Πρώτο βιβλίο για τον εικαστικό Στράτο Φουντούλη, σε ώριμη ηλικία, χωρίς ωστόσο ούτε η εκδοτική του παρουσία να είναι και η πρώτη (ο συγγραφέας έχει ήδη δημοσιεύσει κείμενά του τόσο σε ελληνικά όσο και σε αγγλόφωνα περιοδικά) ούτε η ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία να συνιστά πρόσφατη επιθυμία. Πέρα από το διαδικτυακό λογοτεχνικό περιοδικό Στάχτες, το οποίο διατηρεί περίπου είκοσι χρόνια, ο εκπαιδευμένος αναγνώστης θα αναγνωρίσει στα κείμενα του βιβλίου όχι μόνον μια γραφή που δεν είναι πρωτόλεια –αφού ο συγγραφέας δεν έχει απλώς κάτι να πει, αλλά γνωρίζει και τους λογοτεχνικούς τρόπους που η ιστορία της λογοτεχνίας μάς έχει παραδώσει–, αλλά και πιθανές επιρροές ή/ και διακειμενικές σχέσεις με αναγνώσματα (πραγματικά ή προϊόν συνειρμών του αναγνώστη) από την ελληνική αλλά κυρίως από την παγκόσμια λογοτεχνία, που έχει να επιδείξει σημαντικά λογοτεχνικά ρεύματα.
Ο συγγραφέας Δημήτρης Φύσσας ήδη προτάσσει στο προλόγισμά του μια λίστα γραφών τα ίχνη των οποίων αναγνωρίζει στα κείμενα του Φουντούλη. Ο ίδιος ο συγγραφέας πάντως στο τελευταίο μέρος του βιβλίου [Αντί επιλόγου], όπου καταθέτει και την κοσμοθεωρία του (μέτρο, σχετικότητα των πραγμάτων και θνητότητα), κάνει αναφορές στον φιλόσοφο, πολιτειολόγο και πολιτικό Νορμπέρτο Μπόμπιο, τον Σαραμάγκου, τον Επίκουρο, όπως και στον Καλοκύρη. Στο μικρό δε παράρτημα με τίτλο «ορισμένες οφειλές» αναφέρει ρητά τους Προυστ, Τζόυς, Πεσσόα, Μουζίλ, Κούντερα, Ευριπίδη [Τρωάδες].
Φοβάμαι ότι ακόμη δεν απάντησα στην αρχική φράση αυτού του μικρού κειμένου, εννοώ ότι καθετί κουβαλά τη ματαιότητα στο γεγονός ότι πάντα φτάνει στο τέλος, όλα τελειώνουν.
(Λίγη κατανόηση, σ. 82)
Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις ενότητες [Βραδινές διατάξεις, Σέπια, Ιστορίες], οι οποίες περιλαμβάνουν κείμενα που διαφέρουν τόσο στη φόρμα όσο και στο περιεχόμενο. Αυτή η μη ενιαία αφηγηματική προσέγγιση χαρίζει προφανώς και τον τίτλο στο βιβλίο [Σημειωματάριο βαρύτητας], ο οποίος συμπληρώνεται και από τη φωτογραφία του εξωφύλλου με τα καυτά κάστανα στις στάχτες. Η σχέση του Φουντούλη με τις στάχτες επαναλαμβάνεται κι εδώ, πέρα από την ονοματοθεσία του διαδικτυακού περιοδικού του. Η λογοτεχνία συνεπώς ως μια αντίστιξη στην καμένη υπόθεση της ζωής; Η λογοτεχνία ως εναπομείνασα υπόμνηση του περάσματος σε μια άλλη διάσταση της ύλης ή ως το τελευταίο πολύτιμο προϊόν που οφείλει να διαφυλαχθεί; Κάστανα/κείμενα που καίνε λοιπόν ή ως θεματικές ή ως απώλειες, και άραγε ποιος/ με τι να τα αγγίξει και πώς να τα «καταπιεί»;
Μακάρι να γνώριζα νωρίτερα τη γοητεία της διάλυσης, της ανασύνταξης και τις όποιες μαγικές απειλές που κρύβουν οι γραπτοί στίχοι. Τώρα, τα χρόνια εμφανίζουν επάνω μου αμέτρητα στρώματα σκουριάς, νιώθω σαν εκείνα τα παλαιά όπλα βουτηγμένα σε σκόνη συντήρησης, όπλο άοπλο πολεμικού μουσείου. Εξ ου και ο αιώνιός μου (Δισταγμός, σ. 53)
Και οι σχέσεις με τον εαυτό μας· οι συνεχείς μεταβαλλόμενες σχέσεις με το περιβάλλον· οι κοινωνικές του λειτουργίες που αλλοιώνονται· και το άκαμπτο μοντέλο της γραφής αποσπάται· κείται στην άκρη της πραγματικότητας που, κατά Πεσσόα, Προυστ και τον ανάλαφρο Πετρώνιο, η γραφή δεν είναι παρά η γραπτή ουσία απορριμμάτων απελπισίας (σ. 87)
Κείμενα καθαρής ποιητικής πρόζας, πεζά μικροκείμενα, μικροδιηγήματα, αφηγήματα. Αλλού στο κέντρο βρίσκεται το συναίσθημα πλάι σε μία νεορομαντική αντίληψη του κόσμου, αλλού το παράλογο στοιχείο που κάποτε εντείνεται με συνειρμική χωρίς στίξη γραφή, αλλού τα ισόρροπα περάσματα από το ιδεολογικό πλαίσιο στη λυρική ένδυση της θεματικής, κι αλλού μία καθαρά δοκιμιακή ή ψευδο/δοκιμιακή φόρμα με μικρή ιστορία που συνειρμικά μάς μεταθέτει στον γνωστό μπορχικό τρόπο.
