(Περιοδικότητα, Πρόσβαση, Παράλειψη, Πόλεμος, Πορνογραφία)
Και άλλοτε έγινε λόγος περί οδικών – πτηνών που κελαηδούν στους δρόμους της μελάνης ή άλλων υγρόρρευστων διαδρομών, δηλαδή, που ακολουθεί η ζωή ως διαρκής προσομοίωση της λογοτεχνίας. Εδώ πρόκειται για περιοδικά, που συνιστούν πνεύμονες της άνασσας του λόγου. Εκ των υστέρων ανασυγκροτώντας κάποιους υπαινιγμούς σε συνάντηση χαρτογράφων, ας επαναλάβω ότι χωρίς περιοδικά ασφυκτιά η (οινο)πνευματική ζωή, ο κόσμος εκείνος μέθης, έξης και μέθεξης ή επικοινωνίας ιδεών και αισθητών πραγμάτων, που αδυνατεί να συγκροτηθεί μόνον από βιβλία, όσο καλά ή κακά και αν είναι, αν δεν υπάρχουν περιοδικές εκδόσεις, όπου συγγραφείς και αναγνώστες δοκιμάζουν και δοκιμάζονται.
Σε παλούκι και φούρκα ή στο πει και φι μπορεί να ειπωθεί ότι τρία Π προσδιορίζουν την πυκνότητα παρουσίας των περιοδικών: η περιοδικότητα, η πρόσβαση και η παράλειψη. Η περιοδικότητα ως επανάληψη σε τακτά διαστήματα συνιστά τρόπο διαπραγμάτευσης του χρόνου, της καθολίκευσης όμως του οποίου προηγείται. Δηλαδή, δεν προϋπάρχει κάποια ενιαία αντίληψη χρόνου που κατόπιν διαιρείται. Προϋφίστανται όσα επαναλαμβάνονται και το γεγονός αυτό εν συνεχεία αποτυπώνεται ως αποτέλεσμα διαίρεσης σε χρονικά διαστήματα, όπως φαίνεται να απορρέει από την ανασύνθεση μιας υποτιθέμενης ροής, πριν ο χρόνος αναχθεί σε τέταρτη διάσταση του χώρου ή ό,τι άλλο μας φωτίσει ο ήλιος στο μέλλον να φανταστούμε.
Από την απόκλιση από την κατακόρυφη θέση άλλωστε του άξονα της γης, ως προς το επίπεδο της περιφοράς της, εξαρτάται η περιοδικότητα των εποχών, που δημιουργεί το περιβάλλον όπου τα πάντα εν ζωή κινούνται. Οι εποχές προηγούνται του χρόνου στην καλλιέργεια όχι μόνον των φυτών, αλλά και των ανθρώπων. Αλλαγές εποχών προκαλεί όχι μόνον η φωτιά του ήλιου ή το φως, αλλά και το νερό ή μάλλον η απόσταση από μεγάλα σώματά του, όπως οι ωκεανοί. Προκαλούνται και από τον αέρα, που επηρεάζει τη θερμοκρασία των υδάτων, όπως συμβαίνει με το φαινόμενο του παιδιού ή θείου βρέφους (El Niño για τους αλιείς ισπανικών). Κυρίαρχη βέβαια παραμένει η σχέση του υποκειμένου με το έδαφος ως τέταρτο στοιχείο: το πού βρίσκεσαι. Οι εποχές δεν είναι παντού τέσσερις, όπως για τον μεσογειακό Βιβάλντι. Αυτόχθονες της βόρειας Αυστραλίας φαίνεται πως είχαν έξι εποχές. Στην αρχαία Αίγυπτο τρεις. Στους τροπικούς, όχι μόνον του Χένρι Μίλερ, δύο: ξηρή και υγρή εποχή. Δύο είναι και οι κύριες εποχές του 24ωρου: ημέρα και νύχτα. Άλλου είδους περιοδικά βγαίνουν το πρωί και άλλου είδους το βράδυ. Η εμβέλειά τους εξαρτάται από το πώς αφομοιώνουν την περιοδικότητα ή κατ’ επέκταση την εποχή τους.
