Θυμάμαι τη μεγαθυμία της, την απουσία συμπλεγμάτων, τα οποία διαθέτουν εν αφθονία άλλοι αρτιμελείς, παρά την αναπηρία της.
Θυμάμαι το παιδικό της γέλιο, τα νυχτερινά τηλεφωνήματα με τις ενθουσιώδεις κριτικές, το εφηβικό βλέμμα αναμονής μιας επιβράβευσης, τις αταξίες να φάει δεύτερο γλυκό, τις αθώες πονηριές να αποσπάσει τα ελάχιστα, την ομορφιά της ψυχής σε ένα βασανισμένο σώμα.
Θυμάμαι τους όμορφους στίχους της, τον ανοιχτό ορίζοντα της σκέψης της, την Ποίησή της μέσα από απλές καθημερινές λέξεις μακριά από επιτηδεύσεις, όπως απαιτεί η γνήσια ποιητική γραφή.
Θυμάμαι πάνω από όλα, έναν ευαίσθητο, αγαπημένο άνθρωπο, την Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ.
Ήταν αρχές Δεκεμβρίου του 2017 λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όταν χτύπησε το τηλέφωνο και άκουσα την φωνή της αγαπημένης μου Κατερίνας. «Συγνώμη για την ώρα που τηλεφωνώ, αλλά δεν κρατιόμουνα. Έχω ενθουσιαστεί με Τα κάτοπτρά σου και ήθελα να σου το πω. Θέλω να περάσεις από το σπίτι να σου δώσω ένα μικρό δώρο». Και συνέχισε, με ενθουσιασμό, να μιλάει για το βιβλίο που είχα μόλις εκδώσει και της το είχα στείλει.
Ξαφνιάστηκα, ως ήταν φυσικό, από την ώρα που έγινε το τηλεφώνημα αλλά και από τον χειμαρρώδη ενθουσιασμό της. Συγκινημένος, την επομένη έφτασα στο σπίτι της και μου έδωσε ένα μικρό τετράδιο, όπου είχε αντιγράψει αποσπάσματα από Τα κάτοπτρα με τον ιδιαίτερο γραφικό της χαρακτήρα. «Σε άγγιξαν ιδιαίτερα αυτές οι αράδες και τις αντέγραψες ή μου στέλνεις κάποιο μήνυμα με αυτά;» της είπα. Γέλασε, με αυτό το πονηρό παιδιού χαμόγελο που θυμούνται όσοι την γνώρισαν, και με κοίταξε με ύφος αναμονής. Τότε της είπα: «Το έπιασα το μήνυμα Κατερίνα. Δεν θα πάρω το δώρο σου τώρα, θα το κρατήσεις ως οδηγό και θα γράψεις τις σκέψεις σου σε ό,τι επέλεξες. Αυτό θα είναι το δώρο τελικά». Τότε συμπλήρωσε: «Και έτσι θα έχουμε τον διάλογο δύο ποιητών, Δουατζή μου».
[Πάντοτε με προσφωνούσε «Δουατζή μου», ποτέ Γιώργο. Επειδή ξεχνούσε συνήθως το όνομά μου, όταν τυχαίως συναντιόμαστε σε κάποια εκδήλωση, με ρωτούσε με νάζι: «Καλέ, πώς σε λένε;». «Κόκκινα παπούτσια» της απαντούσα εγώ, διότι με είχε συνδέσει με ένα ομότιτλο ποίημά μου που αγαπούσε ιδιαίτερα. Και αμέσως εκείνη·«Αχ, είσαι ο Δουατζής μου». Το ίδιο μοτίβο επί χρόνια...]
Την επομένη της συνάντησής μας κατά το μεσημέρι μου τηλεφώνησε και σε θριαμβευτικό τόνο δηλώνει: «Δουατζή μου είμαι έτοιμη. Να περάσεις να πάρεις τις απαντήσεις μου».
