Μια τελετή θεμελίωσης

Έχουν πε­ρά­σει κά­ποια χρό­νια από τό­τε που πα­ρα­βρέ­θη­κα στη Σκό­πε­λο των Βο­ρεί­ων Σπο­ρά­δων, στη Χώ­ρα του νη­σιού, σε έναν «αγια­σμό» για τη θε­με­λί­ω­ση μιας «πρώ­της» κα­τοι­κί­ας ενός νέ­ου ζευ­γα­ριού. Αρ­χές του χει­μώ­να, με ένα Βαρ­δά­ρη που έκα­νε το σώ­μα να σφίγ­γε­ται, ανη­φό­ρη­σα προς τη συ­νοι­κία του «Χρι­στού» και βρέ­θη­κα να αντι­κρί­ζω το σκάμ­μα με φό­ντο το πέ­λα­γος. Στο βά­θος ο Άθως. Βορ­ράς αδυ­σώ­πη­τος. Το φως ου­δέ­τε­ρο, χω­ρίς φω­το­σκιά­σεις, ένα μου­ντό φθι­νο­πω­ρι­νό πρω­ι­νό.
Πα­ρό­ντα όλα τα πρό­σω­πα της συ­νοι­κί­ας, νοι­κο­κυ­ραί­οι διά­φο­ροι, οι γεί­το­νες και οι γει­τό­νισ­σες, γυ­ναί­κες κυ­ρί­ως μιας κά­ποιας ηλι­κί­ας, ο πρω­το­μά­στο­ρας και το συ­νερ­γείο του, οι τε­χνί­τες και οι ερ­γά­τες, οι αγω­γιά­τες, ο μη­χα­νι­κός, φί­λοι και συγ­γε­νείς, οι ιδιο­κτή­τες.
Το οι­κό­πε­δο προ­ε­τοι­μά­ζε­ται κα­τάλ­λη­λα πριν την διε­ξα­γω­γή της τε­λε­τουρ­γί­ας. Αφού πε­ρι­βρα­χεί, και ορ­γω­θεί για να μα­λα­κώ­σει το χώ­μα, κα­θο­ρί­ζο­νται τα επα­κρι­βή όρια – σύ­νο­ρά του σε σχέ­ση με τα γει­το­νι­κά οι­κό­πε­δα. Ο πρω­το­μά­στο­ρας του συ­νερ­γεί­ου, έχο­ντας κά­ποιο σχέ­διο από τον μη­χα­νι­κό, έχει προη­γου­μέ­νως επι­με­λη­θεί ώστε να χα­ρα­χθούν τα όρια της εκ­σκα­φής και να σκα­φτούν μέ­χρι το επί­πε­δο των θε­με­λί­ων, δη­μιουρ­γώ­ντας το σκάμ­μα, όπου και θα δια­δρα­μα­τι­σθούν τα δρώ­με­να. Δρώ­με­να που πε­ρι­λαμ­βά­νουν προ­σα­να­το­λι­σμό και εύ­ρε­ση των ση­μεί­ων του ορί­ζο­ντα, με την δη­μιουρ­γία ενός κυ­κλι­κού πε­ρι­γράμ­μα­τος και την χά­ρα­ξη ενός τε­τρα­γώ­νου ή επι­μή­κους ράμ­μα­τος.
Ο αγια­σμός του χώ­ρου γί­νε­ται από τον τε­λε­στή ιε­ρέα που δια­βά­ζει μια ευ­χή. Φι­γού­ρα μαυ­ρο­ντυ­μέ­νη που ατε­νί­ζει προς την Ανα­το­λή. O άνε­μος κά­νει το ρά­σο με το πε­τρα­χή­λι να κυ­μα­τί­ζουν.
Τα αντι­κεί­με­να που υπάρ­χουν εί­ναι ένα μι­κρό ξύ­λι­νο νη­σιώ­τι­κο τρα­πέ­ζι, το Ευαγ­γέ­λιο και ο Σταυ­ρός, μία ει­κό­να του προ­στά­τη αγί­ου του ερ­γο­δό­τη ή του πρω­το­μά­στο­ρα, ένα θυ­μια­τή­ρι, ένα δο­χείο με νε­ρό, δυο κη­ρο­πή­για με κε­ριά, ένα μά­τσο βα­σι­λι­κός. Μέ­σα στο σκάμ­μα, ο θε­μέ­λιος λί­θος με κε­ριά, ένα μυ­στρί και έτοι­μη λά­σπη.
