Μια ερώτηση

Εγώ εί­μαι εσύ, μου λέ­ει ο αδερ­φός μου, ποιος εί­σαι εσύ; με ρω­τά­ει με­τά, κι εγώ μέ­νω να κοι­τά­ζω τα χέ­ρια του που κά­νουν στον ρυθ­μό της ερώ­τη­σης τη χα­ρα­κτη­ρι­στι­κή χει­ρο­νο­μία της ανταλ­λα­γής, αλ­λά δεν ξέ­ρω τι να του απα­ντή­σω. Εί­μαι… εσύ; ανα­ρω­τιέ­μαι φω­να­χτά, κι ο αδερ­φός μου μου ανα­κα­τεύ­ει τα μαλ­λιά με μια κί­νη­ση σαν να τα ξε­σκο­νί­ζει, κι ύστε­ρα γε­λά­ει, και υπάρ­χει κά­τι κα­κό στο γέ­λιο του, κά­τι που κα­τα­τεί­νει στο συ­μπέ­ρα­σμα πως εί­μαι ηλί­θιος ή πε­ρί­που, κι ύστε­ρα αρ­χί­ζει και πά­λι, εγώ εί­μαι εσύ εί­πα­με, μου λέ­ει, ποιος εί­σαι εσύ; Ο Ζο­ρό απα­ντώ και τα παι­διά στην τά­ξη χει­ρο­κρο­τά­νε, και στο διά­λειμ­μα με βρί­σκει η Στέλ­λα και μου λέ­ει, Δεν το κα­τά­λα­βα κα­θό­λου, αν εί­ναι έτσι ο Ζο­ρό, τό­τε πώς εί­ναι οι γριού­λες στην εκ­κλη­σία, κα­λύ­τε­ρα να μην ντυ­νό­σουν τί­πο­τα, κι αυ­τό ακρι­βώς απα­ντώ την επό­με­νη μέ­ρα στο πάρ­τι της Χρυ­σού­λας: τί­πο­τα. Τι ντύ­θη­κες; Τί­πο­τα. Ωραία, αλ­λά τό­τε δεν σε βλέ­που­με, εί­ναι σαν να μην υπάρ­χεις, για­τί το πάρ­τι εί­ναι μα­σκέ και το ντύ­σι­μο υπο­χρε­ω­τι­κό. Αν ντύ­θη­κες τί­πο­τα, τό­τε θα εί­σαι ο Τί­πο­τα, και ποιος μπο­ρεί να δει τον Τί­πο­τα; Κα­νείς. Κι έτσι σε όλο το πάρ­τι κά­νουν ότι δεν με βλέ­πουν, και απο­δει­κνύ­ε­ται αγα­πη­μέ­νο παι­χνί­δι, πού εί­σαι, Τί­πο­τα; Εί­δε κα­νείς τον Τί­πο­τα; Κι εγώ στην αρ­χή συμ­με­τέ­χω, κου­νάω τα χέ­ρια μου και χο­ρο­πη­δάω, και τους λέω, Εδώ εί­μαι, και γε­λάω, μέ­χρι που συ­νει­δη­το­ποιώ πως γε­λάω σε βά­ρος μου, και κά­θο­μαι στον κα­να­πέ και πε­ρι­μέ­νω να βα­ρε­θούν, λέ­γο­ντας από μέ­σα μου τους στί­χους του τρα­γου­διού που παί­ζει το στε­ρε­ο­φω­νι­κό, Ρί­τα, Ρι­τά­κι, κα­νέ­ναν δεν φο­βά­σαι, που όμως μπλέ­κε­ται με το παι­χνί­δι, δεν βλέ­πω τον Τί­πο­τα, Ρί­τα δε­κα­ο­χτώ χρο­νών, που­θε­νά ο Τί­πο­τα, κι εγώ σα­ρά­ντα πέ­ντε. Μό­λις τε­λειώ­νει το τρα­γού­δι, ανα­ρω­τιέ­μαι αν πρέ­πει να της το πω, ίσως εί­ναι η κα­τάλ­λη­λη στιγ­μή, τα φώ­τα στο μπαρ έχουν χα­μη­λώ­σει, Ξέ­ρεις, Ελέ­νη, αλ­λά στα­μα­τάω, για­τί πώς το λέ­νε τώ­ρα αυ­τό το πράγ­μα. Τι; με ρω­τά­ει, κι αντί να πω κά­τι κά­νω να τη φι­λή­σω, η Ελέ­νη τρα­βιέ­ται, για την ακρί­βεια τι­νά­ζε­ται