Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 η οικογένεια μου μετακομίζει από το Μαρούσι, στο Νέο Ψυχικό, στη Λεωφόρο Κηφισίας 196, όπου αρχίζει μια νέα οικονομική δραστηριότητα (Σταθμός καυσίμων/Πλυντήρια και τουριστικά λεωφορεία: «Θερμοπύλες» και «Εύρυτος»). Την ίδια περίοδο η οικογένεια Ραπτάκη, έρχεται να εγκατασταθεί στο τελευταίο όροφο της πολυκατοικίας της Λεωφόρου Κηφισίας 194. Η οικογένεια μετακόμισε από το Παλαιό Ψυχικό από την οδό Χλόης όπου για λόγους οικονομικούς εγκαταλείπουν μια μονοκατοικία για να περιοριστούν στο νέο διαμέρισμά τους. Γι’ αυτούς ήταν δεύτερη μετακόμιση καθώς στην δεκαετία του 1950 είχαν εγκαταλείψει την Αίγυπτο (λόγω των πολιτικών γεγονότων και περιδινήσεων), όπου και ήταν δραστήριοι στον χώρο των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Ο Γιάννης Ραπτάκης ήταν συνομήλικος μου, και από γείτονες γίναμε πολύ γρήγορα και καλοί φίλοι. Τόσο αυτός, όσο και η μητέρα του (μια ήρεμη και γλυκιά γυναίκα που της άρεσε να γελάει με τη καρδιά της), μου μίλησαν με ενθουσιασμό για τη Μαριανίνα Κριεζή, γειτόνισσά τους στο Παλαιό Ψυχικό. Μου μίλησαν για ένα κορίτσι γεμάτο ταλέντα και δύναμη, καθώς και για την αμέριστη υποστήριξη προς αυτήν από τους γονείς της. Ο Γιάννης Ραπτάκης αναφερόταν στην τρομερή φαντασία της καθώς ήταν αυτή που οργάνωνε τα παιχνίδια για τα παιδιά της οδού Χλόης στα τέλη της δεκαετίας το '50. Απ’ ότι φαίνεται οργάνωνε σχεδόν θεατρικά δρώμενα και ζητούσε από τους φίλους και φίλες συμπαίκτες να συμμετέχουν με ένταση στις «παραστάσεις» της.
Ένα απόγευμα που ήμουνα στο σπίτι της οικογενείας Ραπτάκη, συνάντησα την «περίφημη» Μαριανίνα που είχε έλθει να επισκεφτεί την κ. Ραπτάκη και να «παίξει» με τον Γιάννη κι εμένα. Το στρογγυλό πρόσωπό της, τα μακριά μαύρα μαλλιά της, το διαπεραστικό βλέμμα της και η άνεση στο να κινείται και να μιλάει σχεδόν με θεατρική μανιέρα, μου επιβεβαίωσαν τη φήμη της. Ήταν προφανώς πιο «ώριμη» από τα δύο αγόρια –από μας τους δυο–, είχε δεξιότητες έκφρασης προχωρημένες για την ηλικία μας και οπωσδήποτε μπορούσε να σύρει όποιο χορό ήθελε. Η κοινωνική και η πολιτιστική της υπεροχή ήταν προφανής και αναμφισβήτητη. Μια άλλη φορά μας κάλεσε στο σπίτι της, μια εντυπωσιακή βίλα, δίπλα σ’ ένα μικρό δάσος / πάρκο, με διάκοσμο που παρέπεμπε στην καταγωγή και το αρχοντικό τους στην Ύδρα. Αξιολάτρευτη, αξιαγάπητη και αξιολογότατη και στα μάτια μου και το μυαλό μου.
Ένα απόγευμα η κ. Ραπτάκη μού ζήτησε να πάω στο σπίτι της χωρίς να μου δώσει κάποια συγκεκριμένη εξήγηση για την πρόσκλησή της. Έμοιαζε σαν απλή συνάθροιση της οικογενείας της (τα τρία της αγόρια, η νύφη της και το εγγονάκι της), ωστόσο σε λίγο κατέφθασε η Μαριανίνα και ανακοίνωσε ότι θα διαβάσει τα ποιήματά της, κρατώντας κι ένα αντίτυπο αφιερωμένο στην οικογένεια των πρώην γειτόνων της. Η Μαριανίνα στο κέντρο του σαλονιού με άνεση, με ρυθμό και κεκαλυμμένο αίσθημα «φυσικότητας» άρχισε να διαβάζει τα ποιήματα της.
Ο υπερρεαλιστικός παιγνιώδης και νεανικός χαρακτήρας των ποιημάτων ξένισε στην αρχή, αλλά στη συνέχεια το «κοινό» άρχισε να απολαμβάνει τη σχεδόν επιτελεστική ανάγνωση της νεαρής ποιήτριας. Η σιγουριά στο ταλέντο της, η προστασία της από την οικογένειά της και οι πρώτες εξερευνήσεις της στο χώρο της ποίησης έκαναν τα ποιήματα να μοιάζουν σαν μικρές ιερατικές εκρήξεις, σαν να σχετίζονταν με μια τεράστια πυγολαμπίδα που κατοικούσε στο διαμέρισμα. Η τύχη και το μέλλον της ποιήτριας φαίνονταν σίγουρα και λαμπρά. Επιπλέον, το ίδιο πίστευε και το έδειχνε πολλαπλά και η ίδια. Το βιβλίο της το διαβάσαμε αρκετές φορές μετά την πρώτη του παρουσίαση του κατά συνεχή απαίτηση της κ. Ραπτάκη. Κάθε φορά μια ιλαρότητα και μια ανάλαφρη ατμόσφαιρα αναδυόταν καθώς διάβαζα το βιβλίο της, με τον δικό μου βέβαια τρόπο.