Πέρασα από το σπίτι της και δεν περίμενα ότι θα ζήσω σπάνιες στιγμές, τις οποίες και θα περιγράψω. Ομολογώ, ήταν πρώτη φορά που σκέφτηκα πόσο ατυχές ήταν που δεν υπήρχε μία κάμερα να βιντεοσκοπηθεί όλο αυτό το σκηνικό και όσα διαμείφθηκαν εκείνη την ημέρα.
Παρότι της είπα ότι είχα παρκάρει σε άσχημο σημείο και βιαζόμουν, με έβαλε να καθίσω απέναντί της στο μικρό της γραφείο και μου είπε ότι πριν μου παραδώσει όσα έγραψε θέλει να διαβάσουμε εναλλάξ παράγραφο-παράγραφο όσα είχε γράψει σε αντίστιξη με τα δικά μου. «Άντε, ξεκίνα εσύ Δουατζή μου», είπε, κι εγώ άρχισα να διαβάζω. Τελειώνοντας την πρώτη παράγραφο, επιφώνημα σαν μικρό παιδί η Κατερίνα: «Ουάου!» και άρχισε να διαβάζει εκείνη. Με το τέλος της ανάγνωσής της έσκυβε το κεφάλι με κοιτούσε λοξά και ρωτούσε: «Σου άρεσε, Δουατζή μου;». Αυτό επαναλήφθηκε πανομοιότυπα είκοσι τέσσερις φορές, όσα και τα αποσπάσματα από τα εικοσιτέσσερα Κάτοπτρα των οποίων αποσπάσματα είχε επιλέξει.
Ήταν ένα είδος αποκλειστικής δικής μας «παράστασης» δίχως ακροατές, τόσο μοναδικό, σπάνιο, όμορφο, συγκινητικό, που δεν θα το ξεχάσω. Τότε και της πρότεινα, όταν εκδοθεί το βιβλίο μας με τον τίτλο «Αντικατοπτρισμοί - Διάλογος δύο ποιητών», να επαναλάβουμε αυτόν τον μοναδικό διάλογο μπροστά σε κόσμο, πράγμα που δέχθηκε περιχαρής.
Το βιβλίο εκδόθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2018. Η εκδήλωση, όπου διαβάσαμε εναλλάξ με την Κατερίνα τα κείμενα των Αντικατοπτρισμών, πραγματοποιήθηκε την 1η Φεβρουαρίου 2019, στον Πολυχώρο τέχνης «Αλεξάνδρεια», με συνοδευτική συναυλία του συνθέτη Γιώργου Βαρσαμάκη. Δεν ξέρω αν μια τέτοιου είδους και δομής εκδήλωση έχει γίνει στο παρελθόν, αλλά αναθυμούμαι αυτή τη βραδιά ως κάτι σπάνιο και ιδιαιτέρως συγκινητικό. Η Κατερίνα, πολύ συγκινημένη στο τέλος της εκδήλωσης δεν έπαυε να ευχαριστεί τους συντελεστές της βραδιάς υπογράφοντας αγόγγυστα τα βιβλία σε όσους το ζητούσαν. Σχεδόν έναν χρόνο μετά την εκδήλωση αυτή, στις 21 Ιανουαρίου 2020, η Κατερίνα μας άφησε οριστικά. Εξομολογούμαι, το βίντεο της εκδήλωσης το βλέπω κατά καιρούς με ιδιαίτερη συγκίνηση.
Επιλογή των λόγων της από συνέντευξη που μου είχε δώσει τον Μάιο του 2009:
Το μεγαλύτερό μου όνειρο είναι να μην απελπίζομαι. Γράφουμε με την ελπίδα ότι έστω και ένα τέταρτο της ώρας αφού πεθάνουμε κάτι θα έχει μείνει. Λίγο είναι αυτό;
Δεν ξέρω τι θα πει ματαιοδοξία. Δεν θυμάμαι ποτέ να έγραψα κάτι για να τυπωθεί. Κι έπειτα, ήμουνα τυχερή με επιτυχίες από την πρώτη εμφάνιση στα δεκαεφτά μου χρόνια. Οπότε δεν υπήρχε λιβάδι για να φυτρώσει η ματαιοδοξία.