και παίρ­νει μια έκ­φρα­ση σαν να τη στρά­βω­σε το φως, Δεν σε ανα­γνω­ρί­ζω, μου λέ­ει, εμείς εί­μα­στε φί­λοι, φι­λα­ρά­κια, και κά­πως αυ­τό τε­λειώ­νει και περ­νά­νε τρία χρό­νια και δεν εί­μα­στε κα­θό­λου φι­λα­ρά­κια, ση­κω­νό­μα­στε από το κρε­βά­τι γυ­μνοί, Δεν πά­ει άλ­λο, μου λέ­ει η Ελέ­νη, τέ­λος, δεν δου­λεύ­ει αυ­τή η κα­τά­στα­ση. Προ­σπά­θη­σα, μου λέ­ει, προ­σπά­θη­σα, αλ­λά δεν μπο­ρώ άλ­λο να εί­μαι ο εαυ­τός μου μέ­σα σε αυ­τό το πράγ­μα. Μα εί­χα­με υπο­σχε­θεί, μου έρ­χε­ται να πω, για­τί εί­ναι αλή­θεια: εί­χα­με υπο­σχε­θεί, εί­χα­με πει για πά­ντα, αλ­λά κα­νείς δεν μπο­ρεί να πει για πά­ντα, κα­νείς δεν μπο­ρεί να υπο­σχε­θεί τί­πο­τα και εί­ναι ανού­σιο να κου­νάς μπρο­στά στον άλ­λο το χαρ­τί και να του λες, Κοί­τα, έχεις υπο­γρά­ψει. Οπό­τε, δεν λέω τί­πο­τα, κι όταν η Ελέ­νη επι­μέ­νει, Πες κά­τι, τό­τε, Εσύ εί­σαι ο εαυ­τός μου, της λέω, και τη φι­λάω και ντύ­νο­μαι και βγαί­νω έξω στον δρό­μο. Στο βά­θος το λε­ω­φο­ρείο πλη­σιά­ζει, και όταν φτά­νει βγαί­νουν ο Νί­κος και ο Πά­νος, και από πί­σω τους ο Φώ­της και η Σο­φία και η Μά­ρω. Τρέ­χου­με για να προ­λά­βου­με, η αί­θου­σα εί­ναι κα­τά­με­στη, μας μοι­ρά­ζουν τις τη­βέν­νους, και όλη την ώρα εί­ναι σαν να ισορ­ρο­πού­με μαύ­ρα τα­ψιά με φού­ντες στα κε­φά­λια μας, το μαύ­ρο ύφα­σμα κρέ­με­ται σαν μεμ­βρά­νη ανά­με­σα στα χέ­ρια και τους κορ­μούς μας, όσο εκεί­νη η λε­πτή συμ­φοι­τή­τρια με τα γυα­λά­κια που πο­τέ δεν έμα­θα το όνο­μά της και ού­τε καν τώ­ρα το συ­γκρα­τώ δια­βά­ζει: Ού­τω χρή­σι­μον εμαυ­τόν κα­τα­στή­σω προς άπα­ντας του δε­ο­μέ­νους, και συ­νε­χί­ζει μέ­χρι που νιώ­θω πως μι­λάω κι εγώ μέ­σα από τη φω­νή της, πως μι­λά­με όλοι μα­ζί οι μαυ­ρο­ντυ­μέ­νοι, ίδιοι και απα­ράλ­λα­χτοι, χω­ρίς να κα­τα­λα­βαί­νου­με τι λέ­με, ού­τε ποιος ακρι­βώς το λέ­ει. Ποιος μί­λη­σε; Ποιος το εί­πε, πεί­τε, λέω και τριά­ντα εξί­σου ένο­χα κε­φά­λια με κοι­τούν και ξέ­ρω πως δεν υπάρ­χει πι­θα­νό­τη­τα να μι­λή­σουν, όχι όσο έχω την πλά­τη μου στραμ­μέ­νη στον πί­να­κα του­λά­χι­στον. Στον πί­να­κα έχω γρά­ψει, Εν οί­δα, ότι ου­δέν οί­δα, για­τί μου φά­νη­κε κα­λή ιδέα, αλ­λά τώ­ρα με πο­λε­μά­νε με τα όπλα μου, και κα­νείς δεν ξέ­ρει ποιος εί­πε αυ­τό το απαί­σιο