Για μερικά χρόνια έβλεπα τη Μαριανίνα να κατεβαίνει από το σπίτι της στον λόφο προς την Λεωφόρο Κηφισίας για να πάρει το λεωφορείο (στάση «Ντάλια») ή ταξί, μια και έκανα βάρδιες στο βενζινάδικο της οικογένειας μου, ακριβώς απέναντι από το σταθμό των ταξί («πειρατικών» ή νόμιμων της εποχής εκείνης). Τα μακριά κυματιστά μαλλιά της, οι αργές κινήσεις της και η «λυγερόμορφη» περπατησιά της διαγραφόταν με σαφήνεια στο μικροτοπίο της γειτονιάς μας. Πάντοτε έμοιαζε να έχει κάποιες δουλειές στο κέντρο της πόλης και να την απασχολούν σοβαρά και σίγουρα κάποιες υποθέσεις με τα πρόσωπα της γραφής και της τέχνης των ταραγμένων χρόνων του '60.
—————
Στις αρχές της δεκαετία του 1980 μάθαινα νέα της Μαριανίνας από την Μαργαρίτα Καραπάνου καθώς δούλευαν μαζί –αρκετά συχνά– στη διαμόρφωση των κειμένων για την «Λιλιπούπολη» του Γ΄ Προγράμματος. Από τις περιγραφές της Μαργαρίτας αλλά και τα ακούσματα της διάσημης εκπομπής στη συνέχεια από την κόρη μου Ινώ, ήταν σαφές ότι η Μαριανίνα εξακολουθούσε να «βγάζει» και να «πετάει» φλόγες, ιδέες και στίχους. Είχα σχηματίσει την εικόνα ότι η ομάδα παραγωγής της εκπομπής κυκλοφορούσε ανάμεσα στο «Sesame street» (θρυλικής εκπομπής στις ΗΠΑ), τον Καραγκιόζη και τον «Μαγεμένο Αυλό» του Μότσαρτ και ότι η Μαριανίνα εμψύχωνε τώρα τον ραδιοφωνικό θίασο με πάθος και θράσος.
—————
Πέρα από την όποια συναισθηματική ή άλλη αξία της αποσπασματικής και συνεφαπτόμενης μαρτυρίας μου για το βίο και τα έργα της Μαριανίνας Κριεζή, ένα ερώτημα αναδύεται: πώς η ποίηση συμπλέκεται με το παιδικό θέατρο, τη ραδιοφωνική έκφραση, το τραγούδι και εκπαίδευση/ενηλικίωση των παιδιών; Πώς η ποίηση καθώς ανοίγεται εκτός του πεδίου της γραμμικής – παραδοσιακής – γραπτής υπόστασής της, συνδυάζεται με άλλες καλλιτεχνικές ή ψυχαγωγικές ή παιδαγωγικές ή μορφωτικές πρακτικές; Με ποιο τρόπο η ποίηση διασπείρει την «ποιητικότητα» σε διάφορους τομείς της έκφρασης (από το τσίρκο μέχρι και την εκμάθηση της αλφαβήτου/ από το ελαφρό τραγούδι στην όπερα); Αναμφίβολα η απάντηση σε τέτοια ερωτήματα απαιτεί μια λεπτομερή μελέτη του έργου της ποιήτριας και οπωσδήποτε, τη συστηματική και συγκριτική ανάλυση κι άλλων πρακτικών και έργων. Είναι όμως σαφές ότι η αναζήτηση της «ποιητικής μαγείας και των ποιητικών τεχνικών ή εργαλείων» δεν μπορεί να σταματήσει στα κυρίαρχα ή καθιερωμένα βασίλεια της ποίησης, αλλά μπορεί να είναι εξίσου γόνιμη και ενδιαφέρουσα και στις λιγότερο προβεβλημένες ή δεσπόζουσες περιοχές της ποίησης. Με μιαν άλλη έκφραση, προέχει η δημιουργικότητα και οι σπινθήρες που ενυπάρχουν στα ποιητικά ή καλλιτεχνικά εγχειρήματα και όχι μια αυθαίρετη πολιτιστική ιεράρχηση των ειδών στην επικράτεια της ποίησης.
Η Μαριανίνα Κριεζή υπηρέτησε το χώρο της εφαρμοσμένης ποιητικής, δοκιμάστηκε στον εξαιρετικά απαιτητικό χώρο των παιδικών μεταμορφώσεων και ανελίξεων, προώθησε το έργο της μέσω των δίσκων και του ραδιοφώνου (και όχι μόνο μέσω του βιβλίου), δούλεψε με ένα πνεύμα διάτεχνο και πολύτεχνο. Η Μαριανίνα Κριεζή ως λαμπρό αστέρι, ως πολύχρωμο πυροτέχνημα και ως ακούραστη εργάτρια της σοβαρής ελαφράδας έδειξε τα όρια της ποίησης δεν είναι δεδομένα, απαράβατα και απαράλλαχτα.