Τα κείμενα όσον αφορά τους αφηγηματικούς τρόπους είτε χρησιμοποιούν τον παντογνώστη τριτοπρόσωπο αφηγητή είτε το πρώτο και το δεύτερο πρόσωπο ως σηματοδοτήσεις εσωτερικών μονολόγων, ποιητικής πράξης και εξομολογητικής διάθεσης.
Η θεματική του Φουντούλη, με διαφορετικά κάθε φορά αναπτύγματα, περιφέρεται γύρω από τον έρωτα, τον θάνατο, τη ματαίωση, το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης, τη θεώρηση του κόσμου με σκεπτικισμό, λοξή ματιά, αυτοσαρκασμό και ειρωνική διάθεση.
Χαρακτηριστικά της φωνής του, ως προς τους δομικούς τρόπους διαχείρισης της θεματικής, είναι η μεγέθυνση των εντυπώσεων και του ασήμαντου, η προσθήκη της λεπτομέρειας ως σημείο συμπύκνωσης του χρόνου, η ακινητοποίηση του χρόνου ως φωτογραφικό ενσταντανέ,
Ένας από τους λόγους που ζω εδώ είναι το πάτωμα. Μου πήρε χρόνια να βρω δωμάτιο με αυτό το είδος δαπέδου. Αλέκιαστο ξύλο, βαθύ κιαροσκούρο, μοτίβο ψαροκόκαλού (σ. 32)
Εκείνη σού χαμογελά, αναρωτιέσαι αν πρόκειται για χαμόγελο ή για γιγαντιαίους ανεμόμυλους στον μακρινό ορίζοντα… (σ. 27)
οι περιεκτικές καταβυθίσεις και οι ρυθμικές επαναλήψεις που διανοίγουν την ψυχική σφαίρα, τα περάσματα από τον νατουραλισμό στον υπερρεαλισμό και το ονειρικό τοπίο,
Να μη λάβω στα υπόψη σημασίες γεγονότων ή κληρονομικές ασθένειες σού υπενθυμίζω μόνο το φωσφόρισμα των δοντιών σου καθώς γελάς στο σκοτάδι πάντα στο σκοτάδι γελάς και δεν δύναμαι να αφοσιωθώ στον υπόκωφο θόρυβο που προκαλεί ο φόβος… (σ. 46)
Ξέρει ότι κάτι θέλει. Κοιτά λοξά κάτω δεξιά από την καρέκλα, όταν βλέπει το λουλούδι που έχει φυτρώσει στη σόλα του παπουτσιού του… (σ. 41)
Δεν περνά λέει ο καναπές από το παράθυρο από εκεί μόνο η ζωή μου περνά και φεύγει τόνισε με λυγμούς και το δάπεδο γέρνει προς τα εκεί κάνοντας την ντουλάπα να κουνά επικίνδυνα σε κάθε άνοιγμα της πόρτας τα πράγματά μου αχ τα έπιπλά μου… (σ. 74)
η έντονη ενασχόληση με αυτό που συλλαμβάνουν οι αισθήσεις, τα συνειρμικά περάσματα που δημιουργούν αφαίρεση και χώρο κενό για να εγγραφεί από τον αναγνώστη, το λυρικό στοιχείο, οι κορυφώσεις και οι ανατροπές
Όταν περπατούσα λυπημένος τα πρωινά στο λιμάνι, όπου οι αποβάθρες φέρνουν πάντα μνήμες απειλητικές που αναστατώνουν λόγω του μυστηρίου των αναχωρήσεων, άφηνα τη δροσιά να μου ξεπλένει τη χλωμάδα από το πρόσωπο κι άφηνα αυτό το μέρος, γεμάτο αλμύρα της ζωής που δεν έχω γευτεί· τότε αναχωρούσα. Καθώς η αυλαία, όταν περάσει το πρωινό, πέφτει… (σ. 35)
Δεν επιθυμήσαμε αναγκαιότητες· μόνο χέρια να μας τυλίγουν το πρόσωπο, να μας κοιτούν υγρά δυο μάτια· αυτό μόνο. Πολυσύλλαβο λεμόνι η εμπειρία· χαραγμένη με αρχικά αγνώστων και δυνάμεις που κατόρθωσαν πολλά· πολύ περισσότερα. Αυτή ίσως να ήταν πάντα η συνταγή, τα υλικά της παλίρροιας –υπάρχουν και άλλα μιας άλλης ύστατης στιγμής (σ. 66)
Είναι λοιπόν εμφανής η πολυπρισματική οπτική του εικαστικού και συγγραφέα Φουντούλη απέναντι στη λογοτεχνία, στους τρόπους της και στις δυνατότητες που διανοίγει ως Τέχνη, όχι μόνον με τεχνικές αλλά κυρίως μ’ ένα καθαρό ιδεολογικό εφαλτήριο για τον ρόλο της και γνωσιολογικό οπλοστάσιο για τον σχολιασμό της. Γι’ αυτούς τους λόγους ο Φουντούλης κινείται στο πλαίσιο μιας ευρείας, κοσμοπολίτικης θεώρησης για την Τέχνη, και αξίζει ασφαλώς να διαβαστεί.