Όρ­γα­να μιας ιε­ρής τε­λε­τής. Αγια­σμού των θε­με­λί­ων ενός νέ­ου κτί­σμα­τος. Κα­θα­για­σμός και με­τα­μόρ­φω­ση του συ­νη­θι­σμέ­νου χώ­ρου σε ιδιαί­τε­ρο κέ­ντρο του κό­σμου. Ση­μείο συ­νά­ντη­σης Ου­ρα­νού και Γης, άξο­νας επι­κοι­νω­νί­ας δια­φο­ρε­τι­κών επι­πέ­δων της ύπαρ­ξης, μι­κρο­κο­σμι­κή ει­κό­να μιας εν τη γε­νέ­σει της, δη­μιουρ­γί­ας. Το βά­πτι­σμα του Σταυ­ρού στο νε­ρό και το ρά­ντι­σμα στις τέσ­σε­ρις κα­τευ­θύν­σεις, κι­νή­σεις αρ­χε­τυ­πι­κές μιας άχρο­νης τε­λε­τουρ­γί­ας προ­σα­να­το­λι­σμού. Τα λό­για του ιε­ρέα, Λό­γος Θε­ού, προ­σθέ­τουν έντα­ση στα δρώ­με­να:

Συμ­με­το­χή σε μια κο­σμο­γο­νία, επα­νά­λη­ψη της δη­μιουρ­γί­ας ενός σύ­μπα­ντος. Οι λέ­ξεις αυ­στη­ρές, πε­ρι­γρά­φουν με γλώσ­σα «αρ­χι­τε­κτο­νι­κή», μι­λούν με κώ­δι­κες που κοι­τά­ζουν το χώ­ρο, τον θω­ρούν, τον «θε­ω­ρούν». Η τε­λε­τή κα­θα­γιά­ζει το χώ­ρο, τον κά­νει μο­να­δι­κό. Οι λέ­ξεις ιε­ρο­ποιούν τα πράγ­μα­τα, συ­ντο­νί­ζουν τις ενέρ­γειες σε ένα μή­κος κύ­μα­τος που κά­νουν το χώ­ρο ταυ­τό­χρο­να πα­γκό­σμιο, συ­μπα­ντι­κό. Όλα αυ­τά δί­χως κα­μία πρό­θε­ση με­τα­φο­ράς, κα­μία διά­θε­ση με­τω­νυ­μί­ας, αλ­λά κυ­ριο­λε­κτι­κά, σχε­δόν με τον ίδιο «ρε­α­λι­σμό» που χρη­σι­μο­ποιεί­ται σή­με­ρα από το «σι­νά­φι» των «ει­δι­κών».
Τα δρώ­με­να φά­νη­καν κά­ποια στιγ­μή να ατο­νούν. Με το τέ­λος του αγια­σμού μοι­ρά­ζο­νται γλυ­κά και ρί­χνο­νται σι­δε­ρέ­νια κέρ­μα­τα στο σκάμ­μα, για να εί­ναι σι­δε­ρέ­νιο το σπί­τι. Εί­ναι αυ­τά που θα μα­ζέ­ψει κα­τό­πι ο μά­στο­ρας για να κε­ρά­σει το συ­νερ­γείο του. Το τρα­τά­ρι­σμα του τσί­που­ρου και των λου­κου­μά­δων ζέ­στα­νε κά­πως την ατμό­σφαι­ρα.
Ξαφ­νι­κά μια νέα τρο­πή έδω­σε άλ­λο χρώ­μα στα πράγ­μα­τα, πρό­σθε­σε ένα δια­φο­ρε­τι­κό τό­νο στην αρ­χι­κή τε­λε­τουρ­γία. Οι ομι­λί­ες άρ­χι­σαν να κα­τα­λα­γιά­ζουν, η σι­γή δια­δέ­χθη­κε τη βοή. Οι ερ­γά­τες πή­ραν θέ­σεις γύ­ρω από το σκάμ­μα. Ο πρω­το­μά­στο­ρας εμ­φα­νί­στη­κε με τον κό­κο­ρα και τον από­θε­σε πά­νω στον θε­μέ­λιο λί­θο, έτοι­μος να πρω­τα­γω­νι­στή­σει στη ση­μα­ντι­κό­τε­ρη στιγ­μή της κα­τα­σκευα­στι­κής δια­δι­κα­σί­ας. Έχει ήδη συμ­βου­λευ­τεί πέ­ντε ημέ­ρες με­τά το γέ­μι­σμα του φεγ­γα­ριού, την ηλι­κιω­μέ­νη «μά­ντισ­σα» του χω­ριού που κα­θό­ρι­σε την ακρι­βή στιγ­μή της τε­λε­τής και φρό­ντι­σε η μέ­ρα της θε­με­λί­ω­σης και της θυ­σί­ας να μην εί­ναι η ίδια με την ημέ­ρα που έπε­σε την προη­γού­με­νη χρο­νιά η εορ­τή του Αϊ-Γιάν­νη του Λιο­τρό­πη (23-24 Ιου­νί­ου).