Τώρα τελευταία με ενοχλεί αφόρητα η φιλοδοξία, η λύσσα για προβολή των νέων. Εγώ ήξερα ότι όταν γράφεις ποίηση, δεν περιμένεις τίποτα.
Ποίηση... Η ζωή μου είναι. Άλλοι έχουν τη θρησκεία, άλλοι τα παιδιά τους, εγώ την ποίηση.
Δεν θυμάμαι ποτέ στη ζωή μου να μην έγραφα. Είχα την τύχη να έχω πολύ μορφωμένους γονείς και νονό τον Καζαντζάκη, με του οποίου την ενθάρρυνση δημοσίευσα το πρώτο μου ποίημα στο περιοδικό Καινούργια εποχή, σε ηλικία δεκαεφτά ετών.
Την ώρα της γραφής έχω μια αόριστη θεματική κατάσταση μες στο μυαλό μου, πιάνω το μολύβι και ξαφνικά η μία λέξη βγάζει μία άλλη λέξη και η επόμενη βγάζει άλλη με ένα άλλο νόημα και στο τέλος βγαίνει το ποίημα. Είναι μια έκπληξη αυτό που βγαίνει. Έτσι γράφω.
Ήμουνα πάρα πολύ τυχερή. Παρότι πλήρωσα το τίμημα της ζωής με το που μπήκα, με εισιτήριο την αρρώστια μου. Το ότι έζησα ήταν σκέτο θαύμα. Έκανα εγχείρηση στο πόδι όταν ήμουν επτάμισι ετών και διασώθηκα. Έζησα με μια αναπηρία, η οποία όμως δεν με εμπόδισε να χορέψω, να κολυμπήσω, να χαρώ τη ζωή.
Ο έρωτας είναι το παν. Και... ένα από τα δύσκολα πράγματα της ηλικίας είναι αυτό. Ότι ζω χρόνια τώρα χωρίς τον έρωτα. Δεν καταλαβαίνω πώς αναπνέω, πώς δουλεύω χωρίς αυτόν.
Η μοναξιά δεν με πειράζει. Δουλεύω, διαβάζω, κάνω πράγματα που με ενδιαφέρουν. Με πειράζει λιγότερο να μένω μόνη σπίτι, παρά να βρίσκομαι με ανθρώπους για να μην είμαι μόνη και έτσι να νιώθω περισσότερη μοναξιά.
Τα γηρατειά δεν καταπίνονται εύκολα. Όσο καλές και να είναι οι συνθήκες ζωής σου, πλησιάζεις στο τέλος. Ό,τι κάνουμε, ό,τι σκεφτόμαστε βρίσκεται κάτω από τη σκιά του μέλλοντος. Λέμε θα γράψω, θα κάνω, θα φτιάξω. Η ιδέα του μέλλοντος σε εμπνέει, σε σπρώχνει μπροστά. Η ηλικία μειώνει την ιδέα του μέλλοντος.
Δύο πράγματα δεν μπορείς να κοιτάξεις κατάματα. Τον ήλιο και τον θάνατο.
Με απωθεί η ψευτιά, η ραδιουργία. Με θέλγει η καλοσύνη, το χιούμορ και η εξυπνάδα.
Ο χρόνος είναι το μόνο πράγμα στο οποίο είμαι τσιγκούνα. Δεν θέλω όσο μεγαλώνω να τρώνε το χρόνο μου που είναι πολύτιμος.
Πλούτος είναι να αισθάνεσαι ότι έχεις ζωή μέσα σου και ότι θέλεις να τη μεταδώσεις. Δόσιμο και δημιουργία είναι ταυτόσημες έννοιες.
Εκδίδω βιβλία από φυσικότητα. Είσαι έγκυος, στους εννέα μήνες γεννάς. Έτσι είναι και το βιβλίο.
Ο ποιητής πρέπει να έχει αξίες ζωής. Αν δεν έχει, θα βγει κακό το ποίημα.