πράγ­μα, και έτσι κι αλ­λιώς οι μέ­ρες μου στο σχο­λείο εί­ναι με­τρη­μέ­νες, όπως και στην πό­λη. Του χρό­νου επι­στρέ­φω στην Αθή­να και περ­νά­νε πολ­λά χρό­νια μέ­χρι να νιώ­σω πά­λι το ίδιο πράγ­μα, ξα­πλω­μέ­νος στο κρε­βά­τι του χει­ρουρ­γεί­ου και κα­νείς να μη μου δί­νει μιαν απά­ντη­ση, ο για­τρός μό­νο λέ­ει, Μέ­τρα μέ­χρι το δέ­κα, κι εγώ σκέ­φτο­μαι, Το πό­δι μου, τι πρό­κει­ται να κά­νουν στο πό­δι μου; αλ­λά ύστε­ρα μια ομί­χλη σκε­πά­ζει το λευ­κό τα­βά­νι και ξε­χνάω πως έχω πό­δι ή οτι­δή­πο­τε άλ­λο, και σε όλη τη διάρ­κεια ονει­ρεύ­ο­μαι το λευ­κό χρώ­μα, και όταν με ξυ­πνά­νε, ο για­τρός λέ­ει, Θα έχεις ένα από­λυ­τα λει­τουρ­γι­κό πό­δι, μα­ζέ­ψα­με όλα τα κομ­μα­τά­κια και τα ενώ­σα­με, και θα κο­στί­σει τό­σο. Δεν έχω πά­νω μου τό­σα χρή­μα­τα, σκέ­φτο­μαι ενώ κοι­τά­ζω τον τι­μο­κα­τά­λο­γο δί­πλα στη Μα­ρία και τι πα­ρι­στά­νω εγώ σε αυ­τό το εστια­τό­ριο όπου το επι­δόρ­πιο εί­ναι πιο ακρι­βό από τα πα­πού­τσια μου; Ο κύ­ριος θα δο­κι­μά­σει το κρα­σί; με ρω­τά­ει ο σερ­βι­τό­ρος και περ­νά­νε με­ρι­κές στιγ­μές μέ­χρι να συ­νει­δη­το­ποι­ή­σω ότι ανα­φέ­ρε­ται σε μέ­να, οπό­τε του λέω, Πα­ρα­κα­λώ, και το κρα­σί πέ­φτει στο πο­τή­ρι μου κι εγώ πί­νω μια γου­λιά και βλέ­πω τη Μα­ρία να χα­μο­γε­λά­ει και πί­νω άλ­λη μία και πέ­ντε ώρες αρ­γό­τε­ρα τη βλέ­πω δι­πλή σε ένα πα­γκά­κι κά­που στο Κο­λω­νά­κι, τα φώ­τα του δρό­μου γυρ­νά­νε σαν κα­ρου­ζέλ, μέ­χρι που ένα αυ­το­κί­νη­το αρ­χί­ζει και γί­νε­ται λί­γο πιο συ­γκε­κρι­μέ­νο μέ­σα στα τρε­μου­λια­στά φώ­τα και στα­μα­τά­ει μπρο­στά μας. Οδη­γεί ο Δη­μή­τρης και μου λέ­ει πως δεν πε­ρί­με­νε ότι το ξωκ­κλή­σι θα ήταν τό­σο μα­κριά. Όταν φτά­νου­με, βλέ­πω πρώ­τα τη Μα­ρία, πιο λευ­κή και από τους τοί­χους, βγαί­νω και τη φι­λάω κι ας μου δυ­σκο­λεύ­ει το κο­στού­μι τις κι­νή­σεις. Ο πα­πάς λέ­ει αυ­τά που πρέ­πει να πει, και εμείς λέ­με αυ­τά που πρέ­πει να πού­με, κι ύστε­ρα στη­νό­μα­στε για τις φω­το­γρα­φί­ες, και ο φω­το­γρά­φος λέ­ει, Να την πά­ρεις στα χέ­ρια σου, για­τί το θέ­μα του γά­μου εί­ναι η αρ­πα­γή της νύ­φης: Τη νύ­φη πρέ­πει να την αρ­πά­ξεις, για να την κά­νεις δι­κή σου, λέ­ει ο πα­τέ­ρας μου και όλοι γε­λά­νε. Το γέ­λιο εί­ναι σί­γου­ρα δι­κό σου, μου