Ο πρω­το­μά­στο­ρας στραμ­μέ­νος στην Ανα­το­λή, σαν άλ­λος κο­σμι­κός ιε­ρο­φά­ντης, πραγ­μα­τι­κός διά­με­σος με­τα­ξύ μι­κρό­κο­σμου και σύ­μπα­ντος, θυ­σιά­ζει τον κό­κο­ρα, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας σαν θυ­σια­στι­κό ερ­γα­λείο το ίδιο το ερ­γα­λείο της τέ­χνης του, το σκε­πάρ­νι. Επα­να­λαμ­βά­νει μια αρ­χε­τυ­πι­κή πρά­ξη, μια ιε­ρο­φά­νεια που συν­δέ­ει το πά­νω με το κά­τω, τη ζωή με το θά­να­το, μέ­σω ενός ομ­φα­λού, του θε­με­λί­ου λί­θου, που κα­θα­γιά­ζε­ται με αί­μα.
Έπει­τα κα­τευ­θύ­νε­ται στις τέσ­σε­ρις γω­νί­ες του οι­κο­πέ­δου και ρα­ντί­ζει με το αί­μα του πτη­νού τα τέσ­σε­ρα ση­μεία του ορί­ζο­ντα, τα ση­μεία από όπου θα υψω­θούν οι κο­λό­νες. Προ­σα­να­το­λι­σμός και στα­τι­κή στα­θε­ρό­τη­τα. Κα­θώς βα­δί­ζει από ση­μείο σε ση­μείο, στην ου­σία «ορ­γώ­νει», ορί­ζει την πε­ρί­με­τρο, εγκα­θι­δρύ­ει τον χώ­ρο, γί­νε­ται εν δυ­νά­μει «ιδρυ­τής» του στε­ρε­ού που θα γεν­νη­θεί, θα πά­ρει ζωή και ορ­θω­θεί στο κο­ντι­νό μέλ­λον. Δί­χως λέ­ξεις, χω­ρίς ομι­λία, μο­νά­χα με πρά­ξεις, κι­νή­σεις μέ­σα στο χώ­ρο, το σώ­μα που εγ­γρά­φει τις δια­στά­σεις.
Το κα­θά­ρι­σμα με τη θυ­σία, εξευ­με­νι­σμός χθό­νιων δυ­νά­με­ων. Τέσ­σε­ρα μπου­κα­λά­κια με αγια­σμό, μέ­λι και ζά­χα­ρη θα το­πο­θε­τη­θούν αρ­γό­τε­ρα, όταν θα γί­νει η εκ­σκα­φή στη βά­ση του κα­λου­πιού.
Τα γε­γο­νό­τα, όσα κα­τόρ­θω­σε να συλ­λά­βει η μα­τιά και να βιώ­σει ως ενερ­γό θέ­α­ση η ύπαρ­ξη, πε­ρι­γρά­φη­καν ως εδώ, εκλο­γι­κεύ­τη­καν μέ­σα από το κοί­ταγ­μα του δρά­στη αλ­λά και θε­α­τή ταυ­τό­χρο­να , που συμ­με­τέ­χει αλ­λά και πα­ρα­τη­ρεί τα δρώ­με­να.
Οι δυο τε­λε­τές, ισό­τι­μες και συ­μπλη­ρω­μα­τι­κές ταυ­τό­χρο­να. Κα­θα­γιά­ζουν το χώ­ρο, ενώ­νο­ντας χθό­νιες, συ­ντο­νί­ζο­ντας γή­ι­νες και εξευ­με­νί­ζο­ντας ου­ρά­νιες ενέρ­γειες. Πραγ­μα­το­ποιούν μια το­μή του πραγ­μα­τι­κού χρό­νου, προ­βάλ­λο­ντας σε ένα «άχρο­νο» τώ­ρα, αυ­τό που κά­πο­τε, in illo tempore, συ­νέ­βη στο σύ­μπαν.

Δη­μιουρ­γία του σύ­μπα­ντος. Δη­μιουρ­γία του κτί­σμα­τος. Ανα­λο­γί­ες δρα­μα­τι­κές!