Η πρόσβαση επίσης συνιστά προσδιοριστικό στοιχείο για μία θεωρία περιοδικών φαινομένων στη λογοτεχνία. Συνήθως το ζήτημα γίνεται αντιληπτό ως πρόσβαση ενός περιοδικού σε εκείνους που το διαβάζουν ή αντιστρόφως ως προσβασιμότητα που έχουν στη διάθεσή τους οι αναγνώστες. Μεγαλύτερη ωστόσο σημασία έχει η πρόσβαση ενός περιοδικού σε συγγραφείς και συνεργάτες γενικότερα. Στην αφομοίωση συνεργασιών, που αποτυπώνεται κατά την πορεία του, αντιστοιχεί η πυκνότητα παρουσίας του. Πόσο ενδιαφέρουν τα κείμενα που δημοσιεύει; Πόσο διαφέρουν εκείνοι που τα γράφουν;
Συζητήσεις επικεντρώνονται συνήθως στο τι περιλαμβάνει ένα περιοδικό. Πιο χαρακτηριστικά εντούτοις προσδιορίζεται από το τι απουσιάζει. Παραλείπονται, λόγου χάριν, μανηφαιστειώδεις διακηρύξεις; Παραλείπονται κατά συγκυρίαν ή συγκύριον κρίσεις; Η παράλειψη συνιστά έναν τρίτο καθοριστικό προσδιορισμό ενός περιοδικού. Στο πνεύμα αυτό παραλείπονται περαιτέρω διευκρινίσεις.
Χαρτί και ηλεκτρονική οθόνη σήμερα αποτελούν δύο βασικές πλατφόρμες παρουσίασης ενός περιοδικού εγχειρήματος. Στον βαθμό που το χαρτί είναι κινεζική επινόηση, ενώ είναι ελληνογενή τα ηλεκτρόνια, που ως υποατομικά σωματίδια εντάσσονται στη λογική της άτμητης ατομικότητας του αβδηρίτη κριτή του Δήμου, η μετάβαση ενός περιοδικού από έντυπη σε διαδικτυακή μορφή, εκτός από την παρέλευση τριάντα ετών, επίσης χαρτογραφεί υπόρρητες διαδικασίες για όσους τουλάχιστον έχουν την τύχη να διαβάζουν και να γράφουν στα ελληνικά.
Πώς προέκυψε όμως το διαδίκτυο; Προβάλλουν πάλι δύο Π: πόλεμος και πορνογραφία. Ίντερνετ ονομάστηκε το δίκτυο που μετεξελίχθηκε από ίντρανετ (ενδοδίκτυο) για εσωτερική επικοινωνία στο Πεντάγωνο. Δεν είναι άγνωστο στους ελληνίζοντες ότι πόλεμος πάντων πατήρ. Αλλά ποια είναι η μητέρα όλων; Δεν είναι η ειρήνη; Δεν είναι ο έρωτας για τη ζωή που –πώς αλλιώς να ειπωθεί;– πολεμά τον θάνατο; Και, ανεξαρτήτως ηλικίας, υπάρχει ζωή ως εφηβεία του θανάτου χωρίς πορνογραφία; Διότι πράγματι, προκαλώντας οργασμό δικτύωσης με οικονομικές προοπτικές μάλιστα, πολλαπλόμορφη η πορνογραφία έπλεξε πυκνά το νέο δίχτυ. Έρως και θάνατος άλλωστε αποτελούν πυρήνα της λογοτεχνίας.
Βουλώνοντας τα χείλη στα χειλικά Π, Β και Φ, το ερώτημα είναι τι προαπαιτείται για να βγει ένα περιοδικό. Ασφαλώς χρειάζεται κάποιους τρελούς που θα το βγάζουν. Το σημαντικό εδώ είναι η συνεχής συγχώνευση πολλαπλών εγώ σε έναν συλλογικά δημιουργικό εγωισμό που ενώ συντηρεί ανατρέπει και ενώ ανατρέπει συντηρεί, όπως είθισται να φέρονται η λογοτεχνία και η γλώσσα.
Η γλώσσα αυτή, τα ελληνικά, μια εν διαφωνία φωνή που ακροβατικά ανισορροπεί στα τείχη της τύχης, ενσωματώνει συγκρούσεις που η κοινωνία, η ιστορία και τα άτομα που τις υποκινούν μεταφέρουν ως μετωνυμίες της. Γιατί, όσες δυσκολίες και αν αυτό συνεπάγεται για όσους νοσταλγούν μια γλώσσα που ποτέ δεν υπήρξε στρωτή, η σπουδαία τύχη των οικαλγών που διαβάζουν και γράφουν ελληνικά είναι καθημερινά να χαϊδολογούν τα τραύματα της θεραπείας.
