή με τον Αργύρη, αν θυμάμαι καλά. Μας επισκέφτηκε όμως η Μαρίνα που ήταν τότε στην Αμερική για σπουδές.
Στην Ολλανδία ο Αργύρης βρέθηκε σε περιβάλλον ανθρώπων με πνευματικά ενδιαφέροντα. Είχε πολύ φιλική σχέση με τη νοτιοαφρικάνα ποιήτρια Elisabeth Eijbers, η οποία τον φιλοξένησε στο Άμστερνταμ επί δύο χρόνια. Ήταν φίλος της ανθρωπολόγου Noortje Pelgrim, η οποία τότε ήταν δημοσιογράφος και διευθύντρια του προγράμματος ειδήσεων της τηλεόρασης και διατηρούσε σχέση με έναν Έλληνα. Φίλος του ακόμη ήταν ο Νίκος Βλάχος ο οποίος διατηρούσε εστιατόριο στο Άμστερνταμ και διάβαζε ποίηση. Καθοριστική ήταν για τον Αργύρη η σχέση του με τον, ας πούμε καθολικό παπά ((https://en.wikipedia.org/wiki/Huub_Oosterhuis), και ποιητή Huub Oosterhuis. Βρισκόταν επομένως σε ένα πνευματικό περιβάλλον.
Όσον αφορά την πολιτική του στάση, ο Αργύρης ήταν ανένταχτος. Ήταν όπως η ποίησή του: Ειρωνικός και αποστασιοποιημένος. Από τότες που γυρίσαμε στην Ολλανδία (1970) είχαμε πάλι επαφές. Τα τρία παιδιά μας (γιος και 2 κόρες) ήταν τότε ακόμα μικρά (τώρα είναι πενηντάρηδες). Του άρεσε να μιλάει με τα παιδιά μας και όταν μας έπαιρνε τηλέφωνο μιλούσε και αρκετή ώρα μαζί τους.^[10] Τα χρόνια που ο Αργύρης ήταν στις Βρυξέλλες κοιμήθηκε πολλές φορές στο σπίτι μας όταν επισκέφτηκε την Ολλανδία. Τον επισκεφτήκαμε κι εμείς μια φορά στις Βρυξέλλες. Τα χρόνια πού ζούσε στο Θροφαρί τον επισκεφτήκαμε μερικές φορές και μείναμε και στο σπίτι του.
Να τελειώσω με μια μικρή ιστορία. Ο Πέτρος (εγγονός μας) διάβαζε μια φορά ένα παραμύθι του Αργύρη στο δημοτικό σχολείο (από τα 'Τρία μαγικά παραμύθια'), το συζήτησε με την μαμά του η οποία είπε 'τον ξέρουμε, τον Αργύρη'. Αποφάσισαν να τον πάρουν τηλέφωνο. Μιλούσε αρκετή ώρα με τον Αργύρη και είχε ενθουσιαστεί τόσο, που ήθελε να μιλήσει και με άλλους ποιητές. Αυτό πρέπει να έχει γίνει περίπου το 2010.

Margreet Vermeulen-Blom: Ήθελε να γυρίσει στην Ελλάδα για τη γλώσσα. «Δεν θα μπορέσω να γράψω μακριά από τη γλώσσα μου» έλεγε. Ήθελε στα σχολεία να διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά, η καθαρεύουσα και η δημοτική.

Hans Vermeulen: Αγαπούσε την απλή γλώσσα. Θυμάμαι από τις συζητήσεις μας πως αυτή ήταν η αντίρρησή του για την ποίηση του Ελύτη, η έλλειψη απλότητας στη γλώσσα. Είχε την άποψη ότι για την έντεχνη μουσική πρέπει να γράφεται ποίηση.

Riki van Boeschoten: Είχε μεγάλη δυσκολία με την οικογένεια της Μαρίνας, γιατί ήταν πλούσια. Ο ίδιος αγαπούσε τους λαϊκούς ανθρώπους. Καταγόταν άλλωστε από λαϊκή οικογένεια. Ο Αργύρης έλεγε πως θα πάει στα καράβια για να μαζέψει λεφτά. Υπήρχε μια τέτοια κατηγορία ανθρώπων που έκαναν δουλειές του ποδαριού, αλλά είχαν εξαιρετική παιδεία. Τέτοιος ήταν ο κινηματογραφιστής Γιάννης Λινάρης, τέτοιος και ο Χιόνης. Ως μεταφραστής στις Βρυξέλλες ο Αργύρης έπιασε δουλειά χάρη στη μετάφρασή του τού Αστερίξ. Έκανε αίτηση να εργαστεί ως μεταφραστής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά δεν είχε πτυχίο. Τότε τους έδειξα τη μετάφραση του Αστερίξ επισημαίνοντας πόσο ωραία ήταν τα γαλλικά του Αργύρη. Και τον προσέλαβαν. Ως μεταφραστές μόλις κλείναμε μια δεκαετία επιλέγαμε ή να μείνουμε ή να πάρουμε ένα χρηματικό ποσό και να φύγουμε. Ο Αργύρης επέλεξε να φύγει για να ζήσει στην Ελλάδα.
Θυμάμαι πως ήταν μαζί μας σε αρκετές δράσεις, όπως σας έγραψα στο μέιλ μου, αλλά και στην πορεία ως την Καισαριανή. Όσον αφορά την πολιτική του στάση, ο Αργύρης δεν ανήκε σε κόμματα, ήταν γενικώς αναρχίζων.