Η σκόνη του χρόνου

«Ελληνικός παιάνας δόξας στην 5η Λεωφόρο». Με αυτά τα λόγια ξεκινούσε το τέλεξ μιας φωτογραφίας που διοχετεύθηκε στα διεθνή μέσα πριν 70, ακριβώς, χρόνια. Το κείμενο ανέφερε χαρακτηριστικά: «Με πολύχρωμες στολές που συμβολίζουν την ελληνική και αμερικανική ελευθερία, τρία όμορφα κορίτσια οδηγούν τα πεζοπόρα τμήματα κατά μήκος της 5ης Λεωφόρου, σε μια εορταστική παρέλαση για την 128η επέτειο της Ελληνικής Ανεξαρτησίας».
Η ημερομηνία του τέλεξ, 27 Μαρτίου 1949, σηματοδοτεί μια κρίσιμη περίοδο στην Ελλάδα. Ήταν πέντε, μόλις, μήνες πριν δοθεί η τελευταία πράξη του εμφυλίου στον Γράμμο και ένα χρόνο μετά την εφαρμογή του Σχεδίου Μάρσαλ για οικονομική ενίσχυση της Ελλάδας – με σαφή παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα στα εσωτερικά της χώρας.
Πολύ πριν συμβούν όλα αυτά, στο ακόμα πιο μακρινό 1893, έγινε η πρώτη παρέλαση της εθνικής επετείου στο Μανχάταν. Για την ακρίβεια, έγιναν δύο, αμφότερες μακράν της 5ης Λεωφόρου. Οι Έλληνες ομογενείς, που είχαν ζητήσει και επιτύχει την έγκριση της παρέλασης, κατάφεραν, επίσης, να μοιραστούν σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα, ακολουθώντας μια σύγκρουση μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδας. Για λόγους, φυσικά, που δεν αφορούσαν την εθνεγερσία.
Το αποτέλεσμα ήταν να γίνουν, την ίδια μέρα, δύο παρελάσεις στο Μανχάταν. Η μία παράταξη έκανε τη δική της παρέλαση στην 8η Λεωφόρο, την ώρα που η άλλη παρέλαυνε στην πλατεία Ουάσινγκτον. Αργότερα, οι αντιθέσεις λειάνθηκαν και έτσι προέκυψε η μία και ομοούσιος παρέλαση στην καρδιά της πόλης. Με επικεφαλής τιμητικό άγημα Ευζώνων και παρουσία των τοπικών αρχών και εκπροσώπων του ελληνικού κοινοβουλίου.
Η παρέλαση του 1949 απείχε 2 χρόνια από την επίσημη, πλέον, καθιέρωσή της στο εορτολόγιο της Νέας Υόρκης. Το τέλεξ της φωτογραφίας σημείωνε τη δυναμική και τον όγκο που είχε αποκτήσει ο εορτασμός, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη νέα τάξη πραγμάτων που διαμορφωνόταν στην Ελλάδα: «Περισσότεροι από 250.000 θεατές παρακολούθησαν τους 15.000 παρελαύνοντες, στις γραμμές των οποίων κυριαρχούσαν συνθήματα που εξέφραζαν την ευγνωμοσύνη των Ελλήνων για την αμερικανική βοήθεια. Χάρη στο Σχέδιο Μάρσαλ ετέθησαν οι βάσεις μιας ισχυρής φιλίας και συμμαχίας μεταξύ των δύο χωρών».