Στον αστερισμό της αριστερής μελαγχολίας

Προτείνω πως είναι καιρός η ποιητική γενιά του 2000 να εξετάσει συνειδητά και συστηματικά τη σχέση της με τον πεζό στοχαστικό λόγο και να διερευνήσει τις προοπτικές διαλόγου και συνεργασίας. Έχω κατά νου τέσσερα είδη τέτοιου λόγου – κριτική, δοκίμιο, φιλολογία και άλλες επιστήμες. Οι προοπτικές διαλόγου είναι ιδιαίτερα υποσχετικές επειδή η γενιά αυτή διαθέτει ένα μεγάλο αριθμό δημιουργών που κάνουν ανώτατες σπουδές, ακολουθούν πανεπιστημιακή σταδιοδρομία, επιδίδονται στην έρευνα, παρακολουθούν διεθνείς τάσεις, ενδιαφέρονται για θεωρητικά ζητήματα, δημοσιεύουν κριτικά σημειώματα και αρθρογραφούν.
Αμφιβάλλω αν ποτέ είχαμε ποιητική γενιά με πιο μεθοδική σπουδή και έρευνα. Η έμφαση των ποιητών του 21^ου αιώνα σε επάλληλα θέματα όπως η αριστερή μελαγχολία, η ρευστή ταυτότητα, η θεατρικότητα, η νομαδικότητα, τα πορώδη σύνορα και ο Παγκόσμιος Νότος δείχνει το βάθος της σκέψης τους και το πλάτος των ανταλλαγών που μπορεί να αναπτύξει με τον πεζό στοχασμό. Υπάρχει μεγάλος αριθμός ποιητών που θα μπορούσε να προσφέρει ρηξικέλευθο πεζό στοχασμό για θέματα όπως η εξουσία, ο κανόνας, το φύλο, η κριτική θεωρία, η μουσικότητα, η μετάφραση και τα κοινά. Μια συλλογική και συγκροτημένη ενασχόληση με αυτό το χώρο θα γινόταν με πολλούς και διάφορους τρόπους – διαλόγους, αφιερώματα, πάνελ, ειδικές στήλες κλπ. Εξαίρετο παράδειγμα αποτελεί η σειρά 50 πρωτότυπων δοκιμίων Εξέγερση τα οποία παράγγειλα από αντιπροσωπευτικούς ποιητές της γενιάς του 2000.
Ατυχώς ώς τώρα η ενασχόληση περιορίζεται κυρίως στην περιστασιακή λογοτεχνική κριτική όπου ποιητές σχολιάζουν συντεχνιακά και διεισδυτικά ομοτέχνους τους, αφού η επίσημη κριτική σε μεγάλο βαθμό αγνοεί τη γενιά τους.
Η επίδοση στο δοκίμιο θα μπορούσε να είναι πολύ παραγωγική, όπως φάνηκε στο αφιέρωμα της Θράκας στη γενιά του 2000 (τ. 8, Καλοκαίρι 2017), στο συλλογικό τόμο του [φρμκ] Μια συζήτηση για την ποίηση τώρα (2018), και στο αφιέρωμα του Φρέαρ στη γενιά του ’70 (τ. 4, Σεπτέμβριος 2021). Γι' αυτό και τα περισσότερα λογοτεχνικά περιοδικά, (π.χ. Χάρτης, Ποιητική, Τα Ποιητικά και Βόρεια Βορειοανατολικά) είναι πρόθυμα να φιλοξενήσουν το είδος. Όμως, όπως έχω τονίσει και προηγουμένως στη στήλη αυτή, το ενδιαφέρον των ποιητών παραμένει αρκετά περιορισμένο.
Αν και πολλοί ποιητές ειδικεύονται στη φιλολογία και άλλες επιστήμες (όπως η φιλοσοφία, η νομική, η ανθρωπολογία και η οικονομία), η επικοινωνία λογοτεχνίας και επιστήμης παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη, καθώς συνήθως οι συγγραφείς ασχολούνται με τα δύο είδη χωριστά.
Οι λόγοι που συνιστώ μια εντονότερη έμφαση στο στοχαστικό λόγο είναι, πρώτον, το διαθέσιμο μεγάλο ανθρώπινο δυναμικό· δεύτερον, οι πιέσεις της ιστορικής συγκυρίας που απαιτούν επείγοντα στοχασμό· και τρίτον, η ανάγκη να δώσει η γενιά του 2000 το στίγμα της και στην αναλυτική σκέψη. Βεβαίως οι ποιητές κάνουν πρωτίστως την κατάθεσή τους ποιητικά. Όμως πολλοί, ιδιαίτερα από τον 19^ο αιώνα ως σήμερα, καλλιεργούν παράλληλα και τον πεζό στοχασμό. Η συγκεκριμένη γενιά έχει επιφέρει τόσες αλλαγές στην παραδοσιακή ελληνική ποίηση που θα άξιζε να τις ορίσει και επεξεργαστεί η ίδια, και επιπλέον να συνεισφέρει στη γενικότερη προβληματική των ανασφαλών καιρών μας.