λέ­ει η πε­θε­ρά μου, και τα μά­τια εί­ναι δι­κά σου, και τα αυ­τιά, δες τα αυ­τιά του, τα αυ­τιά εί­ναι σί­γου­ρα εσύ. Στε­κό­μα­στε γύ­ρω από το κρε­βά­τι του μαιευ­τη­ρί­ου, η Μα­ρία μι­σο­κοι­μά­ται και το μω­ρό μάς κοι­τά­ζει με μι­σά­νοι­χτα μά­τια. Η μύ­τη πά­λι εί­ναι της Μα­ρί­ας, λέ­ει η μά­να μου, και το στό­μα κα­λέ, το στό­μα, και η μοι­ρα­σιά συ­νε­χί­ζε­ται μέ­χρι που δεν νιώ­θω πια τα πό­δια μου, ού­τε το κε­φά­λι μου, ίσως τα πή­ρε το μω­ρό. Και το κέ­φι από πού το πή­ρε; ανα­ρω­τιό­μα­στε τα επό­με­να χρό­νια, και την κα­λο­σύ­νη, την εξυ­πνά­δα, αλ­λά και την τε­μπε­λιά, και κα­θώς κα­το­νο­μά­ζου­με χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά εί­ναι σαν να τον συ­ναρ­μο­λο­γού­με. Δεν λέω κά­τι όμως, τι να πω; Δεν υπάρ­χουν λό­για γι’ αυ­τό που αι­σθά­νο­μαι, οπό­τε θα ανα­φέ­ρω τα λό­για με τα οποία με εί­χαν προει­δο­ποι­ή­σει, ή με εί­χαν δε­λε­ά­σει, ανα­λό­γως πώς θα το δει κα­νείς. Εί­ναι σαν να μην υπάρ­χει ύλη, μου εί­χαν πει, και δεν το πι­στεύω πως έχεις φτά­σει τό­σων χρο­νών και δεν έχεις δο­κι­μά­σει αυ­τό το πράγ­μα, οπό­τε κι εγώ το δο­κι­μά­ζω, το δι­σκίο εί­ναι επί­πε­δο από τη μια πλευ­ρά και έχει ένα μι­κρό κα­ρού­μπα­λο από την άλ­λη, το κα­τα­πί­νω και πε­ρι­μέ­νω να γί­νει κά­τι, και πράγ­μα­τι με­τά από λί­γο τα πράγ­μα­τα αρ­χί­ζουν να μα­κραί­νουν, τα πε­ρι­γράμ­μα­τά τους σπά­νε, και ξε­χνάω πια πως εί­μαι ο εαυ­τός μου, αφού ο εαυ­τός μου δεν έχει από πού να πια­στεί, κι ύστε­ρα μπαί­νου­με σε μια επι­κρά­τεια της εμπει­ρί­ας για την οποία τα λό­για δεν μπο­ρούν να κά­νουν τί­πο­τα, οπό­τε δεν θα πω κά­τι, μό­νο πως, όταν τε­λι­κά τε­λεί­ω­σε, ήμουν πά­νω σε έναν κα­να­πέ, και ήταν ωραίο να εί­μαι ξα­νά πά­νω σε κά­τι. Σου άρε­σε; Σου άρε­σε έτσι όπως τα έκα­νες; λέω στον γιο μου, κι εκεί­νος με κοι­τά­ζει με ένα βλέμ­μα που πρώ­τα απο­κω­δι­κο­ποιώ ως τρό­μο, κι ύστε­ρα ερ­μη­νεύω στις πραγ­μα­τι­κές του δια­στά­σεις: δεν με ανα­γνω­ρί­ζει. Και όχι απλώς δεν με ανα­γνω­ρί­ζει, δεν ανα­γνω­ρί­ζει καν την κα­τά­στα­ση, τό­σο κα­λο­μα­θη­μέ­νος εί­ναι ο γιος μου, που δεν μπο­ρεί να ανα­γνω­ρί­σει την κα­τά­στα­ση με μα­λώ­νουν, για­τί πο­τέ κα­νείς δεν τον έχει μα­λώ­σει πραγ­μα­τι­κά, οπό­τε δεν έχει δια­θέ­σι­μη στη μνή­μη του μια αντί­δρα­ση γι’ αυ­τό το πράγ­μα, και το μό­νο που του μέ­νει εί­ναι απλός, αρ­χέ­γο­νος φό­βος, του τύ­που σώ­σε τη ζωή σου. Οπό­τε ουρ­λιά­ζει, ουρ­λιά­ζει, ουρ­λιά­ζει. Και όταν τε­λειώ­νει το ουρ­λια­χτό, μέ­νει τρο­μαγ­μέ­νη, σαν να μην μπο­ρεί να κα­τα­λά­βει από πού προ­ήλ­θε αυ­τός ο θό­ρυ­βος που ακό­μα της τρυ­πά­ει το κε­φά­λι. Τι ήταν αυ­τό; λέ­ει. Ποιος το έκα­νε; Εγώ; Εγώ το έκα­να; Όχι, μα­μά, της λέω, αλ­λά το βλέ­πω ότι δεν με πι­στεύ­ει, ξέ­ρει ότι αυ­τή το έκα­νε, ή ό,τι τέ­λος πά­ντων έχει μεί­νει από αυ­τήν και μό­νο οι νευ­ρο­λό­γοι θα μπο­ρού­σαν να μας το εξη­γή­σουν, και αν. Στα ντου­λά­πια της κα­τα­χω­νια­σμέ­να ση­μειώ­μα­τα που αφή­νει στον εαυ­τό της, το κι­νη­τό της γε­μά­το υπεν­θυ­μί­σεις προ­ερ­χό­με­νες από μία λί­γο νε­ό­τε­ρη, λί­γο εξυ­πνό­τε­ρη εκ­δο­χή της, που πά­ντα έχει την έγνοια να τρέ­χει πί­σω από τον απε­ρί­σκε­πτο, τον ηλί­θιο αυ­ρια­νό εαυ­τό της. Εί­σαι ο Νί­κος, μου λέ­ει, και προς στιγ­μήν δεν ξέ­ρω ποια εί­ναι η σω­στή απά­ντη­ση, τι ση­μα­σία έχει έτσι κι αλ­λιώς μέ­σα στο κε­φά­λι της, τι ση­μαί­νει ο Νί­κος, ση­μαί­νει άρα­γε αυ­τό που ση­μαί­νει και για τους άλ­λους; Αλ­λά αυ­τή εί­ναι η μη­τέ­ρα μου, σκέ­φτο­μαι, όποιος κι αν εί­μαι εγώ, οπό­τε πρέ­πει να το υπο­μεί­νω, να πε­ρά­σω από μέ­σα του κι ας νιώ­θω όλο και πιο ηλί­θιος, όπως τώ­ρα που κοι­τά­ζω στο βά­θος τη θά­λασ­σα και δεν θυ­μά­μαι. Μα πώς, εκεί ήταν, εκεί ήταν η ξέ­ρα, μου λέ­ει ο αδερ­φός μου. Εί­μα­στε στην πα­ρα­λία των παι­δι­κών μας χρό­νων, όμως εγώ δεν θυ­μά­μαι τί­πο­τα, δεν θυ­μά­μαι κα­μία ξέ­ρα δη­λα­δή. Πώς γί­νε­ται να μην τη θυ­μά­σαι; μου λέ­ει. Δεν θυ­μού­νται όλοι τα ίδια πράγ­μα­τα, και μή­πως εσύ, αδερ­φέ μου, θυ­μά­σαι που έπαι­ζες μα­ζί μου εκεί­νο το παι­χνί­δι, που με θύ­μω­νε; Δεν το θυ­μά­σαι μάλ­λον, για­τί για σέ­να δεν εί­χε τό­ση ση­μα­σία, έτσι κι εγώ πού να θυ­μά­μαι την ξέ­ρα; Και φεύ­γω θυ­μω­μέ­νος από την πα­ρα­λία προς το αυ­το­κί­νη­το και την υπό­λοι­πη ζωή μου, αλ­λά λί­γο πριν φτά­σω εκεί ακούω το γέ­λιο του, γάρ­γα­ρο, τρα­ντα­χτό, τρο­μα­κτι­κό: Και βέ­βαια θυ­μά­μαι, μου λέ­ει, θυ­μά­μαι πο­λύ κα­λά, αδερ­φέ μου, αφού εγώ εί­μαι εσύ. Ποιος εί­σαι εσύ;