Διάλυση

Μετάφραση: Στρατής Πασχάλης
Το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Κλωντέλ (Villeneuve-sur-Fère)
Το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Κλωντέλ (Villeneuve-sur-Fère)

Και ξαναβρέθηκα πάνω στη θάλασσα την αδιάφορη και ρευστή. Όταν θα ’μαι νεκρός, δεν θα με κάνουνε πια να υποφέρω. Όταν θα ’μαι θαμμένος ανάμεσα στον πατέρα και τη μητέρα μου, δεν θα με κάνουνε πια να υποφέρω. Δεν θα γελάνε πια με τούτη την καρδιά που αγαπά υπέρμετρα. Βαθιά μέσα στη γη θα λιώσει το βαπτισμένο μου κορμί, μα η ψυχή μου, σαν την πιο αιχμηρή κραυγή, θ’ αναπαυθεί στους κόλπους του Αβραάμ. Τώρα όλα διαλύονται, και με βλέμμα βαρύ ψάχνω μάταια γύρω μου και τη χώρα τη γνώριμη με το στέρεο δρόμο κάτω απ' το βήμα μου και το πρόσωπο εκείνο το σκληρό. Ο ουρανός είναι πια μόνο ομίχλη κι ο χώρος γύρω μου νερό. Το βλέπεις – όλα διαλυμένα κι εγώ θα ’τανε μάταιο να ψάξω γύρω μου σχήμα ή γραμμή. Τίποτε, στον ορίζοντα, παρά μόνο το τέλος του πιο σκοτεινού χρώματος. Η ύλη των πάντων συνενώνεται σ' ένα και μόνο νερό, ίδιο μ' αυτά τα δάκρυα που νιώθω να κυλούν πάνω στα μάγουλά μου. Η φωνή της, ολόιδια με τη φωνή του ύπνου όταν μας ψιθυρίζει ό,τι το πιο απεγνωσμένο. Μάταιο να ψάξω, αφού δεν βρίσκω πια τίποτα εκτός από τον ίδιο εμένα – ούτε τη χώρα που ήτανε ο τόπος μου, ούτε το πρόσωπο το πολυαγαπημένο.

                                                                             

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τίτλος πρωτοτύπου: «Dissolution». Ακροτελεύτιο ποίημα σε πεζό της ενότητας «Connaissance de l’Est», γραμμένο το 1905. Επίκεντρο αυτής της συλλογής, η Ιαπωνία και το ταξίδι του Πωλ Κλωντέλ (1868-1955) εκεί το 1898. 'Ομως όλη η τελευταία σειρά των ποιημάτων αυτής της ενότητας (1900-1905), και ιδιαίτερα το συγκεκριμένο ποίημα, φαίνεται πως απηχεί το εσωτερικό δράμα του ποιητή – την αιφνίδια και ανεξήγητη εγκατάλειψή του από την Πολωνέζα αγαπημένη του Rosalie (Rose ή Rosie) Vetch, με την οποία συναντήθηκε το 1900 πάνω στο πλοίο «Ernest-Simons», εν πλω για την Κίνα. Μια γυναίκα παντρεμένη, με παιδιά, σαγηνευτικά πανέμορφη. Μετά από μια πολύ σύντομη σχέση που είχε μαζί της, εκείνη ξαφνικά έφυγε από την Κίνα, αφήνοντας μόνο τον ποιητή και διπλωμάτη, το 1904, έχοντας ήδη στα σπλάχνα της την κόρη τους Louise. Τελικά εγκαταλείπει και τον σύζυγό της για χάρη ενός γοητευτικού και πάμπλουτου επιχειρηματία, του Jan Lintner, γίνεται ερωμένη του και τον παντρεύεται το 1908. Η μοιραία ερωτική ιστορία τού Κλωντέλ με την Rose, σφραγίζει έκτοτε ολόκληρο το ποιητικό του έργο – μείζονες εκφάνσεις της μαγικής Πολωνέζας, η Υζέ του Partage de midi (Ο κλήρος του μεσημεριού) και η Προέσα του Soulier de satin (Το ατλαζένιο γοβάκι). Χάραξε όμως βαθιά και τη ζωή του, οδηγώντας τον στη           θρησκευτική πίστη και τη διαρκή αναζήτηση της σωτηρίας, από την αθεράπευτη για χρόνια ερωτική οδύνη, στην ποίηση και το θέατρο.

Το ποίημα «Διάλυση» ανακαλεί την Τέταρτη Μέρα από το Ατλαζένιο γοβάκι, όπου ο Ροντρίγκ περιπλανιέται στις θάλασσες από τη μία έως την άλλη άκρη του κόσμου μέχρι την τελική απολύτρωση της «αιχμάλωτης ψυχής του» κάτω από τον έναστρο ουρανό. Αλλά και στίχους από τον περίφημο Κλήρο του μεσημεριού, για την απέραντη έρημο της θάλασσας και το μαύρο φως της Ανατολής:

Η θάλασσα με ράχη αστραφτερή
Σαν αγελάδα σωριασμένη που σημαδεύουνε το σώμα της με πυρωμένο σίδερο.
[...]
Άμορφη, άχρωμη, αγνή, απόλυτη, πελώρια, εκρηκτική,
Να πέφτει πάνω της το φως, και μοναχά τη λάμψη του ν’ αντανακλά.
[...]
Οι μέρες είναι τόσο ίδιες μεταξύ τους που λες και φτιάχνουν όλες μαζί
μια μόνο μέρα απέραντη, από φως και σκοτάδι.

Πάνω στον τάφο της Rosalie Vetch είναι γραμμένος ο στίχος του ποιητή: Μόνο το ρόδο είναι αρκετά εύθραυστο για να εκφράσει την αιωνιότητα.

ΒΡΕΙΤΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ Πωλ Κλωντέλ ΣΤΟΝ ΙΑΝΟ.

 

αυτόν το μήνα οι εκδότες προτείνουν: