— ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥΣ* —
Τη μαμά μου τη λένε Λίλη. Λίλη απ’ το Τριανταφυλλή. Όχι, δεν είναι κάποιο παιδικό απότοκο διστακτικής προφοράς του ονόματος με επανάληψη της λήγουσας που οι γονείς βρήκαν χαριτωμένο.
Η μαμά μου είναι Λίλη απ’ το Λιλίκα, και συγκεκριμένα απ’ τη Λιλίκα Νάκου.
Τι να είχαν άραγε στο μυαλό τους η γιαγιά μου κι ο παππούς μου όταν διαβάζανε μαζί τους Παραστρατημένους; Έγκυος η γιαγιά 19 χρονών στο δεύτερο παιδί της, κι ο παππούς εργάτης τότε σε μεταλλεία στη Δράμα, διαβάζουν εναλλάξ με φωναχτή ανάγνωση το μυθιστόρημα της Νάκου κι αποφασίζουν πως έτσι θα βγάλουν το παιδί τους που θα γεννηθεί. Αυτό θα ήταν ένα λήμμα πιθανό, δίπλα στη λέξη τρυφερότητα στο προσωπικό μου λεξικό.
«Ναι, είχα ανακαλύψει έναν μεγάλο κόσμο, τον κόσμο των βιβλίων. Κι ήμουν ακόμα σαν χαμένη ανάμεσα σ' αυτόν. Από τότε η ζωή μου άλλαξε ολότελα. Ένα πάθος με κυρίεψε, μια ξαφνική δίψα για μάθηση, μια περιέργεια, που σχεδόν με τυραννούσε, να μάθω όσο μπορούσα πιο πολλά.»
Η αφήγηση των παππούδων εγκιβωτίζει την αφήγηση των ηρώων.
Αφού μας άφησαν κι οι δύο, αδειάζοντας τη βιβλιοθήκη τους βρήκα, ανάμεσα στα άλλα (τα άλλα μπορεί να ήταν οι θέσεις του ΠΑΣΟΚ στα συνέδρια του ΄80 για τη γυναίκα και τη νεολαία κλπ.) μια έκδοση του ’59 με τα άπαντα του Ναζίμ Χικμέτ – εξώφυλλο ροζ υφασμάτινο με τα γράμματα χαραγμένα επάνω και την υπογραφή του παππού μου στην πρώτη σελίδα. Περιουσιακό στοιχείο. Bizim Nazim.
«Ε ναι, αν δεν διαβάζει ένας εργάτης στα μεταλλεία και μια κοπέλα που ετοιμάζεται να κρατήσει μόνη της μαγαζί, Νάκου και Χικμέτ, ποιος θα διαβάσει;»
* Το όνομα της στήλης είναι εμπνευσμένο από τη φράση του David Grossman «τα βιβλία είναι το μοναδικό μέρος στον κόσμο, όπου μπορούν να συνυπάρχουν τα πράγματα και η απώλειά